Вікіпэдыя

Ялцінская канфэрэнцыя: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
W (гутаркі | унёсак)
27 270 правак
д .
д афармленьне
Радок 1:
[[Файл:Yalta summit 1945 with Churchill, Roosevelt, Stalin.jpg|290пкс|міні|Удзельнікі Ялцінскай канфэрэнцыі]]
'''Я́лцінская (Кры́мская) канфэрэ́нцыя''' — нарада кіраўнікоў урадаў [[Вялікабрытанія|Брытаніі]], [[ЗША]] і [[СССР]] ў [[Лівадыйскі палац|Лівадыйскім палацы]] за 3 км на захад ад [[Ялта|Ялты]] ({{Артыкул у іншым разьдзеле|Крымская АССР||uk|Кримська Автономна Радянська Соціалістична Республіка}}, [[Расейская СФСР]], СССР; цяпер [[Аўтаномная Рэспубліка Крым]], [[Украіна]]) 4—[[114—11 лютага]] [[1945]] г.году аб узгадненьні дзеяньняў для дасягненьня капітуляцыі Нямеччыны ў [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайне]] і пасьляваенным уладкаваньні сьвету. Удзельнічалі [[прэм’ер-міністар Брытаніі]] [[Ўінстан Чэрчыль]] ([[1940]]—19451940—1945), [[прэзыдэнт ЗША]] [[Франклін Дэлана Рузвэлт|Франклін Рузвэлт]] ([[1933]]—19451933—1945) і старшыня [[Савет народных камісараў СССР|Савету народных камісараў СССР]] [[Ёсіф Сталін]] ([[1941]]—[[1953]]1941—1953). Таксама штодзень у сустрэчах бралі ўдзел: міністры замежных справаў [[Энтані Ідэн]] (1940—1945), {{Артыкул у іншым разьдзеле|Эдвард Стэтыніюс||en|Edward Stettinius, Jr.}} ([[1944]]—19451944—1945) і [[Вячаслаў Молатаў]] ([[1939]]—[[1949]]1939—1949) адпаведна; начальнікі штабоў {{Артыкул у іншым разьдзеле|Алан Брук||en|Alan Brooke, 1st Viscount Alanbrooke}} (1941—[[1946]]1941—1946), {{Артыкул у іншым разьдзеле|Ўільям Лігі||en|William D. Leahy}} ([[1942]]—19491942—1949) і [[Аляксей Інакенцьевіч Антонаў|Аляксей Антонаў]] (1945—1946) адпаведна; дарадцы, у тым ліку амбасадар Брытаніі ў СССР {{Артыкул у іншым разьдзеле|Арчыбальд Кэр||en|Archibald Clark Kerr, 1st Baron Inverchapel}} (1942—1946), амбасадар ЗША ў СССР [[Авэрэл Гарыман]] (1943—1946) і амбасадар СССР у ЗША [[Андрэй Грамыка]] (1943—1946)<ref name="б">{{Кніга|аўтар=[[Любоў Драбовіч]].|частка=Крымская канфэрэнцыя 1945|загаловак=[[Беларуская энцыкляпэдыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=http://files.knihi.com/Slounik/02/enc/Bielaruskaja_encyklapedyja.torrent|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі]]|год=1999|том=8|старонкі=514|старонак=576|сэрыя=|isbn=985-11-0144-3|наклад=10 000}}</ref>. Агулам у «Камюніке аб Крымскай канфэрэнцыі», падпісаным 11 лютага 1945 г. у Лівадыйскім палацы кіраўнікамі ўрадаў Брытаніі, ЗША і СССР, згадваліся імёны 36 удзельнікаў нарады: 13 прадстаўнікоў ураду Брытаніі, 14 прадстаўнікоў ураду ЗША і 9 прадстаўнікоў ураду СССР. Нарада адбывалася ва ўмовах пераносу ваенных дзеяньняў на тэрыторыю Нямеччыны<ref name="з"/>. Стала апошняю канфэрэнцыяй лідэраў антыгітлераўскай кааліцыі «вялікай тройкі» ў даядзерную эпоху. На сустрэчы абмяркоўвалася перафармаваньне пасьляваеннай Эўропы. Наступнай стала [[Патсдамская канфэрэнцыя]] ў ліпені—жніўні 1945 году ў акупаванай Нямеччыне<ref name="б"/>.
 
11 лютага 1945 г. прадстаўнікі ўрадаў зацьвердзілі пастановы канфэрэнцыі. Кіраўнікі ўрадаў Чэрчыль (Брытанія), Рузвэльт (ЗША) і Сталін (СССР) падпісалі: «Камюніке аб Крымскай канфэрэнцыі» зь 9 разьдзелаў, «Пратакол аб перамовах у пытаньні аб рэпарацыях натурай зь Нямеччыны» з 4 пунктаў і «Пагадненьне аб Японіі і Кітаі». Міністры замежных справаў Ідэн (Брытанія), Стэтыніюс (ЗША) і Молатаў (СССР) падпісалі «Пратакол працы Крымскай канфэрэнцыі» з 14 разьдзелаў. Ідэн і Молатаў таксама падпісалі: «Пагадненьне адносна вызваленых [[ваеннапалонны]]х і цывільных асобаў» зь 9 артыкулаў і «Пагадненьне адносна вызваленых савецкіх грамадзянаў у Злучаным каралеўстве» зь 7 артыкулаў і 2 Дадаткаў. [[Вайсковы аташэ]] амбасады ЗША ў СССР {{Артыкул у іншым разьдзеле|Джон Расэл Дын|Джон Дын|en|John R. Deane}} (1939—1945) і 1-ы намесьнік начальніка Апэратыўнага кіраваньня Генштаба СССР {{Артыкул у іншым разьдзеле|Анатоль Грызлоў||ru|Грызлов, Анатолий Алексеевич}} (1944—1945) таксама падпісалі «Пагадненьне адносна вызваленых ваеннапалонных і цывільных асобаў» зь 9 артыкулаў, аднолькавае з брытанска-савецкім.
 
== Пастановы ==
[[Файл:1945-02-15GerWW2BattlefrontAtlas.jpg|значак|260пкс|Становішча на франтах ([[15 лютага]] 1945 г.) паводле [https://en.m.wikisource.org/wiki/Atlas_of_the_World_Battle_Fronts_in_Semimonthly_Phases_to_August_15_1945 «Атляса сусьветных баявых франтоў у паўмесячных фазах да 14 жніўня 1945 г.»] (1945)]]
=== Камюніке ===
11 лютага 1945 г. у Лівадыйскім палацы кіраўнікі ўрадаў Брытаніі, ЗША і СССР — [[Ўінстан Чэрчыль]], [[Франклін Дэлана Рузвэлт|Франклін Рузвэлт]] і [[Ёсіф Сталін]] адпаведна — падпісалі «Камюніке аб Крымскай канфэрэнцыі» з 14 разьдзелаў: 1) Разгом Нямеччыны; 2) [[Акупацыя]] Нямеччыны і кантроль над ёй; 3) [[Рэпарацыі]] зь Нямеччыны; 4) Канфэрэнцыя [[ААН|аб'яднаных народаў]]; 5) Дэклярацыя аб вызваленай Эўропе; 6) Аб Польшчы; 7) Аб [[Югаславія|Югаславіі]]; 8) Нарады міністраў замежных справаў; 9) Адзінства ў арганізацыі сьвету, як і ў вядзеньні вайны.
Радок 11:
* ''Акупацыя Нямеччыны і кантроль над ёй''. Вызначалася, што «ўзброеныя сілы трох дзяржаў будуць займаць у Нямеччыне асаблівыя зоны». Прадпісвалася ўтварыць «Цэнтральную кантрольную камісію, якая складаецца з галоўнакамандавальнікаў трох дзяржаваў, зь месцам знаходжаньня ў Бэрліне». Абвяшчалася, што «Францыя будзе запрошаная трыма дзяржавамі ... узяць на сябе зону акупацыі і ўдзельнічаць у якасьці 4-га сябра Кантрольнай камісіі». Саюзьнікі ўзгаднілі намеры: «распусьціць усе нямецкія ўзброеныя сілы», «падвергнуць усіх ваенных злачынцаў справядліваму і хуткаму пакараньню і спагнаць натурай пакрыцьцё стратаў за разбурэньні, прычыненыя немцамі», распусьціць [[Нацыянал-сацыялістычная нямецкая рабочая партыя|«нацыскую партыю»]] і скасаваць «нацыскія законы».
* ''Рэпарацыі зь Нямеччыны''. Прадугледжвалася стварэньне «Камісіі па пакрыцьці стратаў, якой даручаецца разглядзець пытаньне аб памерах і спосабах пакрыцьця шкоды, нанесенай Нямеччынай саюзным краінам. Камісія будзе працаваць у Маскве».
* ''Канфэрэнцыя аб'яднаных народаў''. Абвяшчалася згода на тое, што «[[25 красавіка]] 1945 г.году уў [[Сан-Францыска]], у Злучаных Штатах, будзе скліканая канфэрэнцыя Аб'яднаных народаў для таго, каб падрыхтаваць Статут» «усеагульнай міжнароднай арганізацыі для падтрыманьня міру»<ref name="з">{{Артыкул|аўтар=|загаловак=Дзьве даты|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=[[газэта]]|год=4 лютага 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-02-04 23 (27138)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/92824/4lut-8.indd.pdf 8]|issn=1990-763x}}</ref>. Згадвалася, што «з урадам Кітая і Часовым урадам Францыі будуць неадкладна праведзеныя кансультацыі, і да іх будзе накіраваны зварот прыняць удзел».
* ''Дэклярацыя аб вызваленай Эўропе''. Зьмяшчала захады «ўстанаўленьня парадку ў Эўропе»: «тры ўрады будуць сумеснасумесна… ... ўу любой вызваленай эўрапейскай дзяржаве або ў былой дзяржаве-сатэліце восі ў Эўропе ...Эўропе… ствараць часовыя ўрадавыя ўлады, якія шырока прадстаўляюць усе дэмакратычныя элемэнты насельніцтва і абавязаныя як мага хутчэй ўсталяваць шляхам свабодных выбараў урады».
[[Файл:Map of Poland (1945) corr.png|значак|270пкс|Зьмена межаў Польшчы]]
* ''Аб Польшчы''. Саюзьнікі прыйшлі да пагадненьня, што «дзейны цяпер у Польшчы {{Артыкул у іншым разьдзеле|Часовы ўрад Польскай рэспублікі|Часовы ўрад|pl|Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej}} мае быць ... рэарганізаваны на больш шырокай дэмакратычнай базе з уключэньнем дэмакратычных дзеячоў з самой Польшчы і палякаў з-за мяжы». Пасьля правядзеньня ў Польшчы выбараў урад Брытаніі і «ўрад ЗША ўсталююць [[дыпляматычныя адносіны]] з новым Польскім {{Артыкул у іншым разьдзеле|Часовы ўрад народнага адзінства|часовым урадам народнага адзінства|pl|Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej}}». Таксама саюзьнікі вырашылі, «што ўсходняя мяжа Польшчы мае ісьці ўздоўж [[Лінія Кэрзана|лініі Кэрзана]] з адступленьнямі ад яе ў некаторых раёнах ад 5 да 8 кілямэтраў на карысьць Польшчы» і «што Польшча мае атрымаць істотныя прырашчэньні тэрыторыі на поўначы і на захадзе». У выніку [[Беларуская ССР]] страціла [[Беластоцкая вобласьць|Беластоцкую вобласьць]]<ref name="б"/>.
Радок 35:
=== Пратакол працы канфэрэнцыі ===
11 лютага 1945 г. у Лівадыйскім палацы міністры замежных справаў Брытаніі, ЗША і СССР — [[Энтані Ідэн]], [[Эдвард Стэтыніюс]] і [[Вячаслаў Молатаў]] адпаведна — падпісалі «Пратакол працы Крымскай канфэрэнцыі» з 14 разьдзелаў: 1) Сусьветная арганізацыя; 2) Дэклярацыя аб вызваленай Эўропе; 3) Расчляненьне Нямеччыны; 4) Зона акупацыі для французаў і Кантрольная рада для Нямеччыны; 5) Рэпарацыі; 6) Галоўныя ваенныя злачынцы; 7) Польшча; 8) Югаславія; 9) Італа-югаслаўская мяжа, аўстра-югаслаўская мяжа; 10) Югаслаўска-баўгарскія ўзаеміны; 11) [[Балканскі паўвостраў|Паўднёва-ўсходняя Эўропа]]; 12) [[Пэрсія]]; 13) Нарады 3 міністраў замежных справаў; 14) {{Артыкул у іншым разьдзеле|Пагадненьне Мантро|Пагадненьне|fr|Convention de Montreux}} ў {{Артыкул у іншым разьдзеле|Мантро||fr|Montreux}} і [[Чарнаморскія пралівы|пралівы]].
* ''Сусьветная арганізацыя''. На канфэрэнцыю Аб'яднаных народаў 25 красавіка 1945 г. у ЗША вырашылі запрасіць «Аб'яднаныя народы па складзе на [[8 лютага]] 1945 г.» і «тыя з далучыўшыхся народаў, якія абвясьцілі вайну агульнаму ворагу да [[1 сакавіка]] 1945 г.году». Таксама прадугледжвалася: «Калі будзе адбывацца канфэрэнцыя аб сусьветнай арганізацыі, дэлегаты [[Вялікабрытанія|Злучанага каралеўства]] і Злучаных Штатаў Амэрыкі падтрымаюць прапанову аб допуску да першапачатковага сяброўства дзьвюх Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік, а менавіта Украіну і [[Беларусь]]»<ref name="б"/>. Саюзьнікі пагадзіліся, што «рашэньні [[Рада Бясьпекі ААН|Савету бясьпекі]] ... прымаюцца большасьцю ў 7 галасоў сябраў, улучна супадальнымі галасамі пастаянных сябраў». Таксама бакі вызначылі «5 дзяржаваў, якія будуць мець пастаянныя месцы ў Савеце бясьпекі». Абвяшчалася, «што тэрытарыяльная апека будзе прымяняцца толькі: а) да існых мандатаў [[Ліга народаў|Лігі народаў]]; б) да тэрыторыяў, адабраных у варожых дзяржаваў у выніку цяперашняй вайны».
* ''Дэклярацыя аб вызваленай Эўропе''. Паўтарала аднайменную Дэклярацыю, падпісаную кіраўнікамі ўрадаў у «Камюніке аб Крымскай канфэрэнцыі».
* ''Расчляненьне Нямеччыны''. Саюзьнікі зьмянілі артыкул 12 умоваў будучай капітуляцыі Нямеччыны, дзе запісалі, што Брытанія, ЗША і СССР прадпрымуць «поўнае [[раззбраеньне]], {{Артыкул у іншым разьдзеле|Дэмілітарызацыя|дэмілітарызацыю|en|Demilitarisation}} і расчляненьне Нямеччыны». «Вывучэньне працэдуры расчляненьня Нямеччыны перадалі камiсii, якая складаецца са спадара Ідэна (старшыня), спадара {{Артыкул у іншым разьдзеле|Джон Ўайнант|Ўайнанта|en|John Gilbert Winant}} і спадара {{Артыкул у іншым разьдзеле|Фёдар Тарасавіч Гусеў|Гусева|ru|Гусев, Фёдор Тарасович}}».
Радок 63:
 
== У культуры ==
* {{Артыкул у іншым разьдзеле|Ялта (клюб)|«Ялта»|en|Yalta (nightclub)}} ([[1959]]) — {{Артыкул у іншым разьдзеле|начны клюб||en|Nightclub}} у [[Сафія|Сафіі]] ([[Баўгарыя]])
* {{Артыкул у іншым разьдзеле|Ялта, Ялта|«Ялта, ялта»|hr|Jalta, Jalta}} ([[1971]]) — [[мюзыкл]] харвацкага драматурга {{Артыкул у іншым разьдзеле|Мілан Гргіч|Мілана Гргіча|hr|Milan Grgić}} ([[1934]]—[[1997]]) і харвацкага кампазытара {{Артыкул у іншым разьдзеле|Альфі Кабільё||hr|Alfi Kabiljo}} (нар. [[1935]])
* {{Артыкул у іншым разьдзеле|Ахвяры Ялты|«Ахвяры Ялты»|en|Victims of Yalta}} ([[1977]]) — гістарычная [[кніга]] ангельскага пісьменьніка {{Артыкул у іншым разьдзеле|Мікалай Талстой|Мікалая Талстога|en|Nikolai Tolstoy}} (нар. 1935)
* «Ялта» ([[1983]]) — [[фільм]] францускага [[рэжысэр]]а {{Артыкул у іншым разьдзеле|Іў-Андрэ Юбэр|Іва-Андрэ Юбэра|fr|Yves-André Hubert}}
* {{Артыкул у іншым разьдзеле|Ялта-2011|«Ялта-2011»|ru|Ялта-45}} ([[2011]]) — фільм расейскага рэжысэра {{Артыкул у іншым разьдзеле|Тыгран Кеасаян|Тыграна Кеасаяна|ru|Кеосаян, Тигран Эдмондович}} (нар. [[1966]])
 
== Літаратура ==
Радок 76:
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Yalta conference}}
* [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/War_Conf/krim.htm Матэрыялы Ялцінскай канфэрэнцыі]
* [http://victory.rusarchives.ru/index.php?p=32&sec_id=51 Ялцінская канфэрэнцыя (4—11 лютага 1945 г.)] — архіўныя фотадакумэнты канфэрэнцыі
Радок 84:
* [http://grachev62.narod.ru/stalin/confer/chapt21.htm Камюніке пра канфэрэнцыю] кіраўнікоў трох саюзных дзяржаваў — Савецкага Саюза, Злучаных Штатаў Амэрыкі і Вялікабрытаніі ў Крыму
 
{{Накід}}
{{Халодная вайна}}
 
[[Катэгорыя:Міжнародныя канфэрэнцыі Другой сусьветнай вайны]]
[[Катэгорыя:Наступствы Другой сусьветнай вайны]]
[[Катэгорыя:Падзеі 4 лютага|1945]]
[[Катэгорыя:Падзеі 1945 году]]
[[Катэгорыя:Ялта]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Ялцінская_канфэрэнцыя»