Валянціна Лемцюгова: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма апісаньня зьменаў |
Сьветлая памяць |
||
Радок 1:
{{Навуковец
|Месца працы = [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]] (з
|Навуковы кіраўнік = [[Мікалай Бірыла]]
|Вядомы як = Аўтарка першага «Украінска-беларускага слоўніка» (
|Узнагароды і прэміі =
|Сайт =
}}
'''Валянціна Пятроўна Лемцюгова''' (
== Біяграфія ==
Нарадзілася ў [[Сям’я|сям’і]] беларускіх перасяленцаў, якіх у
З 1961 году працавала ў Інстытуце мовазнаўства [[АН БССР]]. Была старшынёй Рэспубліканскай тапанімічнай камісіі пры НАН Беларусі. З 1987 году — загадніца аддзелу [[Лексыкалёгія|лексыкалёгіі]] і [[Лексыкаграфія|лексікаграфіі]]<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Янка Саламевіч|Саламевіч І.]]|загаловак=70 гадоў зь дня нараджэньня Валянціны Лемцюговай|спасылка=http://www.pawet.net/ns/2005/48/№_48_(734).html|выданьне=[[Наша слова]]|тып=[[газэта]]|год=14 сьнежня 2005|нумар=[http://pdf.kamunikat.org/download.php?item=26528-1.pdf 48 (734)]|старонкі=1|issn=2073-7033}}</ref>.
Дасьледуе сучасную беларускую мову, [[анамастыка|анамастыку]]. Мае больш за 200 навуковых працаў, прысьвечаных пытаньням станаўленьня і функцыянаваньня ўсходнеславянскай [[айканімія|айканіміі]].▼
Займалася навукова-арганізацыйнай, пэдагагічнай і грамадзкай дзейнасьцю, у тым ліку ў складзе Тапанімічнай камісіі пры Савеце Міністраў Беларусі і анамастычнай камісіі пры Міжнародным камітэце славістаў. Выступала з артыкуламі ў прэсе пра стан і пэрспэктывы разьвіцьця мовазнаўства.
== Дасьледаваньні ==
▲
Аўтар манаграфіі «Беларуская айканімія» (1970), у якой дасьледавала працэс узьнікненьня і эвалюцыйнага разьвіцьця беларускіх назваў населеных пунктаў. Манаграфія належыць да рэгіянальнага тыпу дасьледаваньняў. У ёй высьвятляецца паходжаньне 4 тысячаў айконімаў, аналізуецца сэмантычны склад і словаўтваральныя сродкі (тапафарманты). Паасобна разглядаюцца айконімы, утвораныя ад агульных словаў (апэлятываў), ад назваў рэк і азёр (гідронімаў), ад асабовых імён (антрапонімаў), паказваюцца працэсы заражэньня і эвалюцыі беларускіх айконімаў, раскрываецца сутнасьць закладзенай у іх інфармацыі. Аналіз дае магчымасьць высьветліць час узьнікненьня айконімаў, тэндэнцыі папярэдніх эпох, паказаць іх эвалюцыю айконімаў і гістарычныя зьмены.
Наступнае грунтоўнае дасьледаваньне — манаграфія «Усходнеславянская айканімія апэлятыўнага паходжаньня» (1983), пазьней аснова доктарскай дысэртацыі. У манаграфіі вывучаюцца беларускія, расейскія і ўкраінскія назвы населеных пунктаў. Асноўнай крыніцай фактычнага матэрыялу стала айканімія «Сьпісаў населеных месцаў Расейскай імпэрыі» (44 тамы, 2-я палова XIX — 1-я палова XX ст.) і аналягічныя сьпісы, выдадзеныя ў Горадні, Вільні, Кіеве і іншых местах. Шырока выкарыстоўваюцца сьведчаньні старажытнага і сярэдневечнага пісьменства, летапісаў, актаў, мэтрык, пісцовых і памятных кніг.
У 1980 годзе апублікавала першы ў беларускай і славянскай лексікаграфіі «Ўкраінска-беларускі слоўнік», рэестр якога зьмяшчае больш за 30 тысячаў словаў. Гэта быў трэці іншаславянска-беларускі слоўнік па «Расейска-беларускім» (Масква, 1953 год, двухтомны — Менск, 1982 год) і «Польска-беларускім» (Варшава, 1962). Слоўнік дыфэрэнцыйны: яго рэестр зьмяшчае асноўную, найбольш ужывальную лексіку сучаснай украінскай літаратурнай мовы, якая чымсьці адрозьніваецца ад сваіх беларускіх адпаведнікаў — значэньнем (адным або некалькімі), месцам націску, словаўтварэньнем, граматычным радам. Апроч літаратурнай лексікі, у ім таксама шмат словаў украінскай жывой народнай мовы, а таксама словы, патрэбныя да разуменьня ўкраінскай клясычнай літаратуры.
Суаўтар спэцыялізаваных слоўнікаў. Пры яе ўдзеле рыхтаваліся фундамэнтальныя працы зь філялёгіі: «Беларуская граматыка», «Лексікалёгія сучаснай беларускай мовы», «Агульнаславянскі лінгвістычны атляс», «Лексічны атляс беларускіх народных гаворак» і іншыя. Суаўтар нарматыўнага даведніка «Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь» у 6 кнігах, «Слоўніка мовы «Нашай Нівы» ў 5 тамах (першы зь іх выйшаў у 2003 годзе).
== Бібліяграфія ==
Радок 30 ⟶ 43:
== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}
== Літаратура ==
* {{Літаратура/БелЭн|9}}
== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://libcat.bas-net.by/opac/pls/!search.http_keyword?query=a001=BY-SEK-197012 Выданьні аўтарства Валянціны Лемцюговай] // [[Цэнтральная навуковая бібліятэка імя Якуба Коласа]]
* [http://www.nlb.by/portal/page/portal/index/detailed_news?param0=30890&lang=be&rubricId=895 Вялікі знаўца мовы роднай зямлі]
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Лемцюгова, Валянціна}}
|