Сусьветная спадчына ЮНЭСКО: розьніца паміж вэрсіямі

Статут аб'ектааб’екта Сусветнай спадчыны дае наступныя перавагі:

* Спрыяе папулярызацыі ўключаных у Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў і развіцьцю альтэрнатыўных відаў прыродакарыстаньня (у першую чаргу, экалягічнага турызму).

* Забясьпечвае прыярытэтнасць у прыцягненьні фінансавых сродкаў для падтрымкі аб'ектаўаб’ектаў сусьветнай культурнай і прыроднай спадчыны, у першую чаргу, з Фонду сусьветнай спадчыны.

* Спрыяе арганізацыі маніторынгу і кантролю за станам захаванасьці прыродных аб'ектаўаб’ектаў.

Па стане на [[2010]] год у сьпісе Сусьветнай спадчыны 911 аб'ектаўаб’ектаў у 151 краінe (704 — культурныя помнікі, 180 — прыродныя і 27 — аб'ектыаб’екты зьмешанага тыпу).

Дзяржавы, на тэрыторыі якіх размешчаныя аб'ектыаб’екты Сусветнай спадчыны, бяруць на сябе абавязкі па іх захаваньню.

Галоўная мэта сьпісу Сусьветнай спадчыны — зрабіць вядомымі і абараніць аб'ектыаб’екты, якія зьяўляюцца па-свойму ўнікальнымі. Для гэтага і з-за імкненьня да аб'ектыўнасціаб’ектыўнасці былі складзеныя ацэнкавыя крытэрыі. Першапачаткова (з [[1978]] г.) існавалі толькі крытэрыі для аб'ектаўаб’ектаў культурнай спадчыны — гэты сьпіс налічваў шэсць пунктаў. Затым для ўзнаўленьня раўнавагі паміж рознымі кантынэнтамі зьявіліся прыродныя аб'ектыаб’екты і для іх сьпіс з чатырох пунктаў. І, нарэшце, у [[2005]] г., усе гэтыя крытэрыі былі зьведзеныя разам, і зараз кожны аб'ектаб’ект Сусьветнай спадчыны мае ў сваім апісаньні хоць бы адзін зь іх<ref>[http://whc.unesco.org/en/criteria/ Сьпіс крытэрыяў на афіцыйным сайце] {{ref-en|}}</ref>.

* '''I.''' Аб'ектАб’ект уяўляе сабой шэдэўр чалавечага мастацтва.

* '''II.''' Аб'ектАб’ект сьведчыць аб значным узаемаўплыве чалавечых каштоўнасьцяў у дадзены пэрыяд часу або ў вызначанай культурнай прасторы, у архітэктуры або ў тэхналёгіях, у манумэнтальным мастацтве, пры распланоўцы гарадоў ці стварэньні ляндшафтаў.

* '''III.''' Аб'ектАб’ект зьяўляецца ўнікальным або прынамсі выключным для культурнай традыцыі або цывілізацыі, якая існуе дагэтуль або ўжо зьнікла.

* '''IV.''' Аб'ектАб’ект зьяўляецца выбітным прыкладам канструкцыі, архітэктурнага або тэхналягічнага ансамбля або ляндшафту, якія ілюструюць значны пэрыяд чалавечай гісторыі.

* '''V.''' Аб'ектАб’ект зьяўляецца выбітным прыкладам чалавечага традыцыйнага будынка, з традыцыйным выкарыстаньнем зямлі або мора, зьяўляючыся ўзорам культуры (або культур) або чалавечага ўзаемадзеяньня з навакольным асяродзьдзем, асабліва калі яно становіцца ўразьлівым з-за моцнага ўплыву незваротных зьмен.

* '''VI.''' Аб'ектАб’ект наўпрост або рэчыўна зьвязаны з падзеямі або існымі традыцыямі, з ідэямі, вераваньнямі, з мастацкімі або літаратурнымі творамі і мае выключную сусьветную важнасьць. (Па меркаваньню камітэта ЮНЭСКА гэты крытэр пажадана выкарыстоўваць разам зь якім-небудзь яшчэ крытэрам або крытэрамі).

* '''VII.''' Аб'ектАб’ект уяўляе зь сябе прыродны фэномэн або прастора выключнай прыроднай прыгажосьці і эстэтычнай важнасьці.

* '''VIII.''' Аб'ектАб’ект зьяўляецца выбітным прыкладам галоўных этапаў гісторыі зямлі, у тым ліку помнікам мінулага, сымбалем геалягічных працэсаў, якія адбываюцца ў разьвіцьці рэльефу або сымбалем геамарфічных або фізіяграфічных асаблівасьцяў.

* '''IX.''' Аб'ектАб’ект зьяўляецца выбітным узорам экалягічных або біялягічных працэсаў, якія праходзяць у эвалюцыі і развіцьці зямных, прэснаводных, берагавых і марскіх экасыстэм і расьлінных і жывёльных супольнасцяў.

* '''X.''' Аб'ектАб’ект уключае ў сябе найбольш важнае або значнае натуральнае асяродзьдзе пражываньня для захаваньня ў ёй біялягічнай разнастайнасьці, у тым ліку зьнікаючых відаў выключнай сусьветнай каштоўнасьці з пункту гледжаньня навукі і аховы.

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Аўстраліі|Аўстралія]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Акіяніі|Акіянія]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Бразыліі|Бразылія]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Канадзе|Канада]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Мэксыцы|Мэксыка]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Пэру|Пэру]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў ЗША|ЗША]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Цэнтральнай Амэрыцы|краіны Цэнтральнай Амэрыкі]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Паўднёвай Амэрыцы|краіны Паўднёвай Амэрыкі]]

[[ВыяваФайл:Taj1.jpg|right150пкс|150px|thumbміні|[[Тадж Махал]] ([[Індыя]]).]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Азіі|Краіны Азіі]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Індыі|Індыя]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Казахстане|Казахстан]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Кітаі|Кітай]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Манголіі|Манголія]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Турэччыны|Турэччына]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Японіі|Японія]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Афрыцы|Афрыка]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Аўстрыі|Аўстрыя]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Армэніі|Армэнія]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Азэрбайджане|Азэрбайджан]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Бэльгіі|Бэльгія]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Беларусі|Беларусь]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Баўгарыі|Баўгарыя]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Вялікабрытаніі|Вялікабрытанія]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Нямеччыне|Нямеччына]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Грэцыі|Грэцыя]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Гішпаніі|Гішпанія]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Італіі|Італія]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Польшчы|Польшча]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Партугаліі|Партугалія]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ва Ўкраіне|Украіна]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Францыі|Францыя]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Чэхіі|Чэхія]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Швэцыі|Швэцыя]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Эстоніі|Эстонія]]

* [[Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКА ў Эўропе|Краіны Эўропы]]

* [http://www.thesalmons.org/lynn/world.heritage.html Сьпіс аб'ектаўаб’ектаў са спасылкамі па кожным пункце]{{ref-en}}