Вікіпэдыя

Служба вонкавай выведкі Расеі: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Gleb Leo (гутаркі | унёсак)
5462 праўкі
Gleb Leo (гутаркі | унёсак)
5462 праўкі
Радок 82:
 
== Гісторыя ==
20 сьнежня 1920 году старшыня [[Усерасейская надзвычайная камісія па барацьбе з контрарэвалюцыяй і сабатажам|Усерасейскай надзвычайнай камісіі па барацьбе з контрарэвалюцыяй і сабатажам]] (УНК) [[Фэлікс Дзяржынскі]] падпісаў Загад № 169 «Аб стварэньні Замежнага аддзелу УНК». Першым яго кіраўніком стаў [[Якаў Даўцян]]. 30 сьнежня 1920 году Дзяржынскі зацьвердзіў яго будову, якая ўлучала аддзел візаў з 11 чалавек<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Зараджэньне вонкавай выведкі (1917-1920)|спасылка=http://svr.gov.ru/history/stages/stage01.htm|выдавец=Служба вонкавай выведкі Расеі|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=22 траўня 2021}}</ref>. 23 студзеня 1922 году УНК пераўтварылі ў Дзяржаўную палітычную ўправу (ДПУ) пры [[Народны камісарыят унутраных справаў|Народным камісарыяце ўнутраных справаў]] [[Расейская СФСР|Расейскай СФСР]]. Па стварэньні [[Савецкі Саюз|Савецкага Саюзу]] 30 сьнежня 1922 году ДПУ пераўтварылі ў Аб’яднаную дзяржаўную палітычную ўправу (АДПУ) пры [[Савет народных камісараў СССР|Савеце народных камісараў СССР]]. На 1922 годугод ўу Замежным аддзеле АДПУ працавала 70 чалавек. ДляКаб кіраваньнякіраваць выведвальнымі апаратамі за мяжой стварылі 6 сэктараў: 1) Паўночны, які ўлучаў краіны [[Прыбалтыка|Прыбалтыкі]] і [[Скандынавія|Скандынавію]], 2) Польскі, 3) Цэнтральна-Эўрапейскі ([[Бэрлін]] і [[Лёндан]]), 4) Паўднёваэўрапейскі і [[Балканы|балканскіх]] краінаў ([[Вена]]), 5) Усходні (Іран і [[Турэччына]] з [[Каўказ]]у, Кітай і Японія з [[Хабараўск]]а), 6) Амэрыканскі ([[Манрэаль]] і Нью-Ёрк). Мясцовыя рэзыдэнтуры складаліся з 2-4 асобаў. Асноўнымі напрамкамі былі: гаспадарчая і дыпляматычная выведка, вонкавая контравыведка і пранікненьне ў [[Расейская дыяспара|расейскія эмігранцкія]] суполкі<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Станаўленьне вонкавай выведкі (1921—1925)|спасылка=http://svr.gov.ru/history/stages/stage02.htm|выдавец=Служба вонкавай выведкі Расеі|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=22 траўня 2021}}</ref>.
 
* Паўночны, які ўлучаў краіны [[Прыбалтыка|Прыбалтыкі]] і [[Скандынавія|Скандынавію]];
У студзені 1923 году савецкі рэзыдэнт у Кітаі [[Якаў Даўцян]] вывез з [[Харбін]]у [[Белы рух|белагвардзейскі]] архіў. 15 жніўня 1924 году савецкі выведнік [[Андрэй Паўлавіч Фёдараў|Андрэй Фёдараў]] пад выглядам удзельніка руху «[[Сіндыкат-2|Лібэральныя дэмакраты]]» перавёў праз польска-савецкую мяжу заснавальніка [[Расейскі палітычны камітэт|Расейскага палітычнага камітэту]] [[Барыс Савінкаў|Барыса Савінкава]]. У СССР яго зьняволілі на 10 гадоў за стварэньне [[3-я расейская армія|3-й арміі]] [[Пётар Урангель|Ўрангеля]] падчас [[Польска-савецкая вайна|Польска-савецкай вайны]]. 25 верасьня 1925 году савецкі выведнік [[Аляксандар Аляксандравіч Якушаў|Аляксандар Якушаў]], які ўдаваў кіраўніка «[[Апэрацыя Трэст|Манархічнай арганізацыі цэнтральнай Расеі]]» («МАЦР»), перавёў праз савецка-фінскую мяжу брытанскага выведніка [[Сіднэй Рэйлі|Сіднэя Рэйлі]] родам з Адэсы. 5 лістапада 1925 году Рэйлі расстралялі па прыезьдзе ў Маскву паводле прысуду 1918 году за ўдзел у змове брытанскага консула [[Брус Локарт|Бруса Локарта]] з мэтай подкупу [[Латыскія стралкі|латыскіх стралкоў]] у Крамлі<ref name="а"/>. 30 студзеня 1930 году Палітычнае бюро Цэнтральнага камітэту [[КПСС|Ўсесаюзнай камуністычнай партыі]] зацьвердзіла Пастанову аб пераўтварэньні вонкавай выведкі, паводле якой стварылі 8 аддзяленьняў у складзе 121 супрацоўніка: 1) нелегальнай працы ў замежных краінах, 2) пытаньняў уезду і выезду з СССР, 3) палітычнай выедкі ў асноўных краінах Эўропы і ЗША, 4) працы ў краінах Прыбалтыкі і [[Фінляндыя|Фінляндыі]], 5) працы ў белай эміграцыі, 6) выведкі ва ўсходніх краінах, 7) гаспадарчай выведкі, 8) навукова-тэхнічнай выведкі. Падпольныя рэзыдэнтуры стварылі ў 2 краінах Азіі — Кітаі і Турэччыне, а таксама ў ЗША і 4-х краінах Эўропы — Ангельшчыне, Аўстрыі, Нямеччыне і Францыі. За 1920-я гады выведнік [[Васіль Пудзін]] выняў з сэйфа японскага дыплямата ў [[Манчжурыя|Манчжурыі]] каля 20 шыфраў. На 1930 год савецкімі агентамі сталі 15 нямецкіх дыпляматаў. У 1933—1937 гадах выведнік [[Арнольд Дойч]] завербаваў звыш 20 брытанскіх чыноўнікаў, у тым ліку «[[Кембрыдзкая пяцёрка|Кембрыдзкую пяцёрку]]» на чале зь [[Кім Філбі|Кімам Філбі]]. У 1934 годзе савецкі выведнік [[Зьміцер Быстралетаў]] завербаваў шыфравальніка [[Міністэрства замежных справаў Вялікабрытаніі]]. У 1935 годзе празь вярбоўку [[камэрдынэр]]а японскага дыплямата ў Нідэрляндах удалося сфатаграфаваць коды і шыфры ў яго сэйфе. У 1938-м у японскага дыплямата ў [[Вена|Вене]] (Аўстрыя) набылі [[шыфр]]ы амбасады Японіі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вонкавая выведка на мяжы 1930-х гадоў|спасылка=http://svr.gov.ru/history/stages/stage03.htm|выдавец=Служба вонкавай выведкі Расеі|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=22 траўня 2021}}</ref>.▼
* Польскі;
* Цэнтральна-Эўрапейскі ([[Бэрлін]] і [[Лёндан]]);
* Паўднёваэўрапейскі і [[Балканы|балканскіх]] краінаў ([[Вена]]);
* Усходні (Іран і [[Турэччына]] з [[Каўказ]]у, [[Рэспубліка Кітай|Кітай]] і [[Японская імпэрыя|Японія]] з [[Хабараўск|Хабараўску]]), 6) Амэрыканскі ([[Манрэаль]] і [[Нью-Ёрк]]).
 
Мясцовыя рэзыдэнтуры складаліся з 2-4 асобаў. Асноўнымі напрамкамі былі: гаспадарчая і дыпляматычная выведка, вонкавая контравыведка і пранікненьне ў [[Расейская дыяспара|расейскія эмігранцкія]] суполкі<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Станаўленьне вонкавай выведкі (1921—1925)|спасылка=http://svr.gov.ru/history/stages/stage02.htm|выдавец=Служба вонкавай выведкі Расеі|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=22 траўня 2021}}</ref>.
10 ліпеня 1934 году [[Цэнтральны выканаўчы камітэт СССР]] ухваліў Пастанову аб утварэньні [[Народны камісарыят унутраных справаў|Народнага камісарыяту ўнутраных справаў]] (НКУС), у склад якога перадалі АДПУ пад назвай Галоўная ўправа дзяржаўнай бясьпекі (ГУДБ). Спадарожна Замежны аддзел пераўтварылі ў 5-ы аддзел ГУДБ. У 1938 годзе Загадам НКУС 5-ы аддзел пашырылі да 12 аддзяленьняў: 1) [[Трэці Райх|Нямеччына]], [[Каралеўства Італія (1861—1946)|Італія]], [[Чэхаславаччына]] і [[Каралеўства Вугоршчына (1920—1946)|Вугоршчына]]; 2) [[Рэспубліка Кітай|Кітай]] і [[Японская імпэрыя|Японія]]; 3) [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшча]], [[Каралеўства Румынія|Румынія]], [[Каралеўства Югаславія|Югаславія]] і [[Трэцяе Баўгарскае царства|Баўгарыя]]; 4) [[Вялікабрытанія|Ангельшчына]], Францыя, [[Швайцарыя]], [[Гішпанія]], Бэльгія і [[Нідэрлянды]]; 5) Турэччына, Іран, [[Аўганістан]] і [[Каралеўства Грэцыя|Грэцыя]]; 6) Фінляндыя, Скандынавія і Прыбалтыка; 7) ЗША і Канада; 8) [[Трацкізм|трацкісты]] і правыя; 9) эміграцыя; 10) навукова-тэхнічная выведка; 11) апэратыўная тэхніка; 12) [[візы]] і ўлік іншаземцаў. Таксама ў 1938 годзе стварылі Школу асаблівага прызначэньня. На 1941 год у 5-м аддзеле ГУДБ працавала 210 чалавек. Чыстка 5-га аддзелу народнымі камісарамі ўнутраных справаў [[Мікалай Яжоў|Мікалаем Яжовым]] і [[Лаўрэнці Берыя|Лаўрэнціем Берыяй]] прывяла да рэпрэсіяў супраць 275 з 450 выведнікаў у 1935—1940 гадах. На 1939 год за мяжой дзейнічала 45 калядыпляматычных і 14 падпольных рэзыдэнтураў, аднак пасьля рэпрэсіяў у іх засталося па 1-2 чалавекі. У 1939—1940 гадах з ЗША даслалі каля 30 000 аркушаў тэхнічнай дакумэнтацыі пра больш як 150 прамысловых узораў. 16 чэрвеня 1941 год савецкі выведнік [[Аляксандар Міхайлавіч Караткоў|Аляксандар Караткоў]] даслаў паведамленьне: «Усе вайсковыя мерапрыемствы Нямеччыны па падрыхтоўцы [[Нямецка-савецкая вайна|ўзброенага выступу]] супраць СССР цалкам скончаныя і ўдар можна чакаць ва ўсялякі час». Агулам са студзеня 1941 году выведнікі даслалі звыш 100 паведамленьняў пра нямецкі напад у чэрвені. Сярод іншага, у чэрвені 1941 году вайсковы [[аташэ]] Кітаю ў Нямеччыне перадаў апэратыўны плян нямецкага камандаваньня наконт галоўных напрамкаў прасоўваньня войска пры нападзе на СССР<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вонкавая выведка ў перадваенны пэрыяд (1935-1941)|спасылка=http://svr.gov.ru/history/stages/stage03.htm|выдавец=Служба вонкавай выведкі Расеі|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=22 траўня 2021}}</ref>.▼
 
▲У студзені 1923 году савецкі рэзыдэнт у Кітаі [[Якаў Даўцян]] вывез з [[Харбін]]у [[Белы рух|белагвардзейскі]] архіў. 15 жніўня 1924 году савецкі выведнік [[Андрэй Паўлавіч Фёдараў|Андрэй Фёдараў]] пад выглядам удзельніка руху «[[Сіндыкат-2|Лібэральныя дэмакраты]]» перавёў праз польска-савецкую мяжу заснавальніка [[Расейскі палітычны камітэт|Расейскага палітычнага камітэту]] [[Барыс Савінкаў|Барыса Савінкава]]. У СССР яго зьняволілі на 10 гадоў за стварэньне [[3-я расейская армія|3-й арміі]] [[Пётар Урангель|Ўрангеля]] падчас [[Польска-савецкая вайна|Польска-савецкай вайны]]. 25 верасьня 1925 году савецкі выведнік [[Аляксандар Аляксандравіч Якушаў|Аляксандар Якушаў]], які ўдаваў кіраўніка «[[Апэрацыя Трэст|Манархічнай арганізацыі цэнтральнай Расеі]]» («МАЦР»), перавёў праз савецка-фінскую мяжу брытанскага выведніка [[Сіднэй Рэйлі|Сіднэя Рэйлі]] родам з Адэсы. 5 лістапада 1925 году Рэйлі расстралялі па прыезьдзе ў Маскву паводле прысуду 1918 году за ўдзел у змове брытанскага консула [[Брус Локарт|Бруса Локарта]] з мэтай подкупу [[Латыскія стралкі|латыскіх стралкоў]] у Крамлі<ref name="а"/>. 30 студзеня 1930 году Палітычнае бюро Цэнтральнага камітэту [[КПСС|Ўсесаюзнай камуністычнай партыі]] зацьвердзіла Пастанову аб пераўтварэньні вонкавай выведкі, паводле якой стварылі 8 аддзяленьняў у складзе 121 супрацоўніка: 1) нелегальнай працы ў замежных краінах, 2) пытаньняў уезду і выезду з СССР, 3) палітычнай выедкі ў асноўных краінах Эўропы і ЗША, 4) працы ў краінах Прыбалтыкі і [[Фінляндыя|Фінляндыі]], 5) працы ў белай эміграцыі, 6) выведкі ва ўсходніх краінах, 7) гаспадарчай выведкі, 8) навукова-тэхнічнай выведкі. Падпольныя рэзыдэнтуры стварылі ў 2 краінах Азіі — Кітаі і Турэччыне, а таксама ў ЗША і 4-х краінах Эўропы — Ангельшчыне, Аўстрыі, Нямеччыне і Францыі. За 1920-я гады выведнік [[Васіль Пудзін]] выняў з сэйфа японскага дыплямата ў [[Манчжурыя|Манчжурыі]] каля 20 шыфраў. На 1930 год савецкімі агентамі сталі 15 нямецкіх дыпляматаў. У 1933—1937 гадах выведнік [[Арнольд Дойч]] завербаваў звыш 20 брытанскіх чыноўнікаў, у тым ліку «[[Кембрыдзкая пяцёрка|Кембрыдзкую пяцёрку]]» на чале зь [[Кім Філбі|Кімам Філбі]]. У 1934 годзе савецкі выведнік [[Зьміцер Быстралетаў]] завербаваў шыфравальніка [[Міністэрства замежных справаў Вялікабрытаніі]]. У 1935 годзе празь вярбоўку [[камэрдынэр]]а японскага дыплямата ў Нідэрляндах удалося сфатаграфаваць коды і шыфры ў яго сэйфе. У 1938-м у японскага дыплямата ў [[Вена|Вене]] (Аўстрыя) набылі [[шыфр]]ы амбасады Японіі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вонкавая выведка на мяжы 1930-х гадоў|спасылка=http://svr.gov.ru/history/stages/stage03.htm|выдавец=Служба вонкавай выведкі Расеі|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=22 траўня 2021}}</ref>.
3 лютага 1941 году 5-ы аддзел ГУДБ пераўтварылі ў 1-ю ўправу [[КДБ|Народнага камісарыяту дзяржаўнай бясьпекі]]. 12 жнівень 1941 году Загадам НКУС, якому перадалі 1-ю ўправу, будову выведкі спрасьцілі да 9 аддзелаў: 1) Цэнтральна-эўрапейскі (з аддзяленьнямі Нямеччыны, Польшчы, Чэхаславаччыны, Вугоршчыны і [[Украіна|ўкраінскае]]), 2) Балканскі (Баўгарыя, Румынія, Югаславія і Грэцыя), 3) Заходне-эўрапейскі (Францыя, Італія, Швайцарыя, Бэльгія і [[Партугалія]]), 4) Скандынаўскі (Фінляндыя, Швэцыя, [[Нарвэгія]], Данія і Нідэрлянды), 5) Англа-амэрыканскі (Ангельшчына, ЗША і Канада, а таксама аддзяленьні — [[Паўднёвая Амэрыка|паўднёваамэрыканскае]] і навукова-тэхнічнай выведкі), 6) 1-ы [[Далёкі Ўсход|далёкаўсходні]] (Японія, Манчжурыя і [[Карэя]]), 7) 2-і далёкаўсходні (Кітай, [[Тайлянд]] і [[Сіньцзян]]), 8) [[Сярэдні Ўсход|Сярэднеўсходні]] (Турэччына, Іран, арабскія краіны, Аўганістан і [[Брытанская Індыя]]), 9) савецкая калёнія (дыяспара). Падчас вайны дзейнічала 90 рэзыдэнтураў. На пачатак 1943 году звыш 100 апэратыўных атрадаў учыняла падрывы. У 1942 годзе ў нямецкі тыл пад [[Роўна]]м закінулі выведніка [[Мікалай Іванавіч Кузьняцоў|Мікалая Кузьняцова]], які выкрыў падрыхтоўку замаху на ўдзельнікаў [[Тэгеранская канфэрэнцыя|Тэгеранскай канфэрэнцыі]] і нямецкі плян падчас [[Курская бітва|Курскай бітвы]]. 15 лістапада 1943 году Кузьняцоў загадваў партызанскім выкраданьнем камандзіра асаблівымі войскамі Нямеччыны [[Макс Ільген|Макса Ільгена]], а на наступны дзень забіў у Роўне старшыню Вярхоўнага суду [[Райхскамісарыят Украіна|райхскамісарыяту Ўкраіны]] [[Альфрэд Функ|Альфрэда Функа]]<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дзейнасьць у гады Вялікай Айчыннай вайны (1941-1945)|спасылка=http://svr.gov.ru/history/stages/stage05.htm|выдавец=Служба вонкавай выведкі Расеі|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=22 траўня 2021}}</ref>.▼
 
=== 1930-я ===
30 студзеня 1930 году Палітычнае бюро Цэнтральнага камітэту [[КПСС|Ўсесаюзнай камуністычнай партыі]] зацьвердзіла Пастанову аб пераўтварэньні вонкавай выведкі, паводле якой стварылі 8 аддзяленьняў у складзе 121 супрацоўніка:
 
* нелегальнай працы ў замежных краінах,
* пытаньняў уезду і выезду з СССР,
* палітычнай выедкі ў асноўных краінах Эўропы і ЗША,
* працы ў краінах Прыбалтыкі і [[Фінляндыя|Фінляндыі]],
* працы ў белай эміграцыі,
* выведкі ва ўсходніх краінах,
* гаспадарчай выведкі,
* навукова-тэхнічнай выведкі.
 
Падпольныя рэзыдэнтуры стварылі ў 2 краінах Азіі — Кітаі і Турэччыне, а таксама ў ЗША і 4-х краінах Эўропы — Ангельшчыне, Аўстрыі, Нямеччыне і Францыі. За 1920-я гады выведнік [[Васіль Пудзін]] выняў з сэйфа японскага дыплямата ў [[Манчжурыя|Манчжурыі]] каля 20 шыфраў. На 1930 год савецкімі агентамі сталі 15 нямецкіх дыпляматаў. У 1933—1937 гадах выведнік [[Арнольд Дойч]] завербаваў звыш 20 брытанскіх чыноўнікаў, у тым ліку «[[Кембрыдзкая пяцёрка|Кембрыдзкую пяцёрку]]» на чале зь [[Кім Філбі|Кімам Філбі]]. У 1934 годзе савецкі выведнік [[Зьміцер Быстралетаў]] завербаваў шыфравальніка [[Міністэрства замежных справаў Вялікабрытаніі]]. У 1935 годзе празь вярбоўку [[камэрдынэр]]а японскага дыплямата ў Нідэрляндах удалося сфатаграфаваць коды і шыфры ў яго сэйфе. У 1938-м у японскага дыплямата ў [[Вена|Вене]] (Аўстрыя) набылі [[шыфр]]ы амбасады Японіі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вонкавая выведка на мяжы 1930-х гадоў|спасылка=http://svr.gov.ru/history/stages/stage03.htm|выдавец=Служба вонкавай выведкі Расеі|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=22 траўня 2021}}</ref>.
 
10 ліпеня 1934 году [[Цэнтральны выканаўчы камітэт СССР]] ухваліў Пастанову аб утварэньні [[Народны камісарыят унутраных справаў|Народнага камісарыяту ўнутраных справаў]] (НКУС), у склад якога перадалі АДПУ пад назвай Галоўная ўправа дзяржаўнай бясьпекі (ГУДБ). Спадарожна Замежны аддзел пераўтварылі ў 5-ы аддзел ГУДБ. У 1938 годзе Загадам НКУС 5-ы аддзел пашырылі да 12 аддзяленьняў:
 
* [[Трэці Райх|Нямеччына]], [[Каралеўства Італія (1861—1946)|Італія]], [[Чэхаславаччына]] і [[Каралеўства Вугоршчына (1920—1946)|Вугоршчына]];
* [[Рэспубліка Кітай|Кітай]] і [[Японская імпэрыя|Японія]];
* [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшча]], [[Каралеўства Румынія|Румынія]], [[Каралеўства Югаславія|Югаславія]] і [[Трэцяе Баўгарскае царства|Баўгарыя]];
* [[Вялікабрытанія|Ангельшчына]], Францыя, [[Швайцарыя]], [[Гішпанія]], Бэльгія і [[Нідэрлянды]];
* [[Турэччына]], [[Іран]], [[Аўганістан]] і [[Каралеўства Грэцыя|Грэцыя]];
* [[Фінляндыя]], [[Скандынавія]] і [[Прыбалтыка]];
* ЗША і [[Канада]];
* [[Трацкізм|трацкісты]] і правыя;
* эміграцыя;
* навукова-тэхнічная выведка;
* апэратыўная тэхніка;
* [[візы]] і ўлік іншаземцаў.
 
Таксама ў 1938 годзе стварылі Школу асаблівага прызначэньня.
 
=== 1940-я ===
▲10 ліпеня 1934 году [[Цэнтральны выканаўчы камітэт СССР]] ухваліў Пастанову аб утварэньні [[Народны камісарыят унутраных справаў|Народнага камісарыяту ўнутраных справаў]] (НКУС), у склад якога перадалі АДПУ пад назвай Галоўная ўправа дзяржаўнай бясьпекі (ГУДБ). Спадарожна Замежны аддзел пераўтварылі ў 5-ы аддзел ГУДБ. У 1938 годзе Загадам НКУС 5-ы аддзел пашырылі да 12 аддзяленьняў: 1) [[Трэці Райх|Нямеччына]], [[Каралеўства Італія (1861—1946)|Італія]], [[Чэхаславаччына]] і [[Каралеўства Вугоршчына (1920—1946)|Вугоршчына]]; 2) [[Рэспубліка Кітай|Кітай]] і [[Японская імпэрыя|Японія]]; 3) [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшча]], [[Каралеўства Румынія|Румынія]], [[Каралеўства Югаславія|Югаславія]] і [[Трэцяе Баўгарскае царства|Баўгарыя]]; 4) [[Вялікабрытанія|Ангельшчына]], Францыя, [[Швайцарыя]], [[Гішпанія]], Бэльгія і [[Нідэрлянды]]; 5) Турэччына, Іран, [[Аўганістан]] і [[Каралеўства Грэцыя|Грэцыя]]; 6) Фінляндыя, Скандынавія і Прыбалтыка; 7) ЗША і Канада; 8) [[Трацкізм|трацкісты]] і правыя; 9) эміграцыя; 10) навукова-тэхнічная выведка; 11) апэратыўная тэхніка; 12) [[візы]] і ўлік іншаземцаў. Таксама ў 1938 годзе стварылі Школу асаблівага прызначэньня. На 1941 год у 5-м аддзеле ГУДБ працавала 210 чалавек. Чыстка 5-га аддзелу народнымі камісарамі ўнутраных справаў [[Мікалай Яжоў|Мікалаем Яжовым]] і [[Лаўрэнці Берыя|Лаўрэнціем Берыяй]] прывяла да рэпрэсіяў супраць 275 з 450 выведнікаў у 1935—1940 гадах. На 1939 год за мяжой дзейнічала 45 калядыпляматычных і 14 падпольных рэзыдэнтураў, аднак пасьля рэпрэсіяў у іх засталося па 1-2 чалавекі. У 1939—1940 гадах з ЗША даслалі каля 30 000 аркушаў тэхнічнай дакумэнтацыі пра больш як 150 прамысловых узораў. 16 чэрвеня 1941 год савецкі выведнік [[Аляксандар Міхайлавіч Караткоў|Аляксандар Караткоў]] даслаў паведамленьне: «Усе вайсковыя мерапрыемствы Нямеччыны па падрыхтоўцы [[Нямецка-савецкая вайна|ўзброенага выступу]] супраць СССР цалкам скончаныя і ўдар можна чакаць ва ўсялякі час». Агулам са студзеня 1941 году выведнікі даслалі звыш 100 паведамленьняў пра нямецкі напад у чэрвені. Сярод іншага, у чэрвені 1941 году вайсковы [[аташэ]] Кітаю ў Нямеччыне перадаў апэратыўны плян нямецкага камандаваньня наконт галоўных напрамкаў прасоўваньня войска пры нападзе на СССР<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вонкавая выведка ў перадваенны пэрыяд (1935-1941)|спасылка=http://svr.gov.ru/history/stages/stage03.htm|выдавец=Служба вонкавай выведкі Расеі|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=22 траўня 2021}}</ref>.
 
3 лютага 1941 году 5-ы аддзел ГУДБ пераўтварылі ў 1-ю ўправу [[КДБ|Народнага камісарыяту дзяржаўнай бясьпекі]]. 12 жнівень 1941 году Загадам НКУС, якому перадалі 1-ю ўправу, будову выведкі спрасьцілі да 9 аддзелаў:
 
* Цэнтральна-эўрапейскі (з аддзяленьнямі Нямеччыны, Польшчы, Чэхаславаччыны, Вугоршчыны і [[Украіна|ўкраінскае]]),
* Балканскі (Баўгарыя, Румынія, Югаславія і Грэцыя),
* Заходне-эўрапейскі (Францыя, Італія, Швайцарыя, Бэльгія і [[Партугалія]]),
* Скандынаўскі (Фінляндыя, Швэцыя, [[Нарвэгія]], Данія і Нідэрлянды),
* Англа-амэрыканскі (Ангельшчына, ЗША і Канада, а таксама аддзяленьні — [[Паўднёвая Амэрыка|паўднёваамэрыканскае]] і навукова-тэхнічнай выведкі),
* 1-ы [[Далёкі Ўсход|далёкаўсходні]] (Японія, Манчжурыя і [[Карэя]]),
* 2-і далёкаўсходні (Кітай, [[Тайлянд]] і [[Сіньцзян]]),
* [[Сярэдні Ўсход|Сярэднеўсходні]] (Турэччына, Іран, арабскія краіны, Аўганістан і [[Брытанская Індыя]]),
* савецкая калёнія (дыяспара).
 
▲3 лютага 1941 году 5-ы аддзел ГУДБ пераўтварылі ў 1-ю ўправу [[КДБ|Народнага камісарыяту дзяржаўнай бясьпекі]]. 12 жнівень 1941 году Загадам НКУС, якому перадалі 1-ю ўправу, будову выведкі спрасьцілі да 9 аддзелаў: 1) Цэнтральна-эўрапейскі (з аддзяленьнямі Нямеччыны, Польшчы, Чэхаславаччыны, Вугоршчыны і [[Украіна|ўкраінскае]]), 2) Балканскі (Баўгарыя, Румынія, Югаславія і Грэцыя), 3) Заходне-эўрапейскі (Францыя, Італія, Швайцарыя, Бэльгія і [[Партугалія]]), 4) Скандынаўскі (Фінляндыя, Швэцыя, [[Нарвэгія]], Данія і Нідэрлянды), 5) Англа-амэрыканскі (Ангельшчына, ЗША і Канада, а таксама аддзяленьні — [[Паўднёвая Амэрыка|паўднёваамэрыканскае]] і навукова-тэхнічнай выведкі), 6) 1-ы [[Далёкі Ўсход|далёкаўсходні]] (Японія, Манчжурыя і [[Карэя]]), 7) 2-і далёкаўсходні (Кітай, [[Тайлянд]] і [[Сіньцзян]]), 8) [[Сярэдні Ўсход|Сярэднеўсходні]] (Турэччына, Іран, арабскія краіны, Аўганістан і [[Брытанская Індыя]]), 9) савецкая калёнія (дыяспара). Падчас вайны дзейнічала 90 рэзыдэнтураў. На пачатак 1943 году звыш 100 апэратыўных атрадаў учыняла падрывы. У 1942 годзе ў нямецкі тыл пад [[Роўна]]м закінулі выведніка [[Мікалай Іванавіч Кузьняцоў|Мікалая Кузьняцова]], які выкрыў падрыхтоўку замаху на ўдзельнікаў [[Тэгеранская канфэрэнцыя|Тэгеранскай канфэрэнцыі]] і нямецкі плян падчас [[Курская бітва|Курскай бітвы]]. 15 лістапада 1943 году Кузьняцоў загадваў партызанскім выкраданьнем камандзіра асаблівымі войскамі Нямеччыны [[Макс Ільген|Макса Ільгена]], а на наступны дзень забіў у Роўне старшыню Вярхоўнага суду [[Райхскамісарыят Украіна|райхскамісарыяту Ўкраіны]] [[Альфрэд Функ|Альфрэда Функа]]<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дзейнасьць у гады Вялікай Айчыннай вайны (1941-1945)|спасылка=http://svr.gov.ru/history/stages/stage05.htm|выдавец=Служба вонкавай выведкі Расеі|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=22 траўня 2021}}</ref>.
 
Увесну 1942 году нямецкі агент савецкай выведкі [[Арвід Гарнак]], які працаваў рэфэрэнтам [[Міністэрства гаспадаркі Нямеччыны]], і іншы агент [[Гаро Шульцэ-Бойзэн]], які працаваў у 5-м аддзяленьні апэратыўнага аддзелу штабу Вайскова-паветраных сілаў Нямеччыны, паведамілі пра галоўны ўдар нямецкага войска ў напрамку ў [[Сталінград]]а. У жніўні 1942 году нямецкая контравыведка запэленгавала і захапіла [[Радыёстанцыя|радыёстанцыю]] падпольнікаў групы «[[Чырвоная капэла]]», якіх арыштавалі ў Бэльгіі, Нямеччыне і Францыі. Агулам асудзілі звыш 600 падпольнікаў, большасьць якіх расстралялі. За 1943 год савецкія выведнікі паведамілі ў вайсковую контравыведку пра 1260 агентаў нямецкай [[Управа замежнай выведкі і абароны|Управы замежнай выведкі і абароны]], якія дзейнічалі ў [[Чырвоная армія|Чырвонай арміі]]. На пачатак 1944 году ў 27 краінах дзейнічала 190 падпольных выведнікаў, сярод якіх 97 у Нямеччыне і саюзных ёй дзяржавах, у тым ліку 10 немцаў. За гады вайны памер рэзыдэнтуры ў Лёндане вырас з 4-х да 12 чалавек, якія даслалі звыш 20 000 выведвальных паведамленьняў, сярод якіх 90 % апынуліся праўдзівымі. У Кітаі знаходзілася 12 калядыпляматычных рэзыдэнтураў, у тым ліку ў [[Чунцын]]е, [[Ланьчжоў]], [[Харбін]]е і [[Шанхай|Шанхаі]], а таксама некалькі ў Сінцьзяне. Падчас Нямецка-савецкай вайны ў СССР выкрылі каля 200 ангельскіх выведнікаў, зь іх 110 у Маскве, 30 у [[Мурманск]]у і 20 у складзе дэлегацыяў<ref name="б"/>.
Радок 95 ⟶ 147:
На пачатку чэрвеня 1945 году нямецкі фізык [[Кляўс Фукс]], які ўдзельнічаў у «[[Мангэтанскі праект|Мангэтанскім праекце]]» ў ЗША, перадаў савецкаму агенту падрабязную дакумэнтацыю [[Атамная бомба|атамнай бомбы]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Выведка і стварэньне атамнай бомбы|спасылка=http://svr.gov.ru/history/stages/stage06.htm|выдавец=Служба вонкавай выведкі Расеі|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=22 траўня 2021}}</ref>. У верасьні 1945 году згарнулі выведку ў Канадзе праз выдачу кодаў з боку мясцовага шыфравальніка Галоўнай выведвальнай управы Гузенкі. 15 сакавіка 1946 году 1-ю ўправу НКДБ, перададзеную яму 14 красавіка 1943 году ад НКУС, пераўтварылі ў 1-ю галоўную ўправу Міністэрства дзяржаўнай бясьпекі (МДБ) СССР. 30 траўня 1947 году 1-ю галоўную ўправу МДБ пераўтварылі ў Камітэт інфармацыі пры [[Савет міністраў СССР|Савеце міністраў СССР]], у склад якога таксама ўлучылі Галоўную выведвальную ўправу Генэральнага штабу [[Савецкая армія|Савецкай арміі]]. 29 студзеня 1949 году Камітэт інфармацыі падпарадкавалі [[Міністэрства замежных справаў СССР|Міністэрству замежных справаў СССР]]. У вонкавай выведцы ўвялі галоўных рэзыдэнтаў, якіх прызначалі амбасадары. 1 кастрычніка 1949 году згарнулі выведку ў Кітаі ў сувязі з абвяшчэньнем Кітайскай Народнай Рэспублікі. У 1950—1951 гадах савецкая выведка атрымала звыш 200 паведамленьняў ад агентуры ў Ізраілі, у тым ліку пратаколы таемных паседжаньняў [[Урад Ізраілю|ураду Ізраілю]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вонкавая выведка ў паваенны час (1945-1953)|спасылка=http://svr.gov.ru/history/stages/stage07.htm|выдавец=Служба вонкавай выведкі Расеі|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=22 траўня 2021}}</ref>.
 
5 сакавіка 1953 году 1-ю ўправу Галоўнай выведвальнай управы МДБ пераўтварылі ў 2-ю галоўную ўправу [[Міністэрства ўнутраных справаў СССР]]. У траўні 1953 году міністар унутраных справаў Лаўрэнці Берыя пераўтварыў амэрыканскі аддзел 2-й галоўнай управы ў аддзел ЗША, Канады, Ангельшчыны, [[Мэксыка|Мэксыкі]] і Аргентыны са скарочаным штатам у 24 чалавекі. Управу Заходняй Эўропы Берыя пераўтварыў у аддзел. 13 сакавіка 1954 году Прэзыдыюм [[Вярхоўны Савет СССР|Вярхоўнага Савету СССР]] ухваліў Пастанову аб стварэньні [[Камітэт дзяржаўнай бясьпекі|Камітэту дзяржаўнай бясьпекі]] пры СМ СССР. КДБ перадалі 2-ю галоўную ўправу МУС, якую пераўтварылі ў 1-ю галоўную ўправу. Яе ранейшую будову ў складзе МДБ аднавілі. На 1954 год 1-я галоўная ўправа КДБ налічвала 3 (пад-)управы: 1) нелегальнай выведкі, 2) навукова-тэхнічнай выведкі, 3) вонкавай контравыведкі. Таксама ў яе складзе дзейнічалі 10 аддзелаў: 1) амэрыканскі, 2) [[Лацінская Амэрыка|Лацінскай Амэрыкі]], 3) Скандынаўскіх краінаў і Фінляндыі, 4) Нямеччыны, Аўстрыі і Швайцарыі, 5) Францыі і [[Бэнілюкс]]у, 6) Далёкаўсходні (Японія і Карэя), 7) [[Паўднёва-Ўсходняя Азія|Паўднёва-Ўсходняй Азіі]], 8) Блізкага і Сярэдняга Ўсходу, 9) «Д» ([[актыўныя мерапрыемствы]]), 10) шыфраддзел. 20 ліпеня 1954 году старшыня Ведамства аховы канстытуцыйнага ладу (ВАКЛ) [[Заходняя Нямеччына|Заходняй Нямеччыны]] [[Ота Ён]] пасьля сустрэчы з супрацоўнікам КДБ Вадзімам Кучыным вырашыў перайсьці ва Ўсходні Бэрлін і застацца ў [[Нямецкая Дэмакратычная Рэспубліка|Нямецкай Дэмакратычнай Рэспубліцы]]. У сьнежні 1954 году ва Ўсходні Бэрлін вывелі начальніка выведвальнага аддзелу ВАКЛ Хайнца і начальніка яго філіі ў [[Заходні Бэрлін|Заходнім Бэрліне]] Кольба. У выніку ў [[НДР]] выкрылі 36 агентаў Заходняй Нямеччыны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вонкавая выведка ў 50-х пачатку — 60-х гадоў|спасылка=http://svr.gov.ru/history/stages/stage08.htm|выдавец=Служба вонкавай выведкі Расеі|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=22 траўня 2021}}</ref>.
 
* нелегальнай выведкі,
* навукова-тэхнічнай выведкі,
* вонкавай контравыведкі.
 
Таксама ў яе складзе дзейнічалі 10 аддзелаў:
 
* амэрыканскі,
* [[Лацінская Амэрыка|Лацінскай Амэрыкі]],
* Скандынаўскіх краінаў і Фінляндыі,
* Нямеччыны, Аўстрыі і Швайцарыі,
* Францыі і [[Бэнілюкс]]у,
* Далёкаўсходні (Японія і Карэя),
* [[Паўднёва-Ўсходняя Азія|Паўднёва-Ўсходняй Азіі]],
* Блізкага і Сярэдняга Ўсходу,
* «Д» ([[актыўныя мерапрыемствы]]),
* шыфраддзел.
 
20 ліпеня 1954 году старшыня Ведамства аховы канстытуцыйнага ладу (ВАКЛ) [[Заходняя Нямеччына|Заходняй Нямеччыны]] [[Ота Ён]] пасьля сустрэчы з супрацоўнікам КДБ Вадзімам Кучыным вырашыў перайсьці ва Ўсходні Бэрлін і застацца ў [[Нямецкая Дэмакратычная Рэспубліка|Нямецкай Дэмакратычнай Рэспубліцы]]. У сьнежні 1954 году ва Ўсходні Бэрлін вывелі начальніка выведвальнага аддзелу ВАКЛ Хайнца і начальніка яго філіі ў [[Заходні Бэрлін|Заходнім Бэрліне]] Кольба. У выніку ў [[НДР]] выкрылі 36 агентаў Заходняй Нямеччыны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вонкавая выведка ў 50-х пачатку — 60-х гадоў|спасылка=http://svr.gov.ru/history/stages/stage08.htm|выдавец=Служба вонкавай выведкі Расеі|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=22 траўня 2021}}</ref>.
 
[[Файл:Some Moscow buildings (2558373456).jpg|значак|270пкс|Сядзіба ў [[Ясенева (раён Масквы)|Ясеневе]] (2008 год)]]
Радок 106 ⟶ 177:
25 лістапада 1991 году прэзыдэнт СССР [[Міхаіл Гарбачоў]] зацьвердзіў сваім Указам «Палажэньне аб Цэнтральнай службе выведкі» (ЦСВ), якую ўтварылі зь 1-й галоўнай управы КДБ. 13 сьнежня 1991 году стварылі прэс-бюро ЦСВ. 18 сьнежня 1991 году расейскі прэзыдэнт [[Барыс Ельцын]] перайменаваў сваім Указам ЦСВ у Службу вонкавай выведкі Расейскай Фэдэрацыі. У 1992 годзе ўхвалілі Закон Расеі «Аб вонкавай выведцы» і зацьвердзілі «Палажэньне аб СВВ Расеі», што замацавала яе наўпроставае падначаленьне [[Прэзыдэнт Расеі|прэзыдэнту Расеі]]. 4 красавіка 1993 году ў [[Алматы|Алмаце]] ([[Казахстан]]) кіраўнікі выведак [[Садружнасьць незалежных дзяржаваў|Садружнасьці незалежных дзяржаваў]] падпісалі Пагадненьне «Аб супрацы ў галіне вонкавай выведкі», паводле якога адпаведныя выведкі наладзілі абмен выведанымі зьвесткамі і адмовіліся ад выведкі супраць адно аднаго. 8 сьнежня 1995 году зацьвердзілі новую рэдакцыю Закону «Аб вонкавай выведцы». На пачатку 1990-х гадоў зачынілі звыш 30 рэзыдэнтураў у [[Афрыка|Афрыцы]], [[Лацінская Амэрыка|Лацінскай Амэрыцы]] і [[Паўднёва-Ўсходняя Азія|Паўднёва-Ўсходняй Азіі]]. Таксама скарацілі 30 % супрацоўнікаў. У 2-й палове 1990-х гадоў заключылі пагадненьні аб супрацы з выведкамі Ангельшчыны, ЗША, Нямеччыны, [[Паўднёвая Карэя|Паўднёвай Карэі]] і Аргентыны наконт [[тэрарызм]]у, [[Наркагандаль|наркагандлю]], распаўсюду [[Зброя масавага паражэньня|зброі масавага паражэньня]] і [[Экалёгія|экалёгіі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вонкавая выведка ў 90-х гадах|спасылка=http://svr.gov.ru/history/stages/stage12.htm|выдавец=Служба вонкавай выведкі Расеі|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=22 траўня 2021}}</ref>.
 
На 1995 году рэзыдэнтура ў [[Нью-Ёрк]]у (ЗША) складалася зь 7 падразьдзяленьняў:
На 1995 году рэзыдэнтура ў [[Нью-Ёрк]]у (ЗША) складалася зь 7 падразьдзяленьняў: 1) палітычнай выведкі (ПВ), 2) вонкавай контравыведкі (ВКВ), 3) навукова-тэхнічнай выведкі (НТВ), 4) радыёперахопу (РП), 5) гаспадарчай выведкі (ГВ), 6) незаконнай выведкі (НВ), 7) тэхнічных апэрацыяў (ТА)<ref>{{Кніга|аўтар=[[Піт Эрлі]].|частка=|загаловак=Таварыш Джэй: Нераскрытыя таямніцы галоўнага шпега Расеі ў Амэрыцы пасьля сканчэньня Халоднай вайны|арыгінал=Comrade J: The Untold Secrets of Russia's Master Spy in America after the End of the Cold War|спасылка=|адказны=|выданьне=|месца=Нью-Ёрк|выдавецтва=Путнам|год=2008|том=|старонкі=23|старонак=352|сэрыя=|isbn=978-0-399-15439-33|наклад=}}</ref>. У сакавіку 1998 году Служба вонкавай выведкі Расеі ўтварыла [[атрад]] спэцыяльнага прызначэньня «[[Заслона (атрад)|Заслона]]» дзеля вывазу расейскіх грамадзянаў з краінаў, дзе ішла вайна. Такі вываз у выглядзе апэрацыі «Прарыў» праводзілі ў [[Іран]]е, Іраку ([[Ірацкая вайна]], 2003 год), Лібіі ([[Грамадзянская вайна ў Лібіі]], 2011 год), Сырыі ([[Дамаск]], [[Грамадзянская вайна ў Сырыі]], 2011 год) і Емэне ([[Сана]], красавік 2015 году), у тым ліку дыпляматаў ЗША ў апошнім выпадку. Пастаяннымі задачамі атраду былі: ахова расейскіх амбасадараў, носьбітаў дзяржаўнай таямніцы і ўтойваньне агентаў. Гэтыя задачы былі больш надзённымі для амбасадаў Расеі ў Нямеччыне, Ангельшчыне і Францыі<ref>{{Навіна|аўтар=Віктар Сакірка|загаловак=«Заслона» ад варожых агентаў|спасылка=https://tvzvezda.ru/news/201510220804-ln18.htm|выдавец=Тэлерадыёкампанія «[[Зорка (тэлеканал)|Зорка]]» (Расея)|мова=ru|дата публікацыі=22 кастрычніка 2015|дата доступу=23 траўня 2021}}</ref>.▼
 
* палітычнай выведкі (ПВ),
* вонкавай контравыведкі (ВКВ),
* навукова-тэхнічнай выведкі (НТВ),
* радыёперахопу (РП),
* гаспадарчай выведкі (ГВ),
* незаконнай выведкі (НВ),
* тэхнічных апэрацыяў (ТА)<ref>{{Кніга|аўтар=[[Піт Эрлі]].|частка=|загаловак=Таварыш Джэй: Нераскрытыя таямніцы галоўнага шпега Расеі ў Амэрыцы пасьля сканчэньня Халоднай вайны|арыгінал=Comrade J: The Untold Secrets of Russia's Master Spy in America after the End of the Cold War|спасылка=|адказны=|выданьне=|месца=Нью-Ёрк|выдавецтва=Путнам|год=2008|том=|старонкі=23|старонак=352|сэрыя=|isbn=978-0-399-15439-33|наклад=}}</ref>.
 
▲На 1995 году рэзыдэнтура ў [[Нью-Ёрк]]у (ЗША) складалася зь 7 падразьдзяленьняў: 1) палітычнай выведкі (ПВ), 2) вонкавай контравыведкі (ВКВ), 3) навукова-тэхнічнай выведкі (НТВ), 4) радыёперахопу (РП), 5) гаспадарчай выведкі (ГВ), 6) незаконнай выведкі (НВ), 7) тэхнічных апэрацыяў (ТА)<ref>{{Кніга|аўтар=[[Піт Эрлі]].|частка=|загаловак=Таварыш Джэй: Нераскрытыя таямніцы галоўнага шпега Расеі ў Амэрыцы пасьля сканчэньня Халоднай вайны|арыгінал=Comrade J: The Untold Secrets of Russia's Master Spy in America after the End of the Cold War|спасылка=|адказны=|выданьне=|месца=Нью-Ёрк|выдавецтва=Путнам|год=2008|том=|старонкі=23|старонак=352|сэрыя=|isbn=978-0-399-15439-33|наклад=}}</ref>. У сакавіку 1998 году Служба вонкавай выведкі Расеі ўтварыла [[атрад]] спэцыяльнага прызначэньня «[[Заслона (атрад)|Заслона]]» дзеля вывазу расейскіх грамадзянаў з краінаў, дзе ішла вайна. Такі вываз у выглядзе апэрацыі «Прарыў» праводзілі ў [[Іран]]е, Іраку ([[Ірацкая вайна]], 2003 год), Лібіі ([[Грамадзянская вайна ў Лібіі]], 2011 год), Сырыі ([[Дамаск]], [[Грамадзянская вайна ў Сырыі]], 2011 год) і Емэне ([[Сана]], красавік 2015 году), у тым ліку дыпляматаў ЗША ў апошнім выпадку. Пастаяннымі задачамі атраду былі: ахова расейскіх амбасадараў, носьбітаў дзяржаўнай таямніцы і ўтойваньне агентаў. Гэтыя задачы былі больш надзённымі для амбасадаў Расеі ў Нямеччыне, Ангельшчыне і Францыі<ref>{{Навіна|аўтар=Віктар Сакірка|загаловак=«Заслона» ад варожых агентаў|спасылка=https://tvzvezda.ru/news/201510220804-ln18.htm|выдавец=Тэлерадыёкампанія «[[Зорка (тэлеканал)|Зорка]]» (Расея)|мова=ru|дата публікацыі=22 кастрычніка 2015|дата доступу=23 траўня 2021}}</ref>.
 
У верасьні 1999 году расейскі прэзыдэнт Барыс Ельцын заявіў, што Служба вонкавай выведкі Расеі адыгрывае большую ролю ў акрэсьленьні расейскай замежнай палітыкі, чым [[Міністэрства замежных справаў Расеі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Стужка навінаў за 2 чэрвеня 2000 году (Будучыня расейскай замежнай выведкі пры Пуціне)|спасылка=https://www.rferl.org/a/1142168.html|выдавец=[[Радыё Свабодная Эўропа/Радыё Свабода|Радыё «Свабода» і «Свабодная Эўропа»]]|мова=en|дата публікацыі=2 чэрвеня 2000|дата доступу=23 траўня 2021}}</ref>.
 
На чэрвень 2000 году ў СВВ Расеі налічвалася 12 000 супрацоўнікаў<ref>{{Навіна|аўтар=[[Сяргей Навумчык]]|загаловак=2000, Алена Бонэр: Дакумэнт з КГБ ёсьць, што КГБ — злодзеі|спасылка=https://www.svaboda.org/a/30656169.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=6 чэрвеня 2020|дата доступу=23 траўня 2021}}</ref>. Улетку 2006 году зацьвердзілі Закон, паводле якога СВВ Расеі ўпаўнаважвалася забіваць за мяжой падазраваных у тэрарызьме на загад прэзыдэнта Расеі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=78% расейскай палітычнай эліты – з КДБ або ФСБ|спасылка=http://www.bielarus.net/archives/2006/12/14/984|выдавец=Партал «[[Беларуская салідарнасьць]]»|дата публікацыі=14 сьнежня 2006|дата доступу=23 траўня 2021}}</ref>. 28 чэрвеня 2010 году супрацоўнікі [[Фэдэральнае бюро расьсьледаваньняў|Фэдэральнага бюро расьсьледаваньняў]] ЗША [[арышт]]авалі 11 агентаў СВВ Расеі, у тым ліку [[Ганна Чапман|Ганну Чапман]]. Зь іх 10 затрымалі ў ЗША і аднаго на [[Кіпр]]ы. Іх абвінавацілі «ў змове дзеля дзеяньня ў якасьці агентаў чужой дзяржавы» і [[Адмываньне грошай|адмываньні грошай]]<ref>{{Навіна|аўтар=[[Ян Максімюк]]|загаловак=Паляваньне на расейскіх шпіёнаў|спасылка=https://www.svaboda.org/a/2087170.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=20 чэрвеня 2010|дата доступу=24 траўня 2021}}</ref>.
 
27 чэрвеня 2011 году [[Маскоўскі акруговы вайсковы суд]] завочна вырак намесьніка начальніка ўправы «С» у СВВ [[Аляксандар Пацееў|Аляксандра Пацеева]] (нар. 1952, [[Лунінец]], цяпер Беларусь) да 25 гадоў пазбаўленьня волі за [[дэзэртэр]]ства ў ЗША і [[Дзяржаўная здрада|дзяржаўную здраду]] ў выглядзе раскрыцьця 11 расейскіх агентаў, арыштаваных ФБР<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Расейскі дэзертыр Пацееў выехаў у ЗША празь Беларусь|спасылка=https://m.nn.by/articles/56425/|выдавец=Газэта «[[Наша ніва]]»|дата публікацыі=27 чэрвеня 2011|дата доступу=24 траўня 2021}}</ref>. 27 жніўня 2012 году СВВ Расеі абвясьціла 3 [[тэндэр]]ы на распрацоўку апраграмаваньня коштам 30 млн [[Расейскі рубель|расейскіх рублёў]] (943 тыс. $ дзеля: сачэньня «Дыспут» і кіраваньня супольнасьцю «Манітор-3», а таксама ўкідваньня ў [[Сацыяльная сетка|сацыяльныя сеткі]] і [[блог]]і «Шторм-12». Выпрабаваньні прызначылі на блогах ва Ўкраіне і Беларусі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Расейская разьведка апрабуе новую сыстэму на блогах беларусаў і ўкраінцаў|спасылка=https://euroradio.fm/report/rasiiskaya-razvedka-aprabue-novuyu-sistemu-na-blogakh-belarusaw-i-wkraintsaw-116289|выдавец=«[[Эўрапейскае радыё для Беларусі]]»|дата публікацыі=27 жніўня 2012|дата доступу=23 траўня 2021}}</ref>.
 
18 красавіка 2021 году [[Міністэрства замежных справаў Чэхіі|міністар замежных справаў Чэхіі]] [[Ян Гамачак]] заявіў пра высылку 18 расейскіх дыпляматаў, сярод якіх выявілі выведнікаў Службы вонкавай выведкі Расеі<ref>{{Навіна|аўтар=АД|загаловак=Улады Чэхіі высылаюць з краіны 18 расейскіх дыпляматаў|спасылка=https://belsat.eu/news/18-04-2021-ulady-chehii-vysylayuts-z-krainy-18-rasejskih-dyplamatau/|выдавец=Тэлеканал «[[Белсат]]»|дата публікацыі=18 красавіка 2021|дата доступу=23 траўня 2021}}</ref>.
У верасьні 1999 году расейскі прэзыдэнт Барыс Ельцын заявіў, што Служба вонкавай выведкі Расеі адыгрывае большую ролю ў акрэсьленьні расейскай замежнай палітыкі, чым [[Міністэрства замежных справаў Расеі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Стужка навінаў за 2 чэрвеня 2000 году (Будучыня расейскай замежнай выведкі пры Пуціне)|спасылка=https://www.rferl.org/a/1142168.html|выдавец=[[Радыё Свабодная Эўропа/Радыё Свабода|Радыё «Свабода» і «Свабодная Эўропа»]]|мова=en|дата публікацыі=2 чэрвеня 2000|дата доступу=23 траўня 2021}}</ref>. На чэрвень 2000 году ў СВВ Расеі налічвалася 12 000 супрацоўнікаў<ref>{{Навіна|аўтар=[[Сяргей Навумчык]]|загаловак=2000, Алена Бонэр: Дакумэнт з КГБ ёсьць, што КГБ — злодзеі|спасылка=https://www.svaboda.org/a/30656169.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=6 чэрвеня 2020|дата доступу=23 траўня 2021}}</ref>. Улетку 2006 году зацьвердзілі Закон, паводле якога СВВ Расеі ўпаўнаважвалася забіваць за мяжой падазраваных у тэрарызьме на загад прэзыдэнта Расеі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=78% расейскай палітычнай эліты – з КДБ або ФСБ|спасылка=http://www.bielarus.net/archives/2006/12/14/984|выдавец=Партал «[[Беларуская салідарнасьць]]»|дата публікацыі=14 сьнежня 2006|дата доступу=23 траўня 2021}}</ref>. 28 чэрвеня 2010 году супрацоўнікі [[Фэдэральнае бюро расьсьледаваньняў|Фэдэральнага бюро расьсьледаваньняў]] ЗША [[арышт]]авалі 11 агентаў СВВ Расеі, у тым ліку [[Ганна Чапман|Ганну Чапман]]. Зь іх 10 затрымалі ў ЗША і аднаго на [[Кіпр]]ы. Іх абвінавацілі «ў змове дзеля дзеяньня ў якасьці агентаў чужой дзяржавы» і [[Адмываньне грошай|адмываньні грошай]]<ref>{{Навіна|аўтар=[[Ян Максімюк]]|загаловак=Паляваньне на расейскіх шпіёнаў|спасылка=https://www.svaboda.org/a/2087170.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=20 чэрвеня 2010|дата доступу=24 траўня 2021}}</ref>. 27 чэрвеня 2011 году [[Маскоўскі акруговы вайсковы суд]] завочна вырак намесьніка начальніка ўправы «С» у СВВ [[Аляксандар Пацееў|Аляксандра Пацеева]] (нар. 1952, [[Лунінец]], цяпер Беларусь) да 25 гадоў пазбаўленьня волі за [[дэзэртэр]]ства ў ЗША і [[Дзяржаўная здрада|дзяржаўную здраду]] ў выглядзе раскрыцьця 11 расейскіх агентаў, арыштаваных ФБР<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Расейскі дэзертыр Пацееў выехаў у ЗША празь Беларусь|спасылка=https://m.nn.by/articles/56425/|выдавец=Газэта «[[Наша ніва]]»|дата публікацыі=27 чэрвеня 2011|дата доступу=24 траўня 2021}}</ref>. 27 жніўня 2012 году СВВ Расеі абвясьціла 3 [[тэндэр]]ы на распрацоўку апраграмаваньня коштам 30 млн [[Расейскі рубель|расейскіх рублёў]] (943 тыс. $) дзеля: сачэньня «Дыспут» і кіраваньня супольнасьцю «Манітор-3», а таксама ўкідваньня ў [[Сацыяльная сетка|сацыяльныя сеткі]] і [[блог]]і «Шторм-12». Выпрабаваньні прызначылі на блогах ва Ўкраіне і Беларусі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Расейская разьведка апрабуе новую сыстэму на блогах беларусаў і ўкраінцаў|спасылка=https://euroradio.fm/report/rasiiskaya-razvedka-aprabue-novuyu-sistemu-na-blogakh-belarusaw-i-wkraintsaw-116289|выдавец=«[[Эўрапейскае радыё для Беларусі]]»|дата публікацыі=27 жніўня 2012|дата доступу=23 траўня 2021}}</ref>. 18 красавіка 2021 году [[Міністэрства замежных справаў Чэхіі|міністар замежных справаў Чэхіі]] [[Ян Гамачак]] заявіў пра высылку 18 расейскіх дыпляматаў, сярод якіх выявілі выведнікаў Службы вонкавай выведкі Расеі<ref>{{Навіна|аўтар=АД|загаловак=Улады Чэхіі высылаюць з краіны 18 расейскіх дыпляматаў|спасылка=https://belsat.eu/news/18-04-2021-ulady-chehii-vysylayuts-z-krainy-18-rasejskih-dyplamatau/|выдавец=Тэлеканал «[[Белсат]]»|дата публікацыі=18 красавіка 2021|дата доступу=23 траўня 2021}}</ref>.
 
== Кіраўнікі ==
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Служба_вонкавай_выведкі_Расеі»