Куцеінскі Богаяўленскі манастыр: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д →‎Літаратура: пунктуацыя
д →‎Гісторыя: стыль
Радок 51:
 
== Гісторыя ==
У 1620 годзе Патрыярх Ерусалімскі Феафан II выдаў грамату на будаваньне Богаяўленскага мужчынскага манастыра ў Воршы. Гэтаму паспрыяў аўтарытэт [[Багдан Статкевіч|Багдана Статкевіча]]. Манастыр разьмясьціўся непадалёк ад вёскі [[Сьвісьцёлкі|Сьвісьцёлкаў]], (з гэтай прычыны ў некаторых гістарычных дакумэнтах ён часам упамінаецца як Сьвісьцёльскі<ref>{{Спасылка|url= http://skif.by/index.php?option=com_content&task=view&id=252&Itemid=204&limit=1&limitstart=2 |загаловак=Кутеинская лавра |author= |дата публікацыі=2009-05-12|work=|выдавец=газ. «Телеком-экспресс» |дата=2012-06-12|lang=|archiveurl=http://www.webcitation.org/68kZWswL1|archivedate=2012-06-28}}</ref>), у сутоках [[Дняпро|Дняпра]] і Куцеінкі. Афіцыйны дазвол на будаваньне выдалі ў 1623 годзе ў [[Варшава|Варшаве]].
 
Будаваньне манастыра пачалося ў 1623 годзе з фундацыі амсьціслаўскага [[падкаморы|падкаморага]] [[Багдан Статкевіч|Б. Статкевіча]] і ягонай жонкайжонкі А. Саламярэцкай паводле хадайніцтва магілёўскага праваслаўнага брацтва. У 1626 годзе манастыр асьвяціў кіеўскі мітрапаліт [[Пётар Магіла]]. Заснаваньне манастыра адмоўна сустрэў [[Сьпіс польскіх манархаў|кароль]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] [[Жыгімонт Ваза]].
 
Манастыр падпарадкоўваўся мітрапаліту кіеўскаму і патрыярху канстантынопальскаму і меў уладаньні ў [[Магілёў|Магілёве]]. Яму ў сваю чаргу падпараковаўліся прыпісныя Лукомскі, Мёрскі і іншыя мужчынскія і жаночыя манастыры. Пры манастыры існавалі шпіталь, брацкая школа і [[Куцеінская друкарня|друкарня]], заснаваная ў 1630 годзе асьветнікам [[Сьпірыдон Собаль|Сьпірыдонам Собалем]], аптэка, з 1874 году — царкоўна-манастырская аднаклясная вучэльня.
 
У пачатку свайго існаваньня манастыр называўся ляўрай і, паводле словаўпатрыярха патрыярхаўмаскоўскага Нікана, зьяўляўся «галавой» праваслаўнага жыцьця на Беларусі: ''«Слышав Святейший Патриарх, яко близ славнаго града Орши, еже бысть, глава и начало общему житию, во всей Белой России и Литве созданная обитель, или рощи Лавра великая Святы Богоявления Господня, завомо Кутейно…»''.
 
У 1695 годзе езуіты адабралі ў архімандрыі Мёрскі мужчынскі манастыр, а ў 1715 годзе князь Лукомскі адабраў і Лукомскі мужчынскі манастыр. Па падзелах Рэчы Паспалітай зь пераходам сакральных аб’ектаў у валоданьне [[Маскоўскі патрыярхат|Расейскага Сыноду]] Куцеінскі манастыр у 1764 годзе перавялі ў трэцюю клясу.
 
Манастыр моцназначна пацярпеў ад Напалеонаўскай арміі ў 1812 годзе. У 1842 годзе яго пакінулі за штатам і прыпісалі да Пакроўскага манастыра ў Воршы. У гэты час манастыр набыў назву Замескага. У пачатку XX ст. з прыездам з Кіева новага ігумена Валянціна манастыр стаў «общежительным, с уставом Киевского Свято-Троицкого (Ионина) монастыря». У гэты час манастырскае брацтва налічвала 60 чалавек.
 
У 1889—1890 гадох над паўночнай брамай агароджы замест драўлянай вежы-званіцы збудавалі мураваную. У 1888 годзе згарэла драўляная саборная царква Божага Яўленьня, збудаваная ў 1623—1635 гадох<ref>Габрусь Т. Аршанскі Богаяўленскі манастыр // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 173</ref>.