|
'''Ко́пцкі калянда́р''', таксама вядомы пад назвай '''Александрыйскі каляндар''', выкарыстоўваецца [[Копцкая праваслаўная царква|Копцкай праваслаўнай царквой]]. Гэта [[каляндар]] заснаваны на старажытным [[ЭгіпэцкіЭгіпецкі каляндар|ЭгіпэцкімЭгіпецкім календары]].
Каб пазьбегнуць ссоўваньня каляндарных датаў па сэзонах у [[238 да н. э.|238 годзе да н. э.]] цар Эгіпта [[Пталямей III Эвэргет]] паспрабаваў правесьці рэформу старажытнага календара, якая заключалася ў дадаваньні шостага [[эпагамэн|эпагамэнальнага дня]] кожныя чатыры гады. Аднак, гэтая рэформа ня была прынятая эгіпэцкіміэгіпецкімі жрацамі і насельніцтвам, і ўвядзеньне новага календара было адкладзенае да [[25 да н. э.|25 году да н. э.]], калі эгіпэцкіэгіпецкі каляндар быў рэфармаваны [[Старажытны Рым|рымскім]] імпэратарам [[Аўгуст]]ам, які захаваў сынхранізацыю эгіпэцкагаэгіпецкага календара з новаўведзеным [[юліянскі каляндар|юліянскім календаром]]. Новы каляндар атрымаў назву копцкага. Ягоныя гады і месяцы супадаюць з гадамі і месяцамі [[эфіёпскі каляндар|эфіёпскага календара]], але маюць розныя нумары і назвы.
== Копцкі год ==
Копцкі год — гэта палепшаны грамадзянскі год старажытнага эгіпэцкагаэгіпецкага календара, які захаваў ягоны падзел на тры сэзоны па чатыры месяцы кожны. Тры сэзоны згадваюцца ў спэцыяльных малітвах копцкай літургіі. Гэты каляндар ужываецца дагэтуль ва ўсім Эгіпце фэрмэрамі для вызначэньня часу сельскагаспадарчых работаў. Копцкі каляндарны год складаецца з 13 месяцаў: 12 месяцаў па 30 дзён і дадатковы месяц зь 5 ці 6 дзён, у залежнасьці ад таго, [[высакосны год]] альбо просты. Год пачынаецца [[29 жніўня]] па Юліянскім календары, альбо [[30 жніўня]], калі наступны год — высакосны. Высакосны год у копцкім календары вызначаецца па тых жа правілах, што і ў Юліянскім календары, такім чынам шасьцідзённы 13-ы месяц заўсёды папярэднічае юліянскаму высакоснаму году.
На першы дзень копцкага году прыходзіцца сьвята «Neyrouz». Ягонае сьвяткаваньне трапляе на першы дзень месяца тота — першы месяц копцкага календара, які з [[1901]] да [[2098]] гадоў трапляе на [[11 верасьня]] [[грэгарыянскі каляндар|грэгарыянскага календара]] альбо на [[12 верасьня]], калі наступны год — высакосны. Эра ў копцкім календары пачанаецца з [[284|284 году]] — году, калі да ўлады прыйшоў імпэратар [[Дыяклетыян]], чыё кіраваньне адзначалася глябальнымі рэформамі ў рымскай дзяржаве, а таксама перасьледам хрысьціянаў. Адсюль паходзіць і назва эпохі календара: {{lang-la|Anno Diocletiani}} — ад Дыяклетыяна, альбо {{lang-la|Anno Martyrum}} — ад пакутнікаў (A.M.). Абрэвіятура A.M. таксама часта выкарыстоўваецца ў габрэйскім календары — {{lang-la|Anno Mundi}}; абрэвіятура A.D. трывала замацавалася ў хрысьціянскай царкве як {{lang-la|Anno Domini}} і ў дачыненьні Дыяклетыяна не выкарыстоўваецца.
Для таго, каб вылічыць нумар копцкага календара неабходна адняць зь ліку юліянскіх гадоў 283, калі гэты год зьяўляецца высакосным, альбо 284 у астатніх выпадках.
| 12 || Mesore || Mesori || Мэсоры
|-
| 13 || || Pi Kogi Enavot||
|}
== Глядзіце таксама ==
* [[ЭгіпэцкіЭгіпецкі каляндар]]
* [[Эфіёпскі каляндар]]
[[Катэгорыя:Каляндар]]
[[Катэгорыя:Старажытны ЭгіпэтЭгіпет]]
[[ar:تقويم قبطي]]
[[ja:コプト暦]]
[[pl:Kalendarz koptyjski]]
[[ru:Коптский календарь]]
| 