Сындром Турэта
Сындро́м Турэ́та або Турэтаў сындром — распаўсюджаны разлад нэўрапсыхічнага разьвіцьця, які зьяўляецца ў дзяцінстве ці юнацтве. Характарызуецца шматлікімі (маторнымі) торганьнямі і прынамсі адным вакальным (галасавым) цікам. Торганьнямі могуць быць мірганьні, кашаль, рыканьне ў глотцы, хрыпеньне, торганьні твару, якім звычайна папярэднічаюць мімавольныя імпульсы ці адчуваньні ў пэўных цягліцах. Торганьні могуць быць часова стрыманыя, а падчас прыступу мяняюць месца, сілу і частасьць. Часта цікі праходзяць незаўважна для назіральнікаў, хоць сындром Турэта адносіцца да найбольш складаных прыкладаў спэктру цікавых разладаў. Лічыцца, што ён узьнікае пры спалучэньні генэтычных і прыродных фактараў; але дакладныя прычыны так і ня выяўленыя.
| Сындром Турэта | |
 | |
| Сынонімы | Турэтаў сындром, разлад Турэта |
|---|---|
| Спэцыяльнасьць | нэўралёгія |
| Сымптомы | цік |
| Звычайна праяўляецца | звычайна ў дзяцінстве[1] |
| Працягласьць | доўгатэрміновы[2] |
| Прычыны | генэтычна-прыродны ўплыў[2] |
| Фактары рызыкі | курэньне[d][3] |
| Мэтад дыягностыкі | на аснове гісторыі і сымптаматыкі[1] |
| Прафіляктыка | адукацыя, паводзінная тэрапія[1][4] |
| Лячэньне | часьцей няма, часам нэўралептыкі і норадрэнэргікі[1] |
| Лекі | ziprasidone[d][5], mecamylamine[d][5], haloperidol[d][5], Рысперыдон[d][5][6], pergolide[d][5], pimozide[d][5], кланідзін[d][5], perphenazine[d][5], tetrabenazine[d][6] і aripiprazole[d][6] |
| Выжывальнасьць | 80% адчуюць паляпшэньне або зьнікненьне торганьняў напрыканцы юнацтва[2] |
| Частасьць | каля 1% дзяцей і падлеткаў[7] ад 0,3% да 1,0% агулам[8] |
| Сындром Турэта ў Вікісховішчы | |
Паводле ацэнак, сындром Турэта маюць прыкладна 1% дзяцей школьнага і падлеткавага веку. Яго часта зьвязваюць з капраляліяй(d) (прамаўленьнем нецэнзурных ці непрыстойных словаў), аднак гэтае спалучэньне сустракаецца рэдка. Для дыягностыкі сындрому Турэта пэўных тэстаў няма; вызначыць ягоную прысутнасьць складана, бо большасьць выпадкаў працякаюць лёгка, а ў большасьці дзяцей сіла цікаў зьмяншаецца з узростам. Сындром не ўплывае на розум ці працягласьць жыцьця чалавека.
Лекаў ці якога-кольвек надзейнага лекаваньня ад сындрому Турэта не існуе. У большасьці выпадкаў лекі непатрэбныя; у першую чаргу выкарыстоўваецца паводзінная тэрапія.
Разлад названы паводле імені францускага нэўроляга Жоржа Жыля дэ ля Турэта, які ў 1885 року апублікаваў дасьледаваньне дзевяці пацыентаў з «канвульсыўным ці́кавым разладам».
Крыніцы
рэдагаваць- ^ а б в г Stern JS Tourette's syndrome and its borderland // Pract Neurol : Historical review. — August 2018. — В. 4. — Т. 18. — С. 262—270. — DOI:10.1136/practneurol-2017-001755
- ^ а б в Tourette syndrome fact sheet. National Institute of Neurological Disorders and Stroke. Праверана November 30, 2018 July 6, 2018 г. Архіўная копія
- ^ (нявызначаны загаловак) — PMID:27566119
- ^ Comprehensive systematic review summary: Treatment of tics in people with Tourette syndrome and chronic tic disorders // Neurology : Review. — May 2019. — В. 19. — Т. 92. — С. 907—915. — DOI:10.1212/WNL.0000000000007467
- ^ а б в г д е ё ж NDF-RT (анг.)
- ^ а б в Drug Indications Extracted from FAERS — doi:10.5281/ZENODO.1435999
- ^ Hollis C, Pennant M, Cuenca J, et al. (January 2016). "Clinical effectiveness and patient perspectives of different treatment strategies for tics in children and adolescents with Tourette syndrome: a systematic review and qualitative analysis". Health Technology Assessment. Southampton (UK): NIHR Journals Library. 20 (4): 1–450. DOI:10.3310/hta20040. ISSN 1366-5278.
- ^ European clinical guidelines for Tourette syndrome and other tic disorders-version 2.0. Part I: assessment // Eur Child Adolesc Psychiatry. — October 2021. — В. 3. — Т. 31. — С. 383—402. — DOI:10.1007/s00787-021-01842-2
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць- Сындром Турэта на бачыне Curlie