Іван Бунін: розьніца паміж вэрсіямі

| Імя = Іван Бунін

| Арыгінал імя = {{мова-ru|}}Иван Алексеевич Бунин

| ЖанчынаПартрэт = Bunin Ivan 1937.jpg

|Памер Партрэт = Bunin Ivan 1937.jpg

|Апісаньне Памер = =

| ДатаМесца нараджэньня = [[22 кастрычніка|22 (10) кастрычнікаВаронеж]], [[1870Расейская імпэрыя]]

| ДатаМесца сьмерці = [[8 лістападаПарыж]], [[1953Францыя]]

|Дэбют Напрамак =

|Значныя Жанр творы =

'''Іва́н Аляксе́евіч Бу́нін''' ({{мова-ru|Иван Алексеевич Бунин}}; [[22 кастрычніка]] ([[10 кастрычніка]]) [[1870]], [[Варонеж]], [[Расейская імпэрыя]] — [[8 лістапада]] [[1953]], [[Парыж]], [[Францыя]]) — расейскі [[пісьменьнік]], [[паэт]], ганаровы акадэмік Пецярбурскай акадэміі навук ([[1909]]), ляўрэат [[Нобэлеўская прэмія ў галіне літаратуры|Нобэлеўскай прэміі па літаратуры]] [[1933]] году.

Найбольш поўны, пяцітомны збор твораў Івана Буніна выйшаў у [[РСФСР]] ў [[1987]] годзе ў выдавецтве «Художественная литература». Туды ўвайшлі вершы [[1888]]—[[1952]]1888—1952 гг.гадоў, пераклады пісьменьніка і яго проза, якая склала залаты фонд расейскае літаратуры. Многія творы Івана Буніна перакладзеныя на беларускую мову.

{{Цытата|Род Буніных ідзе ад Сімяона Бункоўскага, чалавека знатнага, які выехаў у XV ст. з Польшчы<ref>У часы Буніна пад Польшчай разумелі ўсю [[Рэч Паспалітая|Рэч Паспалітую]], у фэдэрацыі якой былі і землі [[Вялікае княства Літоўскае|ВКЛ]]. Адпаведна, ёсьць вялікая верагоднасьць, што і род Буніных, як і Дастаеўскіх, паходзіў зь беларускіх земляў Вялікага Княства Літоўскага. Пра вялікалітоўскае паходжаньне Буніных згадвае вядомы дасьледчык жыцьця і творчасьці Івана Буніна Аляксандар Бабарэка ў сваёй кнізе «И.А. Бунин. Материалы для биографии».</ref> да вялікага князя Васіля Васільевіча. Праўнук яго Аляксандар Лаўрэнаў сын Бунін служыў ва Ўладзімера і забіты каля Казані. Стольнік Кузьма Лявонцьеў Бунін наданы за службу і храбрасьць дарчай граматай на маёнткі. Такім жа чынам і іншыя шмат якія Буніны служылі ваяводамі і на іншых пасадах і мелі вёскі. Усё гэта пацьвярджаецца паперамі Варонежскага дваранскага дэпутацкага сходу аб унясеньні роду Буніных у радаслоўную кнігу ў VI частку, у лік старадаўняга дваранства...дваранства…<ref>Бунін, І. А. Выбраныя творы / Іван Бунін; уклад., пер. з рус. мовы Андрэя Каляды. — Мінск: І.П. Логвінаў, 2010. — C. 3 {{ISBN |978-985-6901-57-0}}</ref>}}

Іван Бунін нарадзіўся 22 кастрычніка 1870 году ў Варонежы, дзе пражыў першыя тры гады свайго жыцьця. Пазьней сям’я пераехала ў маёнтак Азёркі пад Ялец (Арлоўская губэрня, цяпер Ліпецкая вобласьць). Тата — Аляксей Мікалаевіч Бунін, маці — Людміла Аляксандраўна Буніна (дзявочае прозьвішча Чубарава). Да 11 гадоў выхоўваўся дома, у 1881 паступае ў Ялецкую павятовую гімназію, у 1885 вяртаецца дамоў і працягвае адукацыю пад кіраўніцтвам старэйшага брата Юлія. У 17-гадовым узросьце пачынае пісаць вершы, у 1887 — дэбют у друку. У 1889 годзе ідзе працаваць карэктарам у мясцовую газэту «Орловский вестник». Да гэтага часу адносіцца яго працяглая сувязь з супрацоўніцай гэтае газэты Варварай Пашчанка, зь якой яны насуперак жаданьню сваякоў пераяжджаюць у Палтаву ([[1892]]).

Зборнікі «Вершы» (Арол, [[1891]]), «Пад адкрытым небам» ([[1898]]), «Лістапад» ([[1901]]; Пушкінская прэмія).

[[1895]] — асабіста пазнаёміўся з [[Антон Чэхаў|Чэхавым]], дагэтуль ліставаліся.

У 1890-х вандраваў на параходзе «Чайка» па [[Дняпро|Дняпры]] і наведаў магілу [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якога любіў і шмат пазьней перакладаў. Празь некалькі гадоў напісаў нарыс «На „Чайке“», які быў апублікаваны ў дзіцячым ілюстраваным часопісе «Усходы» ([[1898]], № 21, 1 лістапада).

У [[1899]] годзе бярэ шлюб з Ганнай Мікалаеўнай Цакні, дачкой рэвалюцыянера-народніка Н. П. Цакні. Шлюб быў непрацяглым, адзінае дзіця памерла ў 5-гадовым узросьце ([[1905]]). У [[1906]] годзе Бунін уступае ў грамадзянскі шлюб (афіцыяльна аформлены ў [[1922]] годзе) зь Верай Мікалаеўнай Мурамцавай, пляменьніцай С. А. Мурамцава, першага старшыні Першай Дзяржаўнай Думы.

[[Файл:1990 CPA 6256.jpg|міні|250пкс|Паштовая марка [[СССР]], [[1990]] год]]

* Пераклаў «Песьню аб Гаяваце» амэрыканскага паэта [[Генры Ўодсвард Лангфэла|Г. Лангфэла]]. Упершыню была надрукаваная ў газэце «Орловский вестник» у [[1896]] г годзе. У канцы таго ж годагоду друкарня газэты выдала яе асобнай кнігай.

Улетку [[1918]] году Бунін перабіраецца з бальшавіцкай [[Масква|Масквы]] ў занятую нямецкімі войскамі [[Адэса|Адэсу]]. З набліжэньнем у красавіку [[1919]] году да гораду [[Чырвоная армія|Чырвонай арміі]] не эмігруе, а застаецца ў [[Адэса|Адэсе]]. Вітае ўзяцьце гораду Дабраахвотніцкім войскам у жніўні [[1919]] году, асабіста дзякуе генэрала А. І. Дзянікіна, актыўна супрацоўнічае з ОСВАГ (прапагандысцка-інфармацыйны орган) пры [[Узброеныя сілы Поўдні Расеі|УЗПР]]. У лютым [[1920]] году пры падыходзе бальшавікоў пакідае Расею. Эмігруе ў [[Францыя|Францыю]].

[[Файл:Buninturzhansky.jpg|thumbміні|leftзьлева|250px250пкс|Партрэт Івана Буніна. Леанард Туржанскі.]]

Другую сусьветную вайну (з кастрычніка [[1939]] году па [[1945]] год) правёў на здымнай віле «Жанэт» у Грасе.

У эміграцыі Бунін стварае свае лепшыя творы: «Міціна каханьне» (1924), «Сонечны ўдар» (1925), «Справа карнэта Елагіна» (1925) і, нарэшце, «Жыцьцё Арсеньева» (1927—1929, 1933). Гэтыя творы сталі новым словам і ў бунінскай творчасьці, і ў расейскай літаратуры ў цэлым. А па словах К. Г. Паўстоўскага, «Жыццё Арсеньева» — гэта ня толькі вяршынны твор расейскае літаратуры, але і «адна з найвыдатнейшых зьяваў сусьветнае літаратуры»<ref>[http://media.catholic.by/nv/n25/art13.htm Канстанцін Паўстоўскі. Іван Бунін. З кнігі «Залатая ружа»] // [[Наша Вера]], [[2003]]</ref>. Ляўрэат [[Нобэлеўская прэмія ў галіне літаратуры|Нобэлеўскай прэміі па літаратуры]] [[1933]] году.

Памёр у сьне ў дзьве гадзіны ночы з 7 на 8 лістапада [[1953]] году ў [[Парыж]]ы. Па словах відавочцаў, на ложку пісьменьніка ляжаў том раманараману Талстога «Нядзеля» ({{мова-ru|«Воскресение»}}). Пахаваны на могілках Сэнт-Жэнэвіёў-дэ-Буа.

У студзені [[2010]] годагоду ў выдавецтве Ігара Логвінава выйшла буйное 486-старонкавае выданьне твораў расейскага клясыка ў перакладзе [[Андрэй Каляда|Андрэя Каляды]]<ref>[http://nn.by/index.php?c=ar&i=34207 Чую я!] // [[Наша Ніва]], [[22 студзеня]] [[2010]]</ref>. Кнігу склалі 75 апавяданьняў, 3 аповесьці, раман «Жыцьцё Арсеньева», а таксама «Аўтабіяграфічная нататка», «З інтэрв'ю», «Прамова на юбілеі газэты «Русские ведомости», «Як я пішу», «Нобэлеўскія дні», «З запісаў».

== Крыніцы і заўвагі ==

{{ЗноскіКрыніцы}}

{{Commons|Category:Ivan Bunin|выгляд=міні}}