Вострая брама: розьніца паміж вэрсіямі

[[ВыяваФайл:Vilnius stadtmauer.jpg|міні|250пкс|Вострая брама]]

'''Во́страя бра́ма''' ([[летувіская {{мова-lt|па-летувіску]]: ''Aušros Vartai''}}, [[польская {{мова-pl|па-польску]]: ''Ostra Brama''}}, [[ангельская {{мова-en|па-ангельску]]: ''Gate of Dawn''}}) — адзін з найважнейшых помнікаў гісторыі й архітэктуры [[Вільня|Вільні]], аб’ект рэлігійнага паломніцтва й сьвецкага турызму. Уяўляе сабою адзіную браму гарадзкой сьцяны, якая захавалася, і капліцу з цудадзейнай Іконай [[Маці Божая Вастрабрамская|Маці Божай Вастрабрамскай, Маці Міласэрнасьці]] — Апякункі [[Беларусь|Беларусі]] й [[Летува|Летувы]].

[[ВыяваФайл:Ostra Brama wnetrze.jpg|міні|250пкс|Усярэдзіне капліцы.<br />Выява з 1864 году]]

На сёньняшні момант не існуе адзінай вэрсіі паходжаньня назвы. Вядома, што гэтую браму спрадвеку называлі Вострай ([[польская {{мова-pl|па-польску]]: ''Ostra Brama''}}, [[летувіская {{мова-lt|па-летувіску]]: ''Aštria broma''}}).

Ёсьць вэрсіі, што назва паходзіць ад першапачатковых гатычных шпіляў на вежы, ад назвы квартала Вільні — Востры канец, ад формаў вуліцы, якая звужаецца каля брамы, а таксама ад родавага імені [[Канстанцін АстрожскіАстроскі|Канстанціна АстрожскагаАстроскага]].

Брама будавалася ў [[Готыкаготыка|гатычным стылі]] ў [[1503]]—[[1522]] гадах разам ззь пяцьцю іншымі, а пазьней колькасьць брамаў дасягала дзевяці. ПразПразь некалькі годгадоў над аркай брамы дабудаваны фасад ззь пяцьцю амбразурамі ды атык у [[Рэнэсанс|стылі рэнэсанс]]. Атык дэкараваны [[Пагоня (герб)|Пагоняй]] — нацыянальным гербам Беларусі (ВКЛ), які падтрымліваюць два крылатыя львы-грыфоны, і рэльефнай галавой [[Гермес]]а ў крылатым шлеме. Ніжэй у нішы знаходзілася ікона Збаўцы. У [[1923]] годзе ў нішы быў зьмешчаны барэльеф у выглядзе выявы [[Герб Польшчы|герба Польшчы]].

[[ВыяваФайл:OstraBrama2005.jpg|міні|250пкс|Від на капліцу Вострай брамы]]

У [[1621]]—[[1626]] гадах ля самой Вострай брамы быў заснаваны [[кляштар]] [[кармэліты|кармэлітаў босых]], а ў [[1635]]—[[1650]] гадах быў пабудаваны вельмі прыгожы [[Касьцёл сьвятой Тэрэзы ў Вільні|касьцёл сьвятой Тэрэзы]].

З боку горадагораду над брамай у [[1671]] годзе манахамі [[кармэліты|кармэлітамі]] пабудаваная драўляная капліца, адмыслова для [[Ікона Маці Божай Вастрабрамскай|Іконы Маці Божай Вастрабрамскай]]. [[18 траўня]] [[1706]] годагоду здарыўся пажар, але капліца ўцалела. Пажар у траўні [[1715]] годагоду зьнішчыў амаль увесь горад і капліцу. У [[1722]] годзе была пабудаваная каменная капліца, якая рэканструявалася ў [[1829]]—[[1830]] гадах, у [[1927]]—[[1932]] гадах і ў [[1993]] годзе перад візытам у Летуву [[Ян Павал ДругіII|Яна Паўла ІІ]]. Пры перабудове ў 1829—1830 гадах капліца набыла рысы клясыцызму. Яна злучана пабудаванай у 1830 — 1830—[[1840]] гадах двухпавярховай крытай галярэяй з касьцёлам сьвятой Тэрэзы і аздоблена назвай на [[лаціна|лаціне]] «''Mater misericordiae sub tuum praesidium confugimus''» («Маці Міласэрнасьці, пад Тваю абарону аддаемся»).

[[ВыяваФайл:Vostroaramskaphoto.jpg|міні|250пкс|Маці Божая Вастрабрамская]]

На далейшыя стагодзьдзі яе выява стала сымбалем горадагораду і аб’ектам пакланеньня і малітвы хрысьціян — католікаў і праваслаўных — [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага княства Літоўскага]].

Як мінімум ззь сярэдзіны [[19 стагодзьдзе|XIX стагодзьдзя]] ўсталяваўся звычай праходзіць Вострую брамы ззь непакрытай галавой на знак шанаваньня [[Маці Божая Вастрабрамская|Маці Божай Вастрабрамскай]]; звычай патрабаваў пры руху з боку горадагораду здымаць шапку ўжо каля касьцёла сьвятой Тэрэзы.

Муры капліцы пакрытыя залатымі й срэбнымі абетнымі дарамі вернікаў — вотамі — выявамі галоўным вобразам сэрцаў, а таксама рук, ног і г. д. Першы абетны дар прынесены ў [[1702]] годзе. БезлічБезьліч сувэніраў падзякі, аздабляючых цудоўную ікону і капліцу, сьведчыць аб вялікіх ласках, атрыманых тымі, хто шчырым і даверлівым сэрцам зьвяртаўся да Маці Божай і аддаваў сябе пад Яе мацярынскую надзейную апеку. Ікона Сьвятой Дзевы Марыі была ўрачыста каранаваная залатымі каронамі [[2 ліпеня]] [[1927]] году ў прысутнасьці прэзыдэнта Польшчы [[Юзэф Пілсудзкі|Юзэфа Пілсудзкага]]. [[4 верасьня]] [[1993]] году пад час наведваньня [[Летува|Летувы]] [[Ян Павал II]] маліўся на [[Ружанец|Ружанцы]] ў Вастрабрамскай капліцы.

У пачатку [[1930-я|1930-х]] гадоў каталіцкай манахіні [[сьвятая Фаўстына Кавальская|Фаўстыне Кавальскай]] былі аб’яўленьні Госпада [[Ісус Хрыстос|Ісуса Хрыста]], у адным зь якіх Ён папрасіў намаляваць [[Ікона Божай Міласэрнасьці|Ікону Божай Міласэрнасьці]]. У [[1934]] годзе пад час знаходжаньне сьвятой Фаўстыны ў Вільні ікона была намалявана мясцовым мастаком [[Яўген Казіміроўскі|Яўгенам Казіміроўскім]]. Ікона Божай Міласэрнасьці ўпершыню на грамадзкі агляд была зьмешчана ў Вострай браме. Апошнія гады [[культ Божай Міласэрнасьці]] перажывае вялікі росквіт, зьвязаны ў тым ліку з кананізацыяй сястры Фаўстыны Кавальскай. Адным з важнейшых элемэнтаў гэтага культу ёсьць ушанаваньне Іконы Божай Міласэрнасьці.