Пэнсыльванія: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Xqbot (гутаркі | унёсак)
д робат дадаў: bi:Pennsylvania
выпраўленьне спасылак, commons, svg
Радок 1:
{{Штат ЗША |
|Назва = Пэнсыльванія |
|Назва ў родным склоне = Пэнсыльваніі |
|Сьцяг = Flag of Pennsylvania.svg |
|Герб = Pennsylvania_state_sealSeal of Pennsylvania.png |svg
|Мянушка = Штат-Краевугольны камень |
|Мапа = Map of USA PA.svg |
|Сталіца = Харысбург |
|Найбуйнейшы горад = Філядэльфія |
|Паводле плошчы = 33 |
|Плошча = 119 283 |
|Плошча сушы = 116 074 |
|Плошча вады = 3 208 |
|Шырыня = 455 |
|Даўжыня = 255 |
|Адсоткаў вады = 2,7 |
|Шырата1 = 39° 43'
| Шырата2 = 42° |
|Даўгата1 = 74° 43'
| Даўгата2 = 80° 31' |
|Паводле колькасьці насельніцтва = 6 |
|Насельніцтва = 12 281 054 |
|Год перапісу = 2000 |
|Шчыльнасьць = 105,80 |
|Паводле заснаваньня = 2 |
|Дата заснаваньня = [[12 сьнежня]] [[1787]] |
|Губэрнатар = Эд Рэндэл |
|Часавы пас = Усходні час: [[UTC]]-5/[[Летні час|-4]]
}}
'''Пэнсыльванія''' ({{мова-en|Commonwelath of Pennsylvania}})  — адзін з [[штат ЗША|штатаў]]аў [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]].
 
Першымі эўрапейскімі пасяленцамі на тэрыторыі сучаснай Пэнсыльваніі былі [[Швэцыя|швэды]] і [[Галяндыя|галяндцы]]. У [[1681]] ангельскі кароль [[Карл II]] перадаў маладому ангельскаму [[квакеры|квакеру]] [[Ўільям Пэн|Ўільяму Пэну]] вялікую тэрыторыю да захаду ад ракі Дэлавэр. У [[1682]] Пэн заснаваў калёнію-сховішча для пратэстантаў «Грамадзтвы сяброў» (афіцыйны назоў квакераў) і іншых гнаных за веру. У гонар бацькі Пэна, адмірала каралеўскага флёту, калёнія была названая Пэнсыльваніяй. Пэнсыльванія  — па латыні ''Penn Silvania - — Лясістая зямля Пэна''.
 
Тады ж Ўільям Пэн, які вызнаваў ідэю братэрскага каханьня паміж аднаверцамі, заснаваў горад, якому прыдумаў назоў [[Філядэльфія]], што на старажытнагрэцкай азначае ''Горад братэрскага каханьня''.
 
Паўстагодзьдзя экспэрымэнт працякаў пасьпяхова, аднак затым у выніку сутычак з [[індзейцы|індзейцамі]] загінула шмат асаднікаў ірляндзкага і нямецкага паходжаньня. Квакеры (у адрозненьне ад [[пурытане|пурытан]] у [[Новая Англія|Новай Англіі]]) адмовіліся супрацьпаставіць індзейцам сілу, бо не маглі паступіцца сваімі маральнымі прынцыпамі  — непрыманьнем войнаў і гвалту, рэлігійнай памяркоўнасьцю  — і змушаныя былі сыйсьці з палітычнай сцэны калёніі.
 
У [[1751]] у Пэнсыльваніі быў адчынены першы на тэрыторыі брытанскіх калёніяў шпіталь, а таксама заснаваны першы ўнівэрсытэт  — [[Унівэрсытэт Пэнсыльваніі]]. У [[1790]] годзе Пэнсыльванія першай сярод паўночнаамэрыканскіх штатаў прыняла закон аб вызваленьні рабоў.
 
Пэнсыльванія актыўна ўдзельнічала ў [[Вайна за незалежнасьць ЗША|вайне за незалежнасьць]]. У [[1776]] годзе была прынятая Канстытуцыя Садружнасьці Пэнсыльванія (афіцыйны назоў штата). Тады ж ў Філядэльфіі [[Другі кантынэнтальны кангрэс|Другім кантынэнтальным кангрэсам]] абвешчаная [[Дэклярацыя незалежнасьці ЗША|Дэклярацыя незалежнасьці]] і Пэнсыльванія, нараўне з дванаццацьцю іншымі былымі паўночнаамэрыканскімі калёніямі [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], утварыла [[Злучаныя Штаты Амэрыкі]].
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Pennsylvania}}
 
{{Адміністрацыйныя адзінкі ЗША}}