Марцін Матушэвіч: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д дэкатэгарызацыя |
дапаўненьне, вікізьвесткі |
||
Радок 1:
'''Марцін Матушэвіч''' ([[11 лістапада]] [[1714]], в.[[Мала-Ельня]] — [[1773]]) —
== Сям’я ==
Бацька Марціна Матушэвіча Юзаф Матушэвіч у 1722 годзе атрымаў у якасьці кампэнсацыі за даўгі Сапегаў мястэчка [[Расна]], куды пераехала яго сям’я.
Належаў да незаможнай шляхты гэрбу Лебядзь, але дзякуючы ўласным здольнасьцям і апецы заможных і ўплывовых пратэктараў здолеў заняць высокія пасады. Пасьля сьмерці бацькі ўспадкаваў [[Расна|Расну]], дзе жыў, з яшчэ 6 вёскамі і мястэчкам [[Рагачы (Польшча)]], [[Войнаўка|Войнаўку]] з уваходамі ў [[Белавеская пушча|Белавескую пушчу]], а таксама закладныя Чамяры.
1 студзеня 1756 году ўзяў шлюб з Ганнай з роду Неміровічаў-Шчытоў, кашталянкай амсьціслаўскай, якая да яго была замужам за мечнікам ковенскім Ігнатам Хэлхоўскім. У шлюбе ў іх нарадзіліся дзеці: Бэнэдыкта Канстанцыя (1761) і Тадэвуш (1765)]].
Пісаў на польскай і лацінскіх мовах. Перакладаў [[Гарацый|Гарацыя]] (выданьне [[1784]], [[Варшава]]). ▼
Яго сын — [[Тадэвуш Матусевіч]] — стаў дзяржаўным дзеячам Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства Польскага, быў міністрам скарбу Варшаўскага княства, браў удзел у падрыхтоўцы Канстытуцыі 3 траўня і ўдзельнічаў у паўстаньні 1794 г. як адзін з кіраўнікоў. Дачка — Бэнэдыкта Канстанцыя Матушэвіч выйшла замуж за Міхала Залескага, войскага літоўскага.
На прыканцы жыцьця напісаў ўспаміны, якія ахопліваюць [[1714]]–[[1764]], дзе шырока асьвяціў мясцовае жыцьцё (“''Wspomnienia''”, т. 1-4. [[Варшава]], [[1876]]). Частка яго мэмуараў ''Дыярыюш майго жыцьця'' перакладзена на беларускую мову і друкавалася ў [[Спадчына|Спадчыне]] [[1996]]-[[1997]].▼
== Навучаньне, кар’ера і дзяржаўная дзейнасьць ==
Навучаўся ў парафіяльнай школе ў [[Камянец|Камянцы]], затым у [[езуіты|Езуітаў]] [[Берасьце|Берасьці]], [[Драгічын]]е, [[Варшава|Варшаве]]. У Варшаве ён меў таксама настаўнікаў у малюнку і францускай мове.
Быў мушкецёрам караля польскага і вялікага князя літоўскага [[Аўгуст Моцны|Аўгуста II Моцнага]]. Пасьля яго сьмерці ў 1733 г. змагаўся на баку прэтэндэнта на каралеўскі пасад [[Станіслаў Ляшчынскі|Станіслава Ляшчынскага]], якога падтрымлівала Францыя, намагаючыся спыніць расейскія ўплывы.
Сваю кар’еру дзяржаўнага дзеяча Марцін Матушэвіч распачаў у 1738 як берасьцейскі пісар гродзкі. З 1740 — [[падстолі]] берасьцейскі, затым з 1746 — [[стольнік]] берасьцейскі. У 1743 на берасьцейскім дэпутацкім сойміку быў абраны маршалкам, што сьведчыла пра ягоны аўтарытэт сярод берасьцейцаў. З 1752 — берасьцейскі земскі пісар. Быў паслом на сойм элекцыйны 1764 году ад Берасьцейскага ваяводзтва. У лютым [[1765]] заняў пасаду берасьцейскага земскага судзьдзі.<ref>[http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/marcin-matuszewicz-h-labedz Marcin Matuszewicz h. Łabędź]</ref>
У 1767 годзе ён стаў генэральным сакратаром [[Радамская канфэдэрацыя|Радамскай канфэдэрацыі]], якая была створана зь інсьпірацыі расейскага пасла Мікіты Рапніна і дзейнічала пад прыкрыцьцём расейскіх войскаў палкоўніка Васіля Кара для абароны старога ладу Рэчы Паспалітай. Пасол на сойм [[1767]]. Быў таксама соймавым сакратаром. Дзякуючы падтрымцы Чартарыйскіх, з [[28 лістапада]] [[1768]] стаў [[кашталяны берасьцейскія|кашталянам берасьцейскім]]. Шматразова быў дэпутатам на [[Трыбунал Вялікага Княства Літоўскага|Літоўскі трыбунал]]. Браў пэўны ўдзел і [[Барская канфэдэрацыя|Барскай канфэдэрацыі]].
== Літаратурная творчасьць ==
▲У гісторыю ўвайшоў перш за ўсё дзякуючы сваім мэмуарам. Пісаў на польскай і лацінскіх мовах. Перакладаў [[Гарацый|Гарацыя]] (выданьне [[1784]], [[Варшава]]).
▲На прыканцы жыцьця напісаў ўспаміны, якія ахопліваюць [[1714]]–[[1764]], дзе шырока асьвяціў мясцовае жыцьцё (“''Wspomnienia''”, т. 1-4. [[Варшава]], [[1876]]). Частка яго мэмуараў ''Дыярыюш майго жыцьця'' перакладзена на беларускую мову і друкавалася ў часопісе [[Спадчына|Спадчыне]] [[1996]]-[[1997]].
== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}
== Вонкавыя спасылкі ==
| |||