Вікіпэдыя

Фундамэнтальныя фізычныя канстанты: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Xqbot (гутаркі | унёсак)
49 771 праўка
д робат дадаў: pcd:Constantes fisikes
артаграфія, вікіфікацыя
Радок 1:
'''Фундамэнта́льная фізы́чная канста́нта''' (''вар.: 'пастая́нная''') — фізычная велічыня, якая характарызуе не асобныя целы, а фізычныя ўласьцівасьці нашага сьвету ў цэлым. Фундамэнтальныя фізычныя пастаянныяканстанты ўзьнікаюць пры матэматычным апісаньні навакольнага сьвету з дапамогай [[тэарэтычная фізыка|тэарэтычнай фізыкі]]. Часта сюды жа адносяць і некаторыя іншыя фізычныя пастаянныяканстанты, так або інакш зьвязаныя з пэўнымі целамі.
 
Слова «канстанта» разумее, што лікавае значэньне гэтай велічыні не зьмяняецца з часам. У рэальнасьці гэта можа быць і не так (напрыклад, у апошнія гады зьявіліся сьведчаньні ў карысьць таго, што [[пастаяннаяканстанта тонкай структуры]] зьмяняецца падчас эвалюцый [[Сусьвет|Сусьвету]]). Аднак нават калі гэтыя велічыні і зьмяняюцца з часам, то вельмі павольна, і колькі-небудзь прыкметныя зьмены варта чакаць толькі на маштабах парадку веку Сусьвету.
 
Варта адрозьніваць памерныя і беспамерныя фізычныя пастаянныяканстанты. Лікавае значэньне памернай велічыні залежыць ад выбару адзінак вымярэньня. Лікавае жа значэньне беспамерных пастаянныхканстантаў больш фундамэнтальна, бо яно не залежыць ад сыстэмы адзінак.
 
== Фундамэнтальныя фізычныя кастанты ==
Радок 19:
| сапраўды
|-
| [[гравітацыйная пастаяннаяканстанта]]
| ''G''
| 6,67428(67)×10<sup>−11</sup> м<sup>3</sup>³•кг<sup>−1</sup>•с<sup>−2</sup>
| a
|-
| [[пастаяннаяканстанта Планка]] (элемэнтарны квант дзеяньня)
| ''h''
| 6,626 068 96(33)×10<sup>−34</sup> Дж•с
| a
|-
|[[пастаяннаяканстанта Дырака]] (або прыведзеная пастаяннаяканстанта Планка)
| <math>\hbar = h/2\pi</math>
| 1,054 571 628(53)×10<sup>−34</sup> Дж•с
Радок 39:
| a
|-
| rowspan="2" | [[магнітная пастаяннаяканстанта]] (папаводле старой тэрміналёгіі, магнітная пранікальнасьць вакуўму)
| rowspan="2" | μ<sub>0</sub>
| <math>4\pi \times 10^{-7}</math> Н•А<sup>−2</sup>
Радок 83:
! Зац.
|-
| rowspan="2" | [[пастаяннаяканстанта тонкай структуры]]
| <math>\alpha = e^2 / \hbar c</math>
| 7,297 352 5376(50)×10<sup>−3</sup>
Радок 92:
| a
|-
| электрычная пастаяннаяканстанта (папаводле старой тэрміналёгіі, дыэлектрычная пранікальнасьць вакуўму)
| <math>\varepsilon_0 = 1/(\mu_0 c^2)</math>
| 8,854 187 817 620… ×10<sup>−12</sup> Ф•м<sup>−1</sup>
Радок 102:
| a
|-
| [[пастаяннаяканстанта Больцмана]]
| ''k''
| 1,380 6504(24)×10<sup>−23</sup> Дж•К<sup>−1</sup>
Радок 127:
| a
|-
| маса [[нэйтроннэўтрон]]а
| ''m<sub>n</sub>''
| 1,674 927 211(84)×10<sup>−27</sup> кг
Радок 137:
| a
|-
| [[пастаяннаяканстанта Фарадэя]]
| <math>F = N_A e</math>
| 96 485,3399(24) Кл•моль<sup>−1</sup>
| a
|-
| [[газавая сталаяканстанта]]
| <math>R = k N_A</math>
| 8,314 472(15) Дж•К<sup>−1</sup>•моль<sup>−1</sup>
| a
|-
| удзельны малярны аб'ёмаб’ём ідэальнага газу (пры 273,15 Да, 101,325 кПа)
| &nbsp;
| 22,413 996(39)×10<sup>−3</sup> м³•моль<sup>−1</sup>
Радок 167:
| a
|-
| [[пастаяннаяканстанта Рыдбэрга]]
| <math>R_\infin = \alpha^2 m_e c / 2h</math>
| 10 973 731,568 527(73) м<sup>−1</sup>
Радок 202:
| a
|-
| [[пастаяннаяканстанта Стэфана-Больцмана]]
| <math>\sigma = (\pi^2/60) k^4/\hbar^3 c^2</math>
| 5,670 400(40)×10<sup>−8</sup> Вт•м<sup>−2</sup>•К<sup>−4</sup>
| a
|-
| першая радыяцыйная пастаяннаяканстанта
| <math>c_1 = 2\pi h c^2</math>
| 3,741 771 18(19)×10<sup>−16</sup> Вт•м²
| a
|-
| другая радыяцыйная пастаяннаяканстанта
| <math>c_2</math>
| 1,438 7752(25)×10<sup>−2</sup> м•К
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Фундамэнтальныя_фізычныя_канстанты»