Вікіпэдыя

Георгі Штыхаў: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Дапоўненыя бібліяграфія і літаратура.
+
Радок 1:
{{Навуковец}}
'''Гео́ргі Васі́льевіч Шты́хаў''' ([[{{Нарадзіўся|14 ліпеня]] [[|07|1927]]}}, вёска [[Старая Беліца (Гомельскі раён)|Старая Беліца]], [[Гомельскі раён]] — [[{{Памёр|2 сакавіка]] [[|03|2018]]}}, [[Менск]]) — беларускі археоляг, гісторык. Доктар гістарычны навук ([[1983]]), прафэсар ([[1989]]). Ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія Беларусі|Дзяржаўнай прэміі Беларусі]] ([[1991]]).
 
== Біяграфія ==
Нарадзіўся ў сям'і службоўцаў. У 1956 годзе скончыў [[Гістарычны факультэт Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту|гістарычны факультэт]] [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт|Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]]. У 1956—1959 гадох працаваў настаўнікам у школах [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай]] і [[Гомельская вобласьць|Гомельскай]] абласьцей. У 1959—1962 гадох навучаўся ў асьпірантуры [[Інстытут гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі|Інстытуту гісторыі АН БССР]].
Скончыў [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт]] ([[1956]]). 3 [[1962]] працаваў навуковым супрацоўнікам, ад [[1981]] загаднікам сэктару, з [[1988]] загаднікам аддзелу зонаў новабудоўляў, а ад [[1993]] загаднікам аддзелу археалёгіі і гісторыі Полацкай зямлі [[Інстытут гісторыі НАН Беларусі|Інстытуту гісторыі]] [[НАН Беларусі]].▼
 
▲СкончыўНа фармаваньне гістарычнага сьветапогляду Г. Штыхава значна паўплывалі [[БеларускіУсевалад дзяржаўныІгнатоўскі|У. ўнівэрсытэтІгнатоўскі]] (і [[1956Аляксей Мітрафанаў|А. Мітрафанаў]]). 3 [[1962]] году працаваў навуковым супрацоўнікам, адз [[1981]] году загаднікам сэктару, з [[1988]] году загаднікам аддзелу зонаў новабудоўляў, а адз [[1993]] году загаднікам аддзелу археалёгіі і гісторыі Полацкай зямлі [[Інстытут гісторыі НАН Беларусі|Інстытуту гісторыі]] [[НАН Беларусі]].
Вывучае [[курган]]авыя могільнікі раньняга сярэднявечча паўночнай і цэнтральнай [[Беларусь|Беларусі]], старажытныя [[горад|месты]] Полацкай зямлі. 3 [[1982]] узначальвае стала дзеючую экспэдыцыю па дасьледаваньні старажытнага [[Менск]]у. Кіраваў экспэдыцыямі па вывучэньні [[Полацак|Полацку]], [[Віцебск]]у, [[Заслаўе|Заслаўя]], [[Барысаў|Барысава]], [[Лукомаль|Лукомля]], [[Лагойск]]у, [[Копысь|Копысі]]<ref>{{Літаратура/Гістарыяграфія гісторыі Беларусі|к}} С. 270.</ref>.▼
 
▲ВывучаеВывучаў [[курган]]авыя могільнікі раньняга сярэднявечча паўночнай і цэнтральнай [[Беларусь|Беларусі]], старажытныя [[горад|месты]] Полацкай зямлі. 3У 1965 годзе абараніў кандыдацкую дысэртацыю «Древний Полоцк (IX—XIII вв.)» (навуковы кіраўнік — [[1982Васіль Тарасенка|В. Тарасенка]]). 3 1982 году узначальваеўзначальваў сталабесьперапынна дзеючуюдзейную экспэдыцыю па дасьледаваньні старажытнага [[Менск]]у. Кіраваў экспэдыцыямі па вывучэньні [[Полацак|Полацку]], [[Віцебск]]у, [[Заслаўе|Заслаўя]], [[Барысаў|Барысава]], [[Лукомаль|Лукомля]], [[Лагойск]]у, [[Копысь|Копысі]]<ref>{{Літаратура/Гістарыяграфія гісторыі Беларусі|к}} С. 270.</ref>. У 1983 годзе абараніў доктарскую дысэртацыю «Города Полоцкой земли (IX—XIII вв.)». З 2000 году быў галоўным навуковым супрацоўнікам аддзелу археалёгіі сярэднявечнага пэрыяду Інстытуту гісторыі НАН Беларусі.
Упершыню правёў шырокае вывучэньне шэрагу [[места]]ў, працягнуў дасьледаваньне Полацку, Менску, Копысі, вызначыў гарадзішча старажытнага Барысава. Правёў раскопкі паселілішча на Менцы. Вывучаў пасады Полацку, Віцебску, Заслаўя, Лукомля. Раскапаў больш за 300 курганоў Полацкай зямлі. Вывучаў могільнікі 3-й чвэрці 1-га тысячагодзьдзя н. э., якія сынхронныя гарадзішчам [[банцараўская культура|банцараўскай культуры]]. Зрабіў выснову, што гістарычным ядром Полацкай зямлі зьяўлялася [[Падзьвіньне]]. Дасьледаваў старажытную скульптуру ([[шклоўскі ідал]] [[9 стагодзьдзе|9 ст.]]), дробную плястыку [[места]]ў Полацкай зямлі, скарбы срэбраных і залатых рэчаў (Полацкія [[11 стагодзьдзе|11]]—[[12 стагодзьдзе|12 стст.]], Гараўлянскія [[11 стагодзьдзе|11 ст.]]).▼
 
▲Упершыню правёў шырокае вывучэньне шэрагу [[места]]ў, працягнуў дасьледаваньне Полацку, Менску, Копысі, вызначыў гарадзішча старажытнага Барысава. Правёў раскопкі паселілішча на Менцы. Вывучаў пасады Полацку, Віцебску, Заслаўя, Лукомля. Раскапаў больш за 300 курганоў Полацкай зямлі. Вывучаў могільнікі 3-й чвэрці 1-га тысячагодзьдзя н. э., якія сынхронныя гарадзішчам [[банцараўская культура|банцараўскай культуры]], у 2006 годзе праводзіў раскопкі [[Баронікі (археалягічны помнік)|археалягічнага помніка Баронікаў]] — [[гарадзішча]] каля [[Баронікі|аднайменнай вёскі]]. Зрабіў выснову, што гістарычным ядром Полацкай зямлі зьяўлялася [[Падзьвіньне]]. Дасьледаваў старажытную скульптуру ([[шклоўскі ідал]] [[9 стагодзьдзе|9IX ст.]]), дробную плястыку [[места]]ўместаў Полацкай зямлі, скарбы срэбраных і залатых рэчаў (Полацкія [[11 стагодзьдзе|11XI]]—[[12 стагодзьдзе|12 стст.XII]] стагодзьдзі, Гараўлянскія [[11 стагодзьдзе|11XI ст.]]).
Аўтар манаграфіяў «Старажытны Полацак IX—XIII стст.» ([[1975]]), «Гарады Полацкай зямлі (IX—XIII стст.)» ([[1978]]), «Крывічы» ([[1992]]), школьных падручнікаў па гісторыі Беларусі. Рэдактар альбомаў «Жывапіс Беларусі XII—XVIII стагодзьдзяў» ([[1980]]), «Плястыка Беларусі XII—XVIII стагодзьдзяў» ([[1983]]). Адзін з аўтараў кніжак «Гісторыя Беларускай ССР» (т. 1, [[1972]]), «Нарысы па археалёгіі Беларусі» (ч. 2, [[1972]]), «Гісторыя Беларускай ССР» ([[1977]]), «Кіеў і заходнія землі Русі ў IX—XIII стст.» ([[1982]]), «Беларуская археалёгія» ([[1987]]), «Нарысы гісторыі Беларусі» (ч, 1, [[1994]]).▼
 
▲Аўтар больш за 490 працаў, у тым ліку манаграфіяў «Старажытны Полацак IX—XIII стст.стагодзьдзяў» ([[1975]]), «Гарады Полацкай зямлі (IX—XIII стст.стагодзьдзі)» ([[1978]]), «Крывічы» ([[1992]]), школьных падручнікаў паз гісторыі Беларусі. Рэдактар альбомаў «Жывапіс Беларусі XII—XVIII стагодзьдзяў» ([[1980]]), «Плястыка Беларусі XII—XVIII стагодзьдзяў» ([[1983]]). Адзін з аўтараў кніжаккніг «Гісторыя Беларускай ССР» (т. 1, [[1972]]), «Нарысы па археалёгіі Беларусі» (ч. 2, [[1972]]), «Гісторыя Беларускай ССР» ([[1977]]), «Кіеў і заходнія землі Русі ў IX—XIII стст.стагодзьдзях» ([[1982]]), «Беларуская археалёгія» ([[1987]]), «Нарысы гісторыі Беларусі» (ч, 1, [[1994]]).
Падрыхтаваў 2 доктары і 19 кандыдатаў навук. Узначальваў Беларускую асацыяцыю ахвяраў палітычных рэпрэсіяў ([[1992]]—[[1994]]).▼
 
▲Падрыхтаваў 2 доктары і 19 кандыдатаў навук. Узначальваў Беларускую асацыяцыю ахвяраў палітычных рэпрэсіяў ([[1992]]—[[1994]]1992—1994).
Памёр 2 сакавіка 2018 году<ref>[https://www.svaboda.org/a/29075741.html Памёр археоляг Георгі Штыхаў]</ref>.▼
 
▲Памёр 2 сакавіка 2018 году<ref>[https://www.svaboda.org/a/29075741.html Памёр археоляг Георгі Штыхаў], [[Радыё Свабода]], 2 сакавіка 2018 г.</ref>.
 
== Бібліяграфія ==
* Археологическая карта Беларуси. — Вып. 2. — Мн., 1971;
* Ажываюць сівыя стагоддзі. — {{Менск (Мн.)}}, 1974.
* Древний Полоцк: IX—XIII вв. — Мн., 1975.
* Города Полоцкой земли (IX—XIII вв.). — Мн., 1978.
* Крывічы: Па матэрыялах раскопак курганоў у Паўночнай Беларусь — {{Менск (Мн.)}}, 1992.
* Старажытныя дзяржавы на тэрыторыі Беларусі. — {{Менск (Мн.)}}, 1999.
* Галасы далёкіх продкаў. — {{Менск (Мн.)}}, 1968.
* Города Белоруссии по летописям и раскопам (IX—XIII вв.). — Мн. 1975.
* Гісторыя Беларусі: ад старажытных часоў да канца XIII ст. Вучэб. дапам. — {{Менск (Мн.)}}, 1994.
* Гісторыя Беларусі ў сярэднія вякі:. — {{Менск (Мн.)}}, 1996.
* Гісторыя Беларусі ў сярэднія вякі: Падручнік для 6-га кл. агульнаадукацыйнай школы. — {{Менск (Мн.)}}: Народная асвета, 2001.
* Мінск — сталіца ўдзельнага княства Полацкай зямлі // Гісторыя Мінска. — {{Менск (Мн.)}}, 2006.
* Лукомль: археологический комплекс железного века и средневековья. — Мн., 2014.
* Узнікненне Лагойска. Гісторыка-археалагічны нарыс. –— {{Менск (Мінск)}}: Беларус. навука, 2015. –— 106 с.
 
== Крыніцы ==
Радок 35 ⟶ 37:
 
== Літаратура ==
* {{Літаратура/Гістарыяграфія гісторыі Беларусі}}▼
* Георгій Васільевіч Штыхаў (да 75 годдзя з дня нараджэння). — {{Менск (Мн.)}}, 2002.▼
* Гістарычна археалагічны зборнік. — 1997. — № 12. — С. 6—16.
▲* Георгій Васільевіч Штыхаў (да 75 годдзя з дня нараджэння). — Мн.,2002.
 
* {{Літаратура/Памяць/Менск|1}}
▲* {{Літаратура/Гістарыяграфія гісторыі Беларусі}}
 
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Штыхаў, Георгі}}
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Георгі_Штыхаў»