Становішча «Па-за гульнёй» (футбол)
Становішча па-за гульнёй (па-ангельску: offside) апісваецца ў правіле 11 футбольных правілаў.
Азначэньне становішча па-за гульнёй
рэдагавацьСтановішча па-за гульнёй прызначаецца, калі гулец каманды, якая нападае, у момант удару аказваецца бліжэй да лініі брамы праціўніка, чым перадапошні гулец той каманды, якая абараняецца (уключаючы брамніка) і бліжэй за мяч.
Па правілах 2003 году, судзьдзя вырашае, было становішча па-за гульнёй або няма. Для гэтага ёсьць тры «крытэры актыўнай гульні»:
- Футбаліст умешваецца ў гульню (атрымоўвае мяч).
- Футбаліст замінае гуляць суперніку (загароджвае поле зроку, замінае перахапіць мяч).
- Футбаліст атрымоўвае перавагу дзякуючы сваёй пазыцыі (калі мяч адлятае ад брамы або праціўніка).
Становішча па-за гульнёй няма ў такіх выпадках:
- гулец на сваёй палове поля;
- гулец находзіцца нараўне зь перадапошнім гульцом;
- падчас удару ад брамы, укіданьня, кутняга ўдару.
Калі адбываецца становішча па-за гульнёй, камандзе, якая абараняецца, прызначаецца вольны ўдар з таго месца, дзе адбылося парушэньне.
Штучнае становішча па-за гульнёй
рэдагаваць
Каманда, якая абараняецца, каб сарваць атаку суперніка, выводзіць абаронцаў наперад. Тады форвард праціўніка аказваецца ў становішчы па-за гульнёй. Правілы 2003 году ўведзеныя для таго, каб заахвочваць гульцоў атакі і паменшыць колькасьць такіх сытуацыяў.
Гісторыя
рэдагавацьУ футболе часта здараліся сытуацыі, калі адзін форвард заўсёды знаходзіцца блізка да брамы праціўніка, каб атрымаць перадачу і забіць гол. Мяркуецца, што гэтая праблема была вырашаная ў Кембрыдзкіх правілах у 1848 годзе. Тады гулец нахадзіўся «па-за гульнёй», калі ён быў наперадзе мяча. У такой пазыцыі ён ня мог рухацца наперад і прымаць мяч — трэба было прабіць мяч так, каб ён апынуўся наперадзе гульца.
Прыблізна ў 1860—1870-х гадах рэдакцыя правіла «па-за гульнёй» было заменена такім чынам: гулец знаходзіцца па-за гульнёй, калі ён знаходзіцца за трэцім гульцом каманды, якая абараняецца. У 1925 годзе з-за ўзрослай колькасьці штучных становішчаў па-за гульнёй трэці гулец быў заменены другім. Па статыстыцы, пасьля гэтай папраўкі колькасьць галоў павялічылася ў паўтара разу. Папраўка 1990 году абвяшчае, што гулец мае права нахадзіцца нараўне з другім гульцом каманды.
Нарэшце, папраўка 2003 году вызначыла крытэры актыўнай гульні; калі актыўнай гульні няма, становішча па-за гульнёй не залічваецца.
Глядзіце таксама
рэдагаваць- Становішча па-за гульнёй у іншых відах спорту.