Касьцёл Сьвятога Войцеха і кляштар бэнэдыктынак (Менск): розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
стыль |
дапаўненьне |
||
Радок 45:
|Commons =
}}
'''Касьцёл Сьвятога Войцеха і кляштар бэнэдыктынак''' — помнік архітэктуры
Комплекс складаўся з касьцёла, кляштарнага корпусу з прыбудоваю, капліцы, капэляніі, 2 флігеляў, бровару, сьвірану, стайні і інш. пабудоваў, а таксама саду. Тэрыторыю кляштару атачаў высокі мур, які меў некалькі брамаў. У 2-й палове XIX ст. улады [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]] [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|часткова зруйнавалі касьцёл]], у 1960-я гады [[Сьпіс помнікаў гісторыі і архітэктуры Беларусі, зруйнаваных уладамі СССР|савецкія ўлады дашчэнту зьнішчылі помнік]]. Да нашага часу захаваліся падмуркі касьцёла<ref>[[Захар Шыбека|Шыбека З.]], Гілеп У., [[Уладзімер Дзянісаў|Дзянісаў У.]] Што аднаўляць найперш? // «[[Наша Ніва]]», №46, 2004. С. 7 [http://kamunikat.org/download.php?item=11711-1.pdf&pubref=11711]</ref><ref>[http://www.nn.by/index.php?c=ar&i=4064 Аквапарк на кляштарных могілках] // «[[Наша Ніва]]», 27 верасьня 2006 г.</ref>.
Радок 51:
== Гісторыя ==
=== Вялікае Княства Літоўскае ===
▲Менскі бэнэдыктынскі кляштар заснаваў віленскі канонік [[Войцех Сялява]], які купіў у месьце два дамы зь іншымі пабудовамі ў С. Друцкага-Горскага і А. Сакалінскага і перадаў іх ордэну. Адпаведны фундуш ад [[4 траўня]] [[1633]] року [[14 ліпеня]] таго ж року пацьвердзілі кароль [[Уладзіслаў IV|Уладзіслаў ІV]] і віленскі біскуп С. Война.<ref name="evkl">[[Уладзімер Дзянісаў|Уладзімір Дзянісаў]]. Менскі кляштар бенедыкцінак // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 292</ref> Першыя манашкі перасяліліся сюды зь [[Нясьвіж|нясьвіскага]] бэнэдыктынскага кляштару.
Ад пачатку комплекс быў драўляным, але ўжо ў [[1647]]—[[1649]] роках намаганьнямі віленскага ваяводы [[Крыштап Хадкевіч|Крыштапа Хадкевіча]] і ягонай жонкі Соф’я, уроджанай Горскай-Друцкай, архітэктар А. Кромер узьвёў мураваны касьцёл пад тытулам Сьв. Войцеха, біскупа і пакутніка. Мураваны кляштарны корпус збудавалі на сродкі К. К. Сьвірскай.<ref name="evkl"/> Мэцэнатамі кляштару былі [[Марцыбэла Зянкевіч]], [[Сусанна Станкевіч|Сусанна]] і [[Алена Станкевіч]], [[Сусанна Навадворская]] і інш.
Радок 70 ⟶ 68:
== Архітэктура ==
[[Файл:
=== Касьцёл ===
Пасьля рэканструкцыі [[1780]]—[[1803]] рокаў касьцёл уяўляў сабой прастакутны ў пляне 1-[[нэф]]авы аб’ём з 5-граннай [[апсыда]]й, памерамі 70 на 20 локцяў (каля 46×13 м). Сьвятыня мела 2-схільны чарапічны дах, больш нізкі над [[прэзьбітэрыюм]]ам. Галоўны [[фасад]], зьвернуты да вуліцы, завяршаўся [[франтон]]ам крывалінейнага абрысу. Яго флянкавалі 2 высокія 3-ярусныя вежы з купальнымі завяршэньнямі. Фасад быў насычаны вытанчанай архітэктурнай плястыкай: тонкапрафіляваны раскрапаваны [[карніз]]ны пас падзяляў яго на два ярусы, а [[пілястра|пілястры]] — на тры часткі, аконныя праёмы мелі мяккую лучковую абмалёўку.<ref name="kul">Касцёл і кляштар бенедыкцінак // {{Літаратура/Каталіцкія храмы на Беларусі (2001)|к}} С. 188</ref>
[[Файл:Miensk, Felicyjanaŭskaja. Менск, Фэліцыянаўская (1890).jpg|значак|250пкс|Касьцёл па [[мураўёўкі|маскоўскай перабудове]], 1890]]
Інтэр’ер пад цыліндрычнымі скляпеньнямі ўпрыгожвалі пяць 2-ярусных алтароў: галоўны алтар Сьв. Войцеха, алтары Тадэвуша Апостала, Сьвятой Сям’і, сьвятых патрыярхаў Бэнэдыкта і Схалястыкі, Беззаганага Пачацьця Панны Марыі. У галоўным драўляным алтары быў абраз Маці Божай зь Дзіцяткам, напісаны на палатне, у срэбнай з пазалотай і рубінамі шаце. У 2-м ярусе быў абраз Сьв. Войцеха, увенчвала кампазыцыю разьбянае Ўкрыжаваньне. Падлогу ў прэзьбітэрыі касьцёла пакрывалі пліткі чорнага мармуру, у санктуарыі яна была цаглянаю. [[Закрыстыя]] мелася адна, на [[хоры|хорах]] стаялі арганы на 10 галасоў. Побач з хорамі каля бакавой сьцяны была адмысловая галерэя, дзе падчас сьвятаў выступалі музыкі.<ref>[[Уладзімер Дзянісаў|У. М. Дзянісаў]]. Кляштар бенедыкцінак // {{Літаратура/Памяць/Менск|1к}} С. 313</ref>▼
▲Інтэр’ер пад цыліндрычнымі скляпеньнямі ўпрыгожвалі пяць 2-ярусных алтароў: галоўны алтар Сьв. Войцеха, алтары Тадэвуша Апостала, Сьвятой Сям’і, сьвятых патрыярхаў Бэнэдыкта і Схалястыкі, Беззаганага Пачацьця Панны Марыі. У галоўным драўляным алтары быў абраз Маці Божай зь Дзіцяткам, напісаны на палатне, у срэбнай з пазалотай і рубінамі шаце. У 2-м ярусе быў абраз Сьв. Войцеха, увенчвала кампазыцыю разьбянае Ўкрыжаваньне. Падлогу ў прэзьбітэрыі касьцёла пакрывалі пліткі чорнага мармуру, у санктуарыі яна была цаглянаю. [[Закрыстыя]] мелася адна, на [[хоры|хорах]] стаялі арганы на 10 галасоў. Побач з хорамі каля бакавой сьцяны была адмысловая галерэя, дзе падчас сьвятаў выступалі музыкі.<ref>[[Уладзімер Дзянісаў|У. М. Дзянісаў]]. Кляштар бенедыкцінак // {{Літаратура/Памяць/Менск|1к}} С. 313</ref>
Пры перабудове касьцёла на царкву верхнія ярусы вежаў і франтон разбурылі, замест іх паставілі 5 глухіх цыбулепадобных [[купал]]аў над асноўным аб’ёмам і драўляную абшытую жалезам 3-ярусную шатровую званіцу ў цэнтры галоўнага фасаду.<ref name="evkl"/>
Радок 90 ⟶ 88:
== Галерэя ==
<center><gallery widths=150 heights=150 caption="Старыя здымкі" perrow="4">
Miensk. Менск (XIX, II).jpg|Да маскоўскай перабудовы
Miensk, Zboravaja. Менск, Зборавая (1900).jpg
Miensk, Vysoki Rynak-Zboravaja. Менск, Высокі Рынак-Зборавая (1901).jpg
Miensk, Zboravaja. Менск, Зборавая (1905).jpg
Miensk, Zboravaja. Менск, Зборавая (1909).jpg
Miensk, Zboravaja-Felicyjanaŭskaja. Менск, Зборавая-Фэліцыянаўская (1910).jpg
Miensk, Zboravaja. Менск, Зборавая (1912).jpg
Православный Преображенский монастырь.jpg|да 1918
</gallery></center>
| |||