Тунэль

Тунэ́ль (ад анг. tunnel) — гарызантальнае ці нахільнае падземнае ненатуральнае збудаваньне, прызначанае для транспарту, пропуску вады, разьмяшчэньня камунікацыяў ды іншых мэтаў. Даўжыня тунэлю звычайна значна перавышае яго папярочныя памеры.

Тунэль на ўваходзе на станцыю мэтро Мэтрабудаўнікоў імя Вашчанкі ў Харкаве.

Паводле прызначэньня тунэлі дзеляць на пяць асноўных групаў:

• На шляхах зносінаў — тунэлі мэтрапалітэнаў, чыгуначныя, аўтадарожныя, суднаходныя, пешаходныя, а таксама для некалькіх групаў транспарту.
• Гідратэхнічныя, прызначаныя для перасоўваньня вялікіх аб’ёмаў вады (тунэлі гідраэлектрастанцыяў; тунэлі водазабесьпячэньня, што падаюць ваду для населеных пунктаў; ірыгацыйныя і меліярацыйныя).
• Камунальныя — вадаводныя й каналізацыйныя тунэлі, калектары гарадзкіх падземных сетак, складзеныя ў трубы падземныя рэкі.
• Горнапрамысловыя, абслуговыя прадпрыемствы, што здабываюць карысныя выкапні.
• Адмысловыя — абаронныя збудаваньні, электрастанцыі, гаражы.

Спосабы будаўніцтва

Выбар спосабу й тэхналёгіі будаваньня вызначаецца тыпам тунэля, яго памерамі, канструктыўнымі асаблівасьцямі, а таксама горадабудаўнічымі, тапаграфічнымі й інжынерна-геалягічнымі ўмовамі раёна будаваньня. ^,

Адкрыты

Ужываюцца, як правіла, для ўзьвядзеньня тунэляў неглыбокага заляганьня, а пры выкарыстаньні патрабуюць абавязковага перакладаньня дарог і камунікацый, зьмешчаных над тунэлем.

Мэтад складаецца ў збудаваньні катлавана, экскавацыі зь яго грунту, будове аправы ды зваротным засыпаньні грунтам. Катлаван пры гэтым у сьціснутых умовах майструецца як правіла з ужываньнем тэхналогій палевых ці траншэйных «сьцен у грунце», паляў з закладкай, грунт-цэмэнтавых паляў і інш.

Закрытыя

Закрытыя мэтады будаўніцтва тунэляў ужываюцца як для будаўніцтва тунэляў глыбокага (>20 м), гэтак і дробнага заляганьня. У залежнасьці ад таго, у якой пародзе зьмешчаны тунэль, абіраюць тую ці іншую тэхналёгію будаўніцтва. Да найболей распаўсюджаных закрытых спосабаў адносяць:

• Горны спосаб.
• Праходніцкія працы з выкарыстаннем тунэлепракладных комплексаў ды шчытоў.

Адмысловыя

Пры збудаваньні тунэляў у складаных інжынерных умовах выкарыстоўваюць розныя адмысловыя мэтады:

• Вадапаніжэнне й дрэнаж.
• Ін’екцыйнае замацаванне ды ўмацаванне грунтоў па струменевай тэхналогіі.
• Спосаб працісканьня аправы.
• Збудаваньне тунэляў пад абаронай апераджальных экранаў ды мацаваньняў.
• Замарожваньне грунтоў.
• Кесонны спосаб з ужываньнем сьціснутага паветра.
• Апусканьне сэкцый пад ваду.