Лыскаў: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма апісаньня зьменаў |
дапаўненьне, выява, стыль |
||
Радок 28:
| Колькасьць насельніцтва = 357
| Год падліку колькасьці = 2009
| Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/bresckaja.htm Tim Bespyatov, 2008-2016]</ref>
| Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі =
| Год падліку колькасьці аглямэрацыі =
Радок 41:
| Паштовыя індэксы =
| СААТА = 1256825049
| Выява =
| Апісаньне выявы =
| Шырата градусаў = 52
| Шырата хвілінаў = 51
Радок 55:
}}
{{Іншыя значэньні}}
'''Лы́скава'''<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://maps.by/viewate/251|загаловак = Дзяржаўны каталёг найменьняў геаграфічных аб’ектаў Рэспублікі Беларусь|фармат = |назва праекту = |выдавец = [[Дзяржаўны цэнтар картографа-геадэзічных матэрыялаў і зьвестак Рэспублікі Беларусь]]|дата = 26 сакавіка 2012|мова = ru|камэнтар = }}</ref>, '''Лы́скаў''' — [[аграгарадок|вёска]] ў [[
Лыскаў — даўняе [[мястэчка]] [[Ваўкавыскі павет|гістарычнай Ваўкавышчыны]], вядомае сваім [[Лыскаўскі замак|замкам]].
== Гісторыя ==
=== Вялікае Княства Літоўскае ===
Першы пісьмовы
У [[1527]] [[ваявода віцебскі]] [[Мацей Клочка]] фундаваў у Лыскаве касьцёл. Па ягонай сьмерці ў 1543 року жонка Кацярына з Глябовічаў аддала Лыскаў каралеве [[Бона Сфорца|Боне]]<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 10 верасьня 2010| url = http://volkovysk.blogspot.com/2010/09/blog-post_7241.html| загаловак = З мінулага Міжэрычаў| фармат = | назва праекту = Блог жителя Волковыска| выдавец = | дата = 30 сьнежня 2011 | мова = | камэнтар = }}</ref>. У 2-й пал. [[XVI стагодзьдзе|XVI ст.]] тут існаваў [[Каралеўскі замак (Лыскава)|гаспадарскі (вялікакняскі) замак]]. З [[1690]] паселішча знаходзілася ў валоданьні [[Быхаўцы|Быхаўцаў]], у гэты час тут было 33 двары. У [[1751]] маршалак ваўкавыскі Я. Быхавец заснаваў у Лыскаве [[кляштар місіянэраў (Лыскава)|кляштар місіянэраў]] з [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Лыскава)|касьцёлам
=== Пад уладай Расейскай імпэрыі ===
У выніку [[Трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]]
Паводле вынікаў перапісу ([[1897]]) у Лыскаве было 110 двароў, дзейнічалі царква і сынагога, працавалі 2 млыны, 21 крама, 4 карчмы, штогод праводзілася 3 кірмашы.
Згодна з [[Рыская мірная дамова 1921 году|Рыскай мірнай дамовай]] Лыскаў ({{Мова-pl|Łysków|скарочана}}) апынуўся ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]], цэнтар [[Лыскаў (гміна)|гміны]] [[Ваўкавыскі павет (1921—1939)|Ваўкавыскага павету]] [[Беластоцкае ваяводзтва (1919—1939)|Беластоцкага ваяводзтва]]<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.radzima.net/be/miejsce/lyskow-1.html| загаловак = Лысково, вёска| фармат = | назва праекту = | выдавец = Radzima.net| дата = 26 сакавіка 2012| мова = | камэнтар = }}</ref>. У [[1921]] року тут налічвалася 899 мяшканцаў<ref name="skorowidz">{{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom V - Województwo Białostockie|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = [[Варшава|Warszawa]]|выдавецтва = [[Цэнтральны статыстычны офіс Польшчы|Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej]]|год = 1924|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>.▼
=== Найноўшы час ===
У [[1939]] Лыскаў увайшоў у [[БССР]], дзе [[12 кастрычніка]] [[1940]] зрабіўся цэнтрам [[Лыскаўскі сельсавет|сельсавету]] [[Ружанскі раён|Ружанскага]], з [[25 сьнежня]] [[1962]] [[Пружанскі раён|Пружанскага раёнаў]]. Станам на [[1940]] у вёсцы было 1250 жыхароў, 290 двароў. У сакавіку 1944 року нацысты спалілі 90 двароў вёскі і замардавалі 535 жыхароў.▼
▲[[25 сакавіка]] [[1918]] згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Лыскаў абвяшчаўся часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. [[1 студзеня]] [[1919]] у адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад [[БССР|Беларускай ССР]]<ref name="at">{{Літаратура/150 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі}}</ref>. Згодна з [[Рыская мірная дамова 1921 году|Рыскай мірнай дамовай]] ([[1921]]) Лыскаў ({{Мова-pl|Łysków|скарочана}}) апынуўся ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]],
▲У [[1939]] Лыскаў увайшоў у [[БССР]], дзе [[12 кастрычніка]] [[1940]]
<center><gallery widths=150 heights=150 caption="Старыя выявы мястэчка" perrow="4">
== Інфраструктура ==▼
Łyskaŭ. Лыскаў (N. Orda, 31.05.1877).jpg|Магіла Ф. Карпінскага. [[Напалеон Орда|Н. Орда]], [[1877]]
Łyskaŭ. Лыскаў (1878).jpg|Дрэварыт паводле малюнка Н. Орды
Łyskaŭ. Лыскаў (XIX).jpg|Царква Покрыва Багародзіцы
Łyskaŭ. Лыскаў (1941).jpg|Царква Раства Багародзіцы і Чырвоны касьцёл
</gallery></center>
== Насельніцтва ==
=== Дэмаграфія ===
* '''[[XIX стагодзьдзе]]''': [[1884]] — 895 чал., зь іх 682 юдэі<ref>Sulistrowski F. Łysków // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|5|862}}—863.▼
</ref>; [[1897]] — 868 чал.
* '''[[XX стагодзьдзе]]''': [[1902]] — 1150 чал.<ref>{{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|XV-II|287}}.</ref>; [[1921]] — 899 чал.<ref name="skorowidz">{{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom V - Województwo Białostockie|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = [[Варшава|Warszawa]]|выдавецтва = [[Цэнтральны статыстычны офіс Польшчы|Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej]]|год = 1924|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>; [[1940]] — 1250 чал.; [[1959]] — 596 чал.; [[1970]] — 622 чал.; [[1972]] — 611 чал.
* '''[[XXI стагодзьдзе]]''': [[2003]] — 400 чал.; [[2005]] — 401 чал.; [[2009]] — 357 чал.
▲=== Інфраструктура ===
У Лыскаве працуюць сярэдняя школа, дашкольная ўстанова, лякарня, дом культуры, бібліятэка, 3 крамы, пункт бытавога абслугоўваньня.
== Эканоміка ==
Рамонтна-мэханічныя майстэрні, вэтпункт, лясьніцтва.
Радок 87 ⟶ 105:
== Турыстычная інфармацыя ==
=== Выдатныя мясьціны ===
* [[Каралеўскі замак (Лыскава)|Валы замкавыя]]
* [[Траецкі касьцёл (Лыскава)|Касьцёл
* Капліца могілкавая
* Магіла [[Францішак Карпінскі|Францішка Карпінскага]]
Радок 99 ⟶ 115:
=== Страчаная спадчына ===
* Замак ([[XVI стагодзьдзе|XVI ст.]])
* Царква Покрыва Найсьвяцейшай Багародзіцы і манастыр базылянаў (XVIII ст.)
* [[Касьцёл Найсьвяцейшага Сэрца (Лыскава)|Касьцёл Найсьвяцейшага Сэрца]] («Чырвоны»; пач. XX ст.)
== Галерэя ==
<center><gallery widths=150 heights=150 caption="Краявіды мястэчка" perrow="4">
Лыскаўскі замак 001.Jpeg|Замкавыя валы
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Лыскаў) 018.Jpeg|Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Лыскава). Фрагмэнты. 07.jpg|Касьцёл усярэдзіне
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Лыскава). Алтарная частка..JPG|Касьцёл. Галоўны алтар
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Лыскава). Дэкаратыўны роспіс.02.JPG|Касьцёл. Росьпіс
Жылы корпус кляштару місіянэраў (Лыскаў) 003.Jpeg|Кляштар місіянэраў
Кляштар місіянэраў (Лыскава). Калідор на другім паверхе.02.JPG|Кляштар усярэдзіне
Былы кляштар місыянэраў Траецкі касьцёл Лыскава 112Г000621 2.jpg|Магіла Ф. Карпінскага
Царква Нараджэньня Божай Маці (Лыскава). Агульны выгляд..JPG|Царква Раства Багародзіцы
</gallery></center>
== Вядомыя асобы ==
=== Ураджэнцы ===
* [[Еўна Азэф]] ([[1869]]—[[1918]]) — расейскі сацыялістычны рэвалюцыянэр-правакатар
* [[Аляксандар Мікалай Гараін]] ([[1651]]—[[1735]]) — рымска-каталіцкі дзяяч Вялікага Княства Літоўскага
=== Жыхары ===
* [[Францішак Карпінскі]] ([[1741]]—[[1825]]) — польскі паэт эпохі асьветніцтва
== Крыніцы ==
Радок 112 ⟶ 144:
== Літаратура ==
* {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|4-2}}
▲* Łysków // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|5|862}}—863.
* Łysków // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|XV-II|287}}.▼
* {{Літаратура/ЭГБ|4}}
* {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|5|862}}—863.
== Вонкавыя спасылкі ==
| |||