|
[[ВыяваФайл:Biological classification L Pengo vflip be-x-old.svg|thumbміні|180пкс|Клясыфікацыйная дыяграма]]
'''Сямейства''' ({{langМова-la|familia}}, мн. л. ''familiae'') — адна з асноўных [[таксанамічная катэгорыя|таксанамічных катэгорыяў]] герархічнай [[біялягічная клясыфікацыя|клясыфікацыі]] ў [[біялёгія|біялягічнай]] сыстэматыцы.
У герархіі сыстэматычных катэгорыяў сямейства знаходзіцца ніжэй за [[атрад (біялёгія)|атрад]] (парадак) і вышэй за [[трыба (біялёгія)|трыбу]] і [[Род (біялёгія)|род]].
== Правілы ўтварэньня назвы ==
Назвы сямействаў ўтвараюццаутвараюцца па правілах, якія рэгулююцца міжнароднымі кодэксамі заалягічнай і батанічнай намэнклятуры. У [[заалёгія|заалёгіі]] назва сямейства ўтвараецца ад назвы [[тыпавы род|тыпавога роду]], да асновы якога дадаецца стандартны канчатак ''-idae'', у [[батаніка|батаніцы]] да асновы назвы тыпавога роду дадаецца стандартны канчатак ''-aceae''.
Прыклады: род ''Canis'' ([[сабака]]) аснова ''Can-'' і канчатак ''-idae'' жаюцьдаюць назву ''Canidae'' ([[сабачыя]]). Род ''Rosa'' (ружа ці шыпшына) аснова ''Ros-'' і канчатак ''-aceae'' даюць назву ''Rosaceae'' ([[ружакветныя]]).
Часам выкарыстоўваюцца таксама вытворныхвытворныя рангі: [[надсямейства]] і [[падсямейства]].
== Гісторыя фармаваньня панятку ==
[[Файл:Pierre-Magnol-1638-1715.jpg|thumbміні|leftзьлева|180пкс|Партрэт [[П'ер Маньёль|П'ера Маньёля]], які ўпершыню ўвёў ва ўжытак катэгорыю сямейства]]
Сучаснае разуменьне сямейства як рангарангу, разьмешчанага паміж атрадам (парадкам) і родам, датуецца пачаткам XX ст.
Упершыню катэгорыя сямейства была ўведзена ва ўжытак францускім батанікам [[П'ер Маньёль|П'ерамП’ерам Маньёлем]] у рабоце ''Prodromus historiae generalis plantarum, in quo familiae plantarum per tabulas disponuntur'' ([[1689]]). Пасьля гэтага слова сямейства ({{langМова-la|familia|скарочана}} ці {{langМова-fr|famille|скарочана}}) выкарыстоўвалася рознымі аўтарамі для абазначэньня групаў самага рознага характару. [[Карл Лінэй]] у ''Philosophia botanica'' ([[1751]]) называў сямействамі буйныя групы (пальмы, папараці), на якія ён падзяляў расьліны толькі для зручнасьці апісаньня іх будовы, не выкарыстоўваючы іх у сваіх клясыфікацыях. У некаторых работах па заалёгіі сямействамі называлі падразьдзяленьні родаў. Урэшце, зь сярэдзіны XVIII ст. у франкамоўнай батанічнай літаратуры сямейства ({{langМова-la|familia|скарочана}}) разглядалі як адпаведнік лацінскага слова ''ordo'' (парадак). Гэтая практыка была прыпыненая толькі ў [[1906]] г., калі былі прынятыя міжнародныя правілы батанічнае намэнклятуры. Паводле гэтых правілаў, сямейства (familia) і парадак (ordo) сталі разглядацца як рознасныя катэгорыі. Сямействамі сталі называць тое, што раней называлі сямействамі па-француску і парадкамі па-лацінску, а парадкамі — тое, што ў канцы XIX ст. нярэдка называлі кагортамі (cohors pl. cohortes).
У заалягічнай літаратуры сямейства як катэгорыя рангарангу, прамежкавага паміж атрадам і родам, упершыню была ўведзеная [[П'ер Андрэ Лятрэйль|П'ерамП’ерам Андрэ Лятрэйлем]] у яго працы ''Précis des caractères génériques des insectes, disposés dans un ordre naturel'' ([[1796]]). Ён выкарыстоўваў ''сямействы'' (некаторыя з гэтых групаў атрымалі імя, некаторыя былі проста пранумараваныя) у некаторых з атрадаў сваёй клясыфікацыі «вусякоў» (у той час вусякамі называлі ўсіх [[чэлясаногія|чэлясаногіх]]). Прапанова Лятрэйля ўмацавалася ў заалягічнай літаратуры ўжо ў пачатку [[19 стагодзьдзе|XIX ст]].
{{Таксанамічныя катэгорыі}}
| 