Ліцьвіны: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
→Перайменаваньне ліцьвінаў у «беларусаў»: дапаўненьне |
→Славянская літоўская мова: дапаўненьне |
||
Радок 172:
У 1693 годзе ў [[Лёндан]]е пабачыла сьвет ангельскамоўнае выданьне энцыкляпэдыі {{Артыкул у іншым разьдзеле|Le Grand Dictionnaire historique|«Le Grand Dictionnaire historique»|en|Le Grand Dictionnaire historique}}, дзе значылася, што жыхары Літвы называюць яе «Litwa» і што мова Літвы — славянскі дыялект ({{мова-en|«Lithuania <...> called by the inhabitants, Litwa; <...> Their language is a dialect of the Sclavonick»|скарочана}})<ref>Bohun E. A Geographical Dictionary, representing the present and ancient names of all the countries, provinces, remarkable cities ... of the whole world ... With a short historical account of the same, etc. — London, 1693. [https://books.google.by/books?id=ag5mAAAAcAAJ&pg=PA234&dq=lithuanians+litwa+language&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwiTm4DC_8fzAhWgSvEDHe4NBJ84UBDoAXoECAsQAg#v=onepage&q=lithuanians%20litwa%20language&f=false P. 234].</ref>. У выдадзеным у Лёндане 34-м томе калектыўнай навуковай працы {{Артыкул у іншым разьдзеле|Universal History (1747—1768)|«Universal History»|en|Universal History (Sale et al)}} (1762 год) зазначалася, што Літву карэнныя яе жыхары называюць «Litwa» ({{мова-en|«...Lithuania, called Litwa by the natives»|скарочана}})<ref>The Modern Part of an Universal History. Vol. XXXIV. — London, 1762. P. 409.</ref>, а таксама што Літва мяжуе з [[Расея]]й, [[Інфлянты|Інфлянтамі]], [[Валынь]]ню, [[Чырвоная Русь|Чырвонай Русьсю]], [[Польшча]]й, [[Падляшша]]м, [[Прусія]]й і [[Жамойць|Жамойцю]]<ref>The Modern Part of an Universal History. Vol. XXXIV. — London, 1762. P. 410.</ref>. Падобныя памежныя рэгіёны (з удакладненьнем у выглядзе Малой Польшчы — замест Чырвонай Русі і Польшчы) пазначаліся ў выдадзеным у [[Пэрт (Шатляндыя|Пэрце]] 13-м томе {{Артыкул у іншым разьдзеле|Encyclopædia Perthensis|«Encyclopædia Perthensis»|en|Encyclopædia Perthensis}} (1806 год{{Заўвага|Перавыдаваўся ў Лёндане ў 1807 годзе і ў [[Эдынбург]]у ў 1816 годзе}}), дзе таксама адзначалася назва «Litwa» і тое, што мова Літвы — славянскі дыялект ({{мова-en|«Lithuania, or Litwa <...> The language is a dialect of the Sclavonic»|скарочана}})<ref>Encyclopaedia Perthensis; or, Universal dictionary of Knowledge. Vol. XIII. — London, 1806. P. 285.</ref>.
У прадмове да выдадзенай ў 1704 годзе кнігі «Лексикон треязычный», аднаго з галоўных слоўнікаў [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавы]], пісьменьнік і перакладнік {{Артыкул у іншым разьдзеле|Фёдар Палікарпаў-Арлоў|Фёдар Палікарпаў-Арлоў|ru|Поликарпов-Орлов, Фёдор Поликарпович}} адзначыў літоўскую мову сярод славянскіх: «''Вместо же языка еврейскаго наш предпоставихом славенский, яко поистинне отца многих языков благоплоднейша. Понеже от него аки от источника неизчерпаема, прочиим многим произыти языком, сиречь польскому, чешскому, сербскому, болгарскому, литовскому, малороссийскому, и иным множайшым, всем есть явно''»<ref>Поликарпов-Орлов Ф. П. Лексикон треязычный, сиречь речений славенских, еллиногреческих и латинских сокровище. — Москва, 1704. [https://viewer.rusneb.ru/ru/000199_000009_004091708?page=9&rotate=0&theme=white]</ref>. Першы прафэсійны расейскі літаратар {{Артыкул у іншым разьдзеле|Аляксандар Сумарокаў||ru|Сумароков, Александр Петрович}} (1717—1777), прыводзячы назвы зямлі на розных мовах, зазначаў: «''По Трансильвански Йерде : по Персидски Земин : а о Славенском, Польском и Литовском и поминать не чево; ибо сии языки теже, что и наш''»<ref>Полное собрание всех сочинений в стихах и прозе покойнаго действительнаго статскаго советника, ордена св. Анны кавалера и Лейпцигскаго ученаго собрания члена, Александра Петровича Сумарокова. Ч. X. — Москва, 1782. [https://books.google.by/books?id=33NdAAAAcAAJ&pg=PA128&dq=%D0%BD%D0%B0%D0%B7%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D1%8E%D1%82%D1%8A+%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BC%D1%8A&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwj1uraa38DzAhWoQ_EDHcgPAFo4tAEQ6AF6BAgHEAI#v=onepage&q=%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D1%8A&f=false С. 128].</ref>. Францускі прафэсар мэдыцыны {{Артыкул у іншым разьдзеле|Жан Аструк||en|Jean Astruc}} у 1768 годзе зазначаў, што [[каўтун]] (Koltun) — гэта літоўская назва для {{мова-la|Plica|скарочана}}{{Заўвага|{{мова-la|«Koltun, hoc eft, Paxillus, nomen Lithuanicum Plicæ»|скарочана}}}}<ref>Astruc J. De morbis venereis libri novem. — Neapoli, 1768. [https://books.google.by/books?id=li9QR0lQ1SUC&pg=PA408#v=onepage&q&f=false P. 408].</ref>.
У канцы XVIII ст., ужо за часамі [[Расейская імпэрыя|расейскага панаваньня]], беларуская мова працягвала называцца літоўскай. Гэтак, адданы маскоўскай гаспадыні [[Кацярына ІІ|Кацярыне ІІ]] праваслаўны ўладыка [[Віктар Садкоўскі]] пагражаў беларускім сьвятарам на [[Слуцак|слуцкім]] эпархіяльным зборы: «''Я вас скорэню, знішчу, штоб і языка не было вашого проклятого ''літовского'' і вас саміх; я вас у зсылкі парассылаю альбо ў салдаты пааддаю, а сваіх з-за кардону пановажу!''»<ref name="Дубавец-Сагановіч-1994"/><ref>{{Літаратура/Русіфікацыя: царская, савецкая, прэзыдэнцкая (2010)|к}} С. 5.</ref>. У 1807 годзе нямецкі географ {{Артыкул у іншым разьдзеле|Георг Гасэль||ru|Гассель, Георг}} у сваёй працы пра Расейскую імпэрыю<ref>Hassel H. Statistischer Abriss des Russischen Kaisertums nach seinen neuesten politischen Beziehungen. — Nürnberg
| |||