Малая Антанта: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
https://sk.wikipedia.org/w/index.php?title=Mal%C3%A1_dohoda&oldid=5411208
 
д артаграфія, вікілінкі
Радок 1:
[[Файл:Little Entente.png|250пкс|значак|Краіны-ўдзельніцы Малой Антанты]]
'''МалаяМала́я АнтантаАнта́нта''' ({{Мова-fr|Petite Entente}}, {{Мова-de|Kleine Entente}}, {{Мова-en|Little Entente}}) — вайскова-палітычны блёк паміж [[Чэхаславаччына]]й, [[Каралеўства Югаславія|Югаславіяй]] і [[Румынія]]й, які існаваў у [[1921]]—[[1938]]1921—1938 роках пры падтрымцы [[Францыя|Францыі]]. Быў створаны з мэтаю стрымліваньня [[Вугоршчына|вугорскага]] [[ірэдэнтызміррэдэнтызм]]у, а таксама прадухіленьня ўзнаўленьня манархіі [[Габсбургі|Габсбургаў]].
 
== Характарыстыка ==
Радок 14:
Першапачатковыя мэты альянсу з часам станавіліся ўсё менш актуальнымі. Узброеныя сілы Вугоршчыны саступалі сукупнай вайсковай моцы сябраў Малой Антанты. Аднаўленьне манархіі ў Аўстрыі ці Вугоршчыне таксама з кожным годам станавілася ўсё менш верагодным.
 
Фактычна Малая Антанта таксама была накіраваная на прадухіленьне магчымых нападаў з боку [[Нямеччына|Нямеччыны]], а таксама супраць уплыву [[СССР|Савецкага Саюзу]] і [[Камунізм|камуністычнага]] руху ў Цэнтральнай і Паўднёва-Ўсходняй Эўропе. Малая Антанта мела стаць аднойадным з найістотнейшых спосабаў забесьпячэньня францускае гегемоніі ў Цэнтральнай Эўропе па [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайне]].
 
== Дзейнасьць ==
Радок 23:
* 7 чэрвеня 1921 — югаслаўска-румынская
 
У 1922 року яны былі дапоўненыя трыма шматбаковымі дамовамі пра палітычнае і эканамічнае супрацоўніцтва. 26 лістапада 1925 дзяржавы Малой Антанты падпісалі пратаколы пра магчымасьць транспартаваньня ваенныхвайсковых матэрыялаў праз сваю тэрыторыю.
 
Па заключэньні [[Лякарнскія дамовы|Лякарнскіх дамоваў]], якія аслабілі пазыцыю Францыі і ейных хаўрусьнікаў, Францыя заключыла зь дзяржавамі Малой Антанты асабістыя палітычныя дагаворы (з Чэхаславаччынаю 25 студзеня 1924, з Румыніяй 10 чэрвеня 1926, зь Югаславіяй 1 лістапада 1927 року). 16 кастрычніка 1925 Францыя паабяцала Чэхаславаччыне дапамогу ў выпадку ваеннае агрэсіі.
Радок 33:
Зь цягам часу ў дзяржаваў-чальцоў пачалі паўставаць рознагалосьсі ў поглядах на тое, адкуль сыходзіць вонкавая пагроза. Чэхаславаччына, якая была пераважна індустрыяльнай дзяржавай, у адрозьненьне ад сваіх хаўрусьнікаў, схілялася да нармалізацыі стасункаў з Савецкім Саюзам і да прызнаньня новаўтворанае камуністычнае дзяржавы.
 
Адыход Францыі ад палітыкі калектыўнае бясьпекі і палітыка саступак заходніх дзяржаваў фашысцкаму блёку ([[Палітыка Палітыка ўлагоджваньня|улагоджваньне]]) прывялі да паслабленьня Малое Антанты. Пагроза яе чальцам з боку гітлераўскае Нямеччыны змусіла ўлады яе чальцоў да распрацоўкі палітыкі калектыўнае бясьпекі, ініцыятарам якое быў [[Савецкі Саюз]]. У 1933 року чальцы Малой Антанты заключылі з СССР і [[Турэччына]]й дамову пра вызначэньне агрэсіі і ўдзельнічалі ў падрыхтоўцы так званага ''ўсходняга Лякарна''. Пасьля правалу гэтага пляну Чэхаславаччына 16 траўня 1935 падпісала хаўрусьніцкую дамову з СССР, падобную да француска-савецкага дагавору. Яшчэ раней, у 1934 року Югаславія і Румынія ўвайшлі ў склад вайскова-палітычнага зьвязу [[Балканская Антанта]].
 
У 1935—1939 у Югаславіі й Румыніі пачалі ўзмацняцца ўплывы [[Нацызм|нацысцкае]] Нямеччыны й Італіі. Румынія разглядала СССР як патэнцыйную пагрозыпагрозу сваёй нацыянальнай бясьпецы і тэрытарыяльнай цэласнасьці. Пасьля таго, як прэм’ер-міністрам Румыніі стаў [[Аляксандру Аверэску]], яна ў сваёй зьнешняй палітыцы стала арыентавацца на Італію і Нямеччыну. Югаславія асьцерагалася тэрытарыяльных прэтэнзіяў з боку фашысцкай Італіі і стала займаць пранямецкую палітыку па шматлікіх пытаньнях.
 
Распад пакту набліжаўся. Фактычна ён пачаўся пасьля таго, як: