Вікіпэдыя

Часьціца: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
д Renessaince перанёс старонку Часьціца у Часьцінка: Артаграфія
д прастаўляйце інтэрвікі
Радок 1:
'''ЧасьціцыЧасьцінка''' &mdash; — службовая часьціна [[Беларуская мова|мовы]], якая выражае дадатковыя адценьні слоў, словазлучэньняў і сказаў або служыць для ўтварэньня словаў.<br />
 
Па значэньні ўсе часьціцы дзеляцца на:<br />
Па значэньні ўсе часьціцы дзеляцца на:
* азначальныя{{Заўвага|Або сэнсавыя часьціцы}} (<em>''вось, вунь, гэта, ледзь, хоць, хоць бы, іменна, сапраўды</em>'')
* зьместавыя{{Заўвага|Або мадальныя часьціцы}} (<em>''так, ага, але, ці, хіба, няўжо</em>'')
* пачуцьцёвыя{{Заўвага|Або эмацыянальныя часьціцы}} (<em>''як, няхай, што за, нават, аж, ж, ну</em>'')
* словаўтваральныя{{Заўвага|Або формаўтваральныя часьціцы}} (<em>''бы (б), няхай (хай), давай (давайце)</em>'')
 
== Азначальныя часьціцы ==
 
Азначальныя часьціцы падзяляюцца на:<br />
* указальныя ('''вось, вунь, гэта''')<br />
* выдзяляльна-абмежавальныя ('''толькі, абы толькі, ледзь, ледзьве, хоць, хоць бы, выключна''')<br />
* удакладняльныя ('''амаль, іменна, сапраўды, якраз''')<br />
 
== Зьместавыя часьціцы ==
 
Зьместавыя часьціцы надаюць выказваньню розныя адценьні зьместу: сьцьвярджэньне, адмаўленьне, пытаньне, пабуджэньне. Таму сярод іх выдзяляюцца такія віды:<br />
* сьцьвярджальныя ('''так, ага, але''')<br />
* адмоўныя ('''не, ні''')<br />
* пытальныя ('''ці, хіба, няўжо''')<br />
* пабуджальныя ('''ну, але, на, давай, дай''')<br />
 
== Пачуцьцёвыя часьціцы ==
 
Пачуцьцёвыя часьціцы выражаюць пачуцьцёвые значэньне выказваньня або ўзмацняюць яго выражэньне. Да іх адносяцца:<br />
* клічныя ('''што за, як, няхай''')<br />
* узмацняльныя ('''нават, вось&mdash;дыквось—дык, аж, ж, ні, і, ну''')<br />
 
== Словаўтваральныя часьціцы ==
 
Словаўтваральныя часьціцы служаць для ўтварэньня слоў:<br />
* '''бы (б)''' &mdash; — для ўтварэньня ўмоўнага ладу<br />
* '''няхай (хай), давай (давайце)''' &mdash; — для ўтварэньня загаднага ладу<br />
Некаторыя часьціцы мнагазначныя, таму адносяцца да двух ці некалькіх разрадаў: '''вось, жа, ну''' і інш.
 
== Правапіс часьціц ==
 
Часьціцы '''бы (б), жа (ж)''' пішуцца асобна. Пасьля слова, якое канчаецца на зычны, ужываюцца часьціцы '''бы, жа''', а пасьля слоў, якія канчаюцца на галосны, &mdash; — '''б, ж''': <em>''будаваў бы, пісаў бы, гаварылягаварыла б, чытаў жа, рабілі ж, гэта ж</em>''.<br />
 
Часьціца '''-такі''' пішацца праз злучок, калі стаіць пасьля [[Дзеяслоў|дзеясловаў]]: <em>''узараў-такі, сьпісала-такі, вярнулася-такі</em>'', а таксама ў словах <em>''усё-такі, зноў-такі, так-такі, даволі-такі</em>''. У астатніх выпадках часьціца '''-такі''' пішацца асобна: <em>''Яна такі прыйшла. Мы ўсё ж такі сьпяшаліся</em>''.<br />
Часьціца '''абы-''' пішацца праз злучок з [[займеньнік]]амі і [[Прыслоўе|прыслоўямі]] (тут яна выконвае ролю прыстаўкі): <em>абы-што, абы-хто, абы-які, абы-як, абы-дзе</em>. Калі ад займеньнікаў гэтая часьціца аддзяляецца [[прыназоўнік]]ам, то яна пішацца асобна: <em>абы з чым, абы зь кім</em>. Зь іншымі словамі часьціца '''абы''' пішацца асобна: <em>абы гаварыць, абы цяплей, абы вада</em>.<br />▼
 
Часьціца '''што''' пішацца асобна ў спалучэньнях <em>пакуль што, амаль што, толькі што, сама што, хіба што</em>.▼
▲Часьціца '''абы-''' пішацца праз злучок з [[займеньнік]]амі і [[Прыслоўе|прыслоўямі]] (тут яна выконвае ролю прыстаўкі): <em>''абы-што, абы-хто, абы-які, абы-як, абы-дзе</em>''. Калі ад займеньнікаў гэтая часьціца аддзяляецца [[прыназоўнік]]ам, то яна пішацца асобна: <em>''абы з чым, абы зь кім</em>''. Зь іншымі словамі часьціца '''абы''' пішацца асобна: <em>''абы гаварыць, абы цяплей, абы вада</em>''.<br />
 
▲Часьціца '''што''' пішацца асобна ў спалучэньнях <em>''пакуль што, амаль што, толькі што, сама што, хіба што</em>''.
 
== Заўвагі ==
{{Заўвагі}}
 
{{Часьціны мовы}}
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Часьціца»