Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
W (гутаркі | унёсак)
д афармленьне
Радок 11:
|НайбуйнейшыГорад = [[Масква]]
|ТыпУраду = [[Савецкая Рэспубліка]]
|ПасадыКіраўнікоў =
|ІмёныКіраўнікоў =
|Плошча =
|МесцаЎСьвецеПаводлеПлошчы =
|АдсотакВады =
|ГодАцэнкіНасельніцтва =
|МесцаЎСьвецеПаводлеНасельніцтва =
Радок 58:
Маючы плошчу 22 400 000 квадратных кілямэтраў, Савецкі Саюз быў найбуйнейшай дзяржавай сьвету. Ён займаў шостую частку сушы, а сваімі памерамі быў супастаўны з памерам [[Паўночная Амэрыка|Паўночнае Амэрыкі]]. Эўрапейская частка складала чвэрць тэрыторыі краіны, і зьяўлялася яе культурным і эканамічным цэнтрам. [[Азія|Азіяцкая частка]] (да [[Ціхі акіян|Ціхага акіяну]] на ўсходзе і да мяжы з Аўганістанам на поўдні) была значна меней населенае. Працягласьць Савецкага Саюзу складала больш за 10000 км з усходу на захад (праз 11 гадзінных паясоў), і амаль 7200 кілямэтраў з поўначы на поўдзень. На тэрыторыі краіны разьмяшчалася пяць кліматычных зонаў.
 
Савецкі Саюз меў самую працяглую мяжу ў сьвеце (больш за 6000060 000 км). Таксама Савецкі Саюз межаваў з ЗША, Аўганістанам, Кітаем, Чэхаславаччынаю, Фінляндыяю, Вугоршчынаю, Іранам, Манголіяю, Паўночнаю Карэяю, Нарвэгіяю, Польшчаю, Румыніяю і Турэччынаю (з 1945 па 1991 год).
 
Самаю доўгаю ракою Савецкага Саюзу была [[Об]] (з [[Іртыш]]ом). Самая высокая гара: [[Пік Камунізму]] (7495 м, цяпер пік Ісмаіла Самані) у Таджыкістане. Таксама ў межах СССР (сумесна з Іранам) знаходзілася найбуйнейшае ў сьвеце возера — [[Касьпійскае мора|Касьпійскае]] і самае вялікае і глыбокае ў сьвеце праснаводнае возера — [[Байкал]].
Радок 108:
Пасьля перамогі ў вайне была ажыцьцёўлена дэмілітарызацыя эканомікі СССР, яе аднаўленьне ў раёнах, пацярпелых ад акупацыі. Да 1950 прамысловая вытворчасьць павялічылася на 73 % у параўнаньні з даваенным<ref>[http://www.gumer.info/bibliotek_Buks/History/Gukov/44.php Бібліятэка гісторыі Расеі — Жукаў В. Гісторыя Расеі. Працоўны подзьвіг савецкага народа ў аднаўленьні і разьвіцьці народнай гаспадаркі СССР у паваенныя гады]</ref>. Сельская гаспадарка аднаўлялася павольнейшымі тэмпамі, зь велізарнымі цяжкасьцямі, памылкамі і пралікамі. Тым ня менш, ужо ў 1947 сытуацыя з харчом стабілізавалася, былі адменены [[Картачная сыстэма|карткі]] на прадукты харчаваньня і прамысловыя тавары, праведзена [[Грашовыя рэформы ў Расеі|Грашовая рэформа]], якая дазволіла стабілізаваць фінансавае становішча.
 
У адпаведнасьці з рашэньнямі [[Ялцінская канфэрэнцыя|Ялцінскай]] і [[ПацдамскаяПатсдамская канфэрэнцыя|ПацдамскайПатсдамскай]] канфэрэнцыяў СССР усталяваў кантроль над адпаведнымі акупацыйнымі зонамі ў Нямеччыне і Аўстрыі ў 1945—1949 гадах. У шэрагу краінаў Усходняе Эўропы пачалося ўсталяваньне [[Камунізм|камуністычных]] рэжымаў, з прычыны чаго быў створаны вайскова-палітычны блёк саюзных СССР дзяржаваў ([[сацыялістычны лягер]], [[Варшаўская дамова]]). Адразу па заканчэньні сусьветнай вайны пачаўся пэрыяд глябальнае палітычнае і ідэалягічнае канфрантацыі паміж СССР ды іншымі сацыялістычнымі краінамі, з аднога боку, і краінамі Захаду, зь іншай, які ў 1947 годзе атрымаў назву [[халодная вайна|халоднае вайны]], якая суправаджалася [[гонка ўзбраеньняў|гонкаю ўзбраеньняў]].
 
=== «Хрушчоўская адліга» (1953—1964) ===
Радок 126:
=== «Застой» (1964—1985) ===
{{Асноўны артыкул|Пэрыяд застою}}
[[Файл:RIAN archive 488710 Emblem of XXII Olympic Games.jpg|міні|зьлева|Эмблема XXII Алімпійскіх гульняў]]
[[Файл:Carter Brezhnev sign SALT II.jpg|міні|270пкс|Брэжнеў і [[Джымі Картэр]] падпісваюць Дамову пра скарачэньне стратэгічных узбраеньняў, 1979]]
У 1964 годзе Хрушчоў быў адхілены ад улады. Новым першым сакратаром ЦК КПСС, фактычна кіраўніком дзяржавы, стаў [[Леанід Брэжнеў]]. Пэрыяд 1970-х—1980х — 1980-х гадоў у крыніцах таго часу называўся '''эпохаю разьвітога сацыялізму'''.
 
Падчас кіраваньня Брэжнева ў краіне будаваліся новыя гарады і мястэчкі, заводы і фабрыкі, палацы культуры і стадыёны; ствараліся ВНУ, адкрываліся новыя школы і лякарні. СССР выйшаў на перадавыя пазыцыі ў засваеньні космасу, разьвіцьці авіяцыі, атамнай энэргетыкі, фундамэнтальных і прыкладных навукаў. Вызначаныя дасягненьні назіраліся ў адукацыі, мэдыцыне, сыстэме сацыяльнага забесьпячэньня. Сусьветную вядомасьць і прызнаньне атрымала творчасьць вядомых дзеячаў культуры. Высокіх вынікаў на міжнароднай арэне дасягалі савецкія спартоўцы. У 1980 г. у Маскве прайшла [[Летнія Алімпійскія гульні 1980 году|XXII летняя Алімпіяда]].