Стэфан Ёсіфавіч Курч (1850—1906) — расейскі генэрал-маёр беларускага паходжаньня, вайсковы цэнзар Віленскай вайсковай акругі, камандуючы 50-й пяхотнай брыгадай.

Стэфан Ёсіфавіч Курч
(па-расейску: Степан Осипович Курч)
31 траўня 185011 студзеня 1906
Месца нараджэньня Сьцяг Расейскай імпэрыі вёска Вусьце Магілёўскай губерні
Месца сьмерці Сьцяг Расейскай імпэрыі Менск
Прыналежнасьць Расейская імпэрыя Расейская імпэрыя
Гады службы 1868—1906
Званьне генэрал-маёр
Бітвы/войны Расейска-турэцкая вайна (1877-1878)
Узнагароды
Ордэн Сьвятой Ганны I ступені
Ордэн Сьвятой Ганны I ступені
Ордэн Сьвятога Станіслава I ступені
Ордэн Сьвятога Станіслава I ступені
Ордэн Сьвятога Ўладзімера IV ступені
Ордэн Сьвятога Ўладзімера IV ступені
Замежныя:
Камандор ордэна Ганаровага легіёна
Камандор ордэна Ганаровага легіёна
Кавалер Вялікага крыжа ордэна Сьвятых Маўрыкія і Лазара

Паходжаньне рэдагаваць

Шляхецкі род Курчаў вядомы яшчэ з XVI стагодзьдзя, ягоныя прадстаўнікі займалі дзяржаўныя і вайсковыя пасады ў Вялікім Княстве Літоўскім і Рэчы Паспалітай і ў свой час нават парадніліся з Сапегамі (гл. Курчы).

Стэфан Курч нарадзіўся 31 траўня 1850 году ў маёнтку Вусьце Магілёўскай губэрні. Бацька — беларускі шляхціч Ёсіф Адамавіч Курч, перахрышчаны ў праваслаўе каталік, уладальнік маёнтка. Маці — Надзея Васілеўна Бібікава, дачка расейскага генэрала В. А. Бібікава.

Пачатак вайсковай кар’еры рэдагаваць

Службу распачаў кандуктарам у Мікалаеўскай Інжынэрнай Вучэльні, зь якой у 1868 годзе выпушчаны прапаршчыкам у 2-гі пантонны паўбатальён.

У 1869 годзе пераведзены ў ранейшым чыне ў ляйб-гвардыі Праабражэнскі полк.

У 1875 годзе атрымаў чын гвардыі штабс-капітана і празь месяц накіраваны на службу да камандуючага Заходне-Сыбірскай вайсковай акругай з залічэньнем маёрам па армейскай пяхоце.

Расейска—турэцкая вайна рэдагаваць

З пачаткам Расейска—турэцкай вайны Стэфан Курч быў пераведзены ў 19-ы пяхотны Кастрамскі полк, у складзе якога прымаў удзел у штурме Плеўны 8 ліпеня 1877 году. Потым пераведзены ў 17-ы пяхотны Архангелагародзкі полк. У баі 28 лістапада Архангелагародзкі полк першым прыйшоў на дапамогу грэнадэрам супраць прарыву войска Асмана-пашы. Далей быў зімовы пераход праз Балканы і пасьпяховы штурм Чыфліка. За бездакорную службу Стэфан Курч быў узнагароджаны ордэнам Сьв. Станіслава 2 ступені зь мячамі, Сьв. Ганны 2 ступені зь мячамі і Сьв. Уладзімера 4 ступені зь мячамі і бантам. Пасьля вайны зноўку вярнуўся да службы ў штабе Заходне-Сыбірскай вайсковай акругі.

Апошнія гады рэдагаваць

У 1881 годзе ўзьведзены ў чын палкоўніка і пастаўлены камандзірам 1-га Заходне-Сыбірскага міннага батальёна. Потым пасьлядоўна камандаваў 30-й рэзэрвовай пяхотнай брыгадай і 19-м Кастрамскім палком (1888—1897).

14 траўня 1896 году ўзьведзены ў генэрал-маёры і з 1897 году камандаваў рознымі пяхотнымі брыгадамі ў 4-й,2-й і 5-й дывізіях, а з 14 красавіка 1900 году — 50-й рэзэрвовай пяхотнай брыгадай.

У 1905—1906 гадох — ваенны цэнзар Віленскай вайсковай акругі.[1] Гэты час разам зь дзецьмі жыў у Менску па адрасе: вул. Захар’еўская, дом 16.

Сям’я рэдагаваць

  • Брат — Мікалай Ёсіфавіч Курч (1854—1916), калескі асэсар, ганаровы судзьдзя Міравога суда Аршанскай акругі. Скончыў вучэльню правазнаўства ў Санкт-Пецярбургу. Уладальнік Ярковіцкага шклаварнага завода ля Талачына, а таксама сядзібы Чэрвіна.
  • Жонка — Кацярына Міхайлаўна Курбаноўская (1861—1935), дачка віцэ-губэрнатара Акмолінскай вобласьці. Перакладчыца, драматург, празаік. Друкавалася пад псэўданімам Эк у шэрагу папулярных тагачасных часопісаў («Русская мысль», «Журнал для всех», «Журнал для женщин» і інш.). Напісала шмат апавяданьняў для дзяцей. Пасьля сьмерці мужа жыла ў Маскве на Сьпірыдонаўцы, дом 16.
  • Дачка — Надзея Курч (1891—?)
  • Сын — Барыс Курч (1899—?)

Сьмерць рэдагаваць

Памёр у студзені 1906 году, пахаваны на Вайсковых могілках у Менску.[2]

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ РГВИА, ф. 409, оп. II, д. 34128, л. 13-21, п/с 349—210
  2. ^ «Минская речь». 1906. 15 января., №11. С. 3