Штрафны і вольны ўдары (футбол)

Правіла 13 футбольных правілаў рэглямэнтуе выкананьне штрафных і вольных удараў.

Штрафны ўдар

Штрафны ўдар (па-ангельску: direct free kick) — у футболе адмыслова прызначаны ўдар па браме ў выпадку парушэньня правілаў.

Штрафны ўдар прызначаецца ў выпадку, калі гулец, калі мяч знаходзіўся ў гульні, зьдзейсьніў адно з наступных парушэньняў правілаў:

штуршок або спробы штурхнуць суперніка;
падножкі або спробы паставіць падножку суперніку;
скачкі на суперніка;
напад на суперніка;
удары або спробы стукнуць суперніка;
штуршкі суперніка;
пры адборы мяча ў суперніка гулец авалодвае мячом, уступаючы ў кантакт з супернікам да таго, як кране мяча;
затрымкі суперніка;
пляўкі ў суперніка;
сумысная гульня рукамі (уключаючы галкіпэра па-за межамі штрафной пляцоўкі).

Штрафны ўдар выконваецца любым гульцом каманды, процілеглай той, гулец якой парушыў правілы, зь месца парушэньня. Калі парушэньне правілаў зьдзейсьнена гульцом у межах штрафной пляцоўкі сваёй каманды, замест штрафнога ўдару прызначаецца пэнальці.

Калі непасрэдна са штрафнога ўдару будзе забіты гол, ён залічваецца (адгэтуль афіцыйны назоў — прамы вольны ўдар). За іншыя парушэньні, не пералічаныя вышэй, прызначаецца вольны ўдар (афіцыйны назоў — непрамы вольны ўдар), прамым ударам зь якога гол забіць нельга.

У вызначаных выпадках грубіянскіх парушэньняў гульцу можа быць вынесенае дадаткова асабістае пакараньне — папярэджаньне або выдаленьне.

Пры выкананьні штрафнога ўдару гульцы каманды, якая абараняецца, не павінны нахадзіцца ў радыюсе 9 мэтраў ад мяча (у арыгінальных ангельскіх правілах — 10 ярдаў). Паколькі штрафны ўдар, прызначаны зблізку брамы, уяўляе сур’ёзную небясьпеку, часта абаронцы ўсталёўваюць так званую «сьценку» на дазволенай правіламі адлегласьці, каб перашкодзіць забіць гол простым ударам.

Вольны ўдар

Вольны ўдар (па-ангельску: indirect free kick) — у футболе спэцыяльна прызначаны ўдар па браме ў выпадку парушэньня правілаў.

Вольны ўдар прызначаецца ў выпадку, калі гулец, калі мяч нахадзіўся ў гульні, зьдзейсьніў адно з наступных парушэньняў правілаў:

небясьпечная гульня;
блякаваньне перасоўваньня суперніка;
перашкода галкіпэру ўвесьці ў гульню мяч з рук;
любое іншае парушэньне, за якое ня можа быць прызначаны штрафны ўдар або пэнальці.

Акрамя таго, вольны ўдар прызначаецца за адно з наступных парушэньняў брамнікам правілаў гульні рукамі ў сваёй штрафной пляцоўцы:

брамнік зноўку дакранаецца мяча сваімі рукамі пасьля таго, як увёў яго ў гульню, і мяча не крануў любы іншы гулец;
брамнік дакранаецца мяча сваімі рукамі пасьля таго, як гулец яго каманды сумысна аддаў яму пас;
брамнік дакранаецца мяча сваімі рукамі пасьля таго, як гулец яго каманды ўвёў мяч у гульню непасрэдна ўкіданьнем з-за бакавой;
зацягвае час (з пункту гледжаньня арбітра).

Вольны ўдар выконваецца любым гульцом каманды, процілеглай той, гулец якой парушыў правілы, зь месца парушэньня. У адрозненьне ад штрафнога ўдару, вольны ўдар можа быць выкананы зь межаў штрафной пляцоўкі.

Калі непасрэдна з вольнага ўдару будзе забіты гол, ён не залічваецца (адгэтуль афіцыйны назоў — непрамы вольны ўдар). Аднак, гол будзе залічаны, калі мяч на шляху крануў кагосьці з гульцоў (адбыўся адскок).

Пры выкананьні вольнага ўдару гульцы каманды, якая абараняецца, не павінны знаходзіцца ў радыюсе 9 мэтраў ад мяча (у арыгінальных ангельскіх правілах — 10 ярдаў). Аднак, калі вольны ўдар выконваецца зь межаў штрафной пляцоўкі (менш чым у 9 мэтрах ад брамы), то гульцам каманды, якая абараняецца, дазваляецца ўсталяваць «сьценку» на лініі брамы.

Аб тым, што выконваецца вольны, а не штрафны ўдар, судзьдзя сыгналізуе, паднімаючы вэртыкальна ўверх адну руку да моманту выкананьня ўдару.

Штрафны і вольны ўдары (футбол) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў