Наваградзкі раён: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дапаўненьне |
дапаўненьне |
||
Радок 50:
}}
'''Навагра́дзкі раё́н''' — адміністрацыйная адзінка на ўсходзе [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Плошча раёну складае 1,7 тыс. км². Насельніцтва — 51,7 тыс. чалавек<ref>[http://www.emaps-online.com/rus_win/maps/oblast/obl_grodno/regions/reg_novogrudok/map.shtml Мапы і агульныя зьвесткі на emaps-online]</ref> ([[2008]]). Адміністрацыйны цэнтар — [[места]] [[Наваградак]].
== Геаграфічнае становішча ==
Радок 57:
== Прырода ==
=== Рэльеф ===
Раён разьмешчаны пераважна на [[Наваградзкае ўзвышша|Наваградзскім узвышшы]], на паўночным усходзе, поўначы і паўночным захадзе — частка [[Нёманская нізіна|Нёманскай нізіны]]. Паверхня буйнаўзгорыстая і плятопадобная, пераважаюць вышыні 150 — 250 м,
=== Карысныя выкапні ===
Радок 72:
Заказьнікі дзяржаўнага значэньня: ляндшафтавыя Наваградзкі і Сьвіцяскі, частка біялягічнага заказьніка Налібоцкі, біялягічны заказьнік мясцовага значэньня — Бярозаўскі.
Помнікі прыроды дзяржаўнага значэньня: парк у в. [[Усялюб]], дуб-траяк і дуб, які зросься з хвояй і знаходзіцца ў Сьвіцяскім лясьнікоўстве; Пуцэвіцкая гара, геалягічны разрэз Камарышкі каля вёскі Ўсялюб, Вялікалітоўскі валун са знакамі, Пліскія валуны, Сьвяты камень Сянежыцкі, валун ва Ўсялюбскім парку. Помнікі прыроды мясцовага значэньня: гара Капліца, Ятраўская гара, Кашалёўскія груды, груд Старыя Лагодкі, валуны Лукінскія, дуб Адаму Міцкевічу.▼
== Насельніцтва ==
Насельніцтва раёну
* места [[Наваградак]] — 30,7 тыс. чал.;
* [[гарадзкі пасёлак|мястэчка]] [[Любча]] — 1,4 тыс. чал.;
* в. [[Нягневічы]] — 1,1 тыс. чал.;
* в. [[Усялюб]] — 0,7 тыс. чал.;
* в. [[Шчорсы]] - 0,6 тыс. чал.;
* вв. [[Вераскава]], [[Гарадзечна]], [[Пятрэвічы]], [[Атмінава]] — па 0,5 тыс. чал.
У ране дзейнічаюць 19 праваслаўных, 5 рымска-каталіцкіх супольнасьцяў, 1 мусульманская супольнасьць, 4 супольнасьці Хрысьціянаў Веры Эвангельскай, 2 супольнасьці Хрысьціянаў Поўнага Эвангельля, 1 супольнасьць Хрысьціянаў Адвэнтыстаў Сёмага Дня, 1 супольнасьць Эвангельскіх Хрысьціянаў-баптыстаў, 1 супольнасьць Сьведак Еговы.<ref>[http://novogrudok.grodno-region.by/ru/social/religia Религия // Новогрудский облисполком]</ref>
=== Спорт ===
Радок 105 ⟶ 110:
* [[15 студзеня]] [[1963]]: места [[Наваградак]] перададзенае ў веданне прамысловага аблвыканкама.
* [[7 сакавіка]] [[1963]]: Наваградак вылучаны ў места абласнога падпарадкаваньня.
* [[22 жніўня]] [[1997]]: Наваградак і Наваградзкі раён аб'яднаныя ў адну адміністрацыйную адзінку раённага падпарадкаваньня.<ref>[http://www.bankzakonov.com/d2008/time70/lav70892.htm Указ Президента Республики Беларусь от 22 августа 1997 г. №438 «Об объединении районов и городов областного подчинения Республики Беларусь, имеющих общий административный центр»]</ref>
== Выбітныя асобы ==▼
* [[Уладыслаў Борзабагаты]] ([[1831]] — [[1886]]) — удзельнік нацыянальна-вызваленчага паўстаньня [[1863]] — [[1864]] рокаў. ▼
* [[Адам Міцкевіч]] ([[1798]] — [[1855]]) — польскі і беларускі паэт.▼
* [[Янка Нёманскі]] ([[1890]] — [[1937]]) — беларускі празаік, публіцыст, эканаміст, грамадзкі дзеяч.▼
== Інфармацыя для турыстаў ==
Радок 119:
* Музей Любчанскага краю ў мястэчку Любча;
* Валеўскі народны гісторыка-краязнаўчы музэй.
=== Помнікі прыроды ===
▲
* ''Мясцовага значэньня'': гара Капліца, Ятраўская гара, Кашалёўскія ўзгоркі, груд Старыя Лагодкі, валуны Лукінскія, дуб Адаму Міцкевічу.
=== Гісторыка-архітэктурныя каштоўнасьці===
Сьвята-Петра-Паўлаўская царква ў в. [[Валеўка]], касьцёл Узьвіжаньня Сьвятога Крыжа ў в. [[Усялюб]], Сьвята-Крыжаўзьвіжанская царква і жылой будынак у в. [[Дзяляцічы]], царква ў в. [[Загор'е]] Сеньненскае, Сьвята-Ўсьпенская царква ў в. [[Лаўрышава]], мячэт у в. [[Лоўчыцы]], вялікалітоўскі замак і Сьвята-Ільлінская царква ў мястэчку [[Любча]], рэшткі вялікалітоўскага замка, 2 касьцёлы, царква, дом-музэй Адама Міцкевіча ў месьце [[Наваградак]], Сьвята-Казанская царква ў в. [[Нягневічы]], Сьвята-Раства-Багародзіцкая царква ў в. [[Паўбераг]], Сьвята-Дзьмітрыеўская царква і палацава-паркавы комплекс у в. [[Шчорсы]].
▲== Выбітныя асобы ==
▲* [[Уладыслаў Борзабагаты]] ([[1831]]
▲* [[Янка Нёманскі]] ([[1890]]
== Крыніцы ==
{{зноскі}}
== Літаратура ==
| |||