Хранограф (кніга)

Хранограф — сярэднявечны твор, прысьвечаны сусьветнай гісторыі.

Гісторыя

Першыя хранографы зьявіліся ў Бізантыі. На Русі яны былі распаўсюджаныя з XI стагодзьдзя як, пераклады з эўрапейскіх моваў, якія пастаянна перапісваліся й дапаўняліся. У XV стагодзьдзі на Русі былі складзены новыя сьпісы: «Хранограф 1442 г.» і «Рускі хранограф» сярэдзіны XV ст. Можна вылучыць «Аповесьць пра ўзяцьце туркамі Канстантынопалю ў 1453 г.» Нестара-Іскандэра, які ў той час знаходзіўся ў турэцкім палоне і быў сьведкам апісаных падзей.

На Русі хранографы былі падборкай перакладзеных грэцкіх хронікаў Івана Малалы, Гамартола, Ёсіфа Флавія, Бібліі і старажытнарускіх хронікаў. Сьляды выкарыстаньня хранографу бачныя ў канцы Несьцераўскага летапісу. У Галіцка-Валынскім летапісе таксама згадваецца хранограф.

Пазьней былі вядомыя два тыпы хранографаў: так званы «элінскі», які быў заснаваны на грэцкіх сьвецкіх летапісах, і «жыдоўскі», які быў заснаваны галоўным чынам на Бібліі. Цягам XVI — XVII стагодзьдзяў ствараліся новыя выданні хранографаў, якія рэгулярна ўключалі амаль усе нядаўна напісаныя й нядаўна перакладзеныя гісторыка-геаграфічныя працы. Яны былі асноўнай крыніцай ведаў пра антычнасьць.

Літаратура

• Мицик Ю. А. Хронографи // Енциклопедія історії України : у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. ; Інститут історії України НАН України. — К.: Наук. думка, 2013. — Т. 10 : Т — Я. — С. 435.