|
[[Файл:Ludovico Sforza by G.A. de Predis (Donatus Grammatica).jpg|міні|Партрэт Лядавіка Сфорца аўтарства [[Джаваньні Амброджа дэ Прэдыс]].]]
'''ЛядавікаЛядаві́ка СфорцаСфо́рца''' ({{мова-it|Ludovico Sforza}}, празваны Ludovico il Moro «Маўр») ([[27 ліпеня]] [[1452]] — [[27 траўня]] [[1508]]) — герцаг МілянаМіляну. Паходзіў зь мілянскай дынастыі [[Сфорцы|Сфорцаў]] у [[Італія|Італіі]]. Быў другім сынам [[Франчэска Сфорца]], і быў услаўлёны за патранаж [[Леанарда да Вінчы]] ды іншых выбітных мастакоў. Празваны «маўрам» за цёмны колер скуры. Некаторыя навукоўцы лічаць, што імя «Маўр» зьявілася з герба, які ён ужываў.
== Біяграфія ==
Сястра Бэатрыс і Альфонса, [[Ізабэльля д'Эстэ]] (1474—1539) выйшла замуж за [[Франчэска ІІ Ганзага]], маркіза Мантуі.
Лядавіка меў шмат пазашлюбных рамантычных сувязяў. [[Чэчылія Гальлерані]] была улюбёнеюулюбанею каханкай Лядавіка. Яна нарадзіла ад яго сына, у год яго шлюба з Бэатрыс д’Эстэ. Існуе думка, што яна стала натураю для напісаньня карціны Леанарда да Вінчы «Жанчына з гарнастаем». Гарнастай быў геральдычнаю жывёлаю Лядавіка Маўра.
Па забойстве старэйшага брата Лядавіка, [[Галеацца]], ў [[1476]] годзе, карона перайшла яго сямігадоваму пляменьніку [[Джан Галеацца Сфорца|Джану Галеацца Сфорца]]. Лядавіка захапіў кантроль над урадам Міляна ў часе яго непаўналецьця, незважаючыне зважаючы на спробы недапусьціцьне дапусьціць яго да ўлады. Калі Джан Галеацца памёр ў [[1494]] годзе, Лядавіка нарэшце атрымаў герцагскую карону ад нобіляў Міляна ў 22-гі дзень кастрычніка.
У той жа самы год ён адначасова падбіў французаў, на чале з каралём Карлам VІІІ, і імпэратара Сьвятой Рымскай Імпэрыі Максыміліяна І ўмяшацца ў італьянскую палітыку, спадзяючыся на тое, што ён дасьць сабе рады маніпуляваць абодвума бакамі, такім чынам распачаўшы [[Італьянскія войны]]. Пляны ня спраўдзіліся, і знаходзячы сябе ў небясьпечным становішчы, ён далучыўся да лігі, якая супрацьстаяла Карлу VІІІ, выдаўшы сваю пляменьніцу, Бланку, за Максыміліяна І і атрымаўшы імпэратарскую інвэстытуру на герцагства.
Пасьля першапачатковай перамогі над французамі ў [[Бітва пад Форнава|бітве пры Форнава]] ў [[1495]] (вырабіўшы зброю з 70 тоннаў бронзы, якая мела быць ужыта на статую паводле да Вінчы) Лядавіка быў выгнаны зь Міляна новым каралём Францыі, Людовікам ХІІ у [[1499]]. У [[1500]] [[Людовік ХІІ]] ўзяў у аблогу горад [[Навара|Навару]], якая была новай базай Лядавіка. Абодвы войскі мелі швайцарскіх наймітаў ў сваіх шэрагах. Швайцарцы не хацелі ваяваць супраць адно аднаго і вырашылі пакінуць Навару. Лядавіка быў выданы французам у красавіку 1500 і памёр у палоне, у замку Лёш. Пазьней швайцарцы пакаралі сьмерцю жаўнера Ганса Турмана з Уры, які, як яны сьцьвяржалі, выдаў Лядавіка за грошы.
Зь цягам часу швайцарцы аднавілі сына Лядавіка, Максыміліяна Сфорца, на герцагскім пасадзе. Яго іншы сын, Франчэска ІІ, таксама стаў мілянскім герцагам на непрацяглы час. Джаваньні Паолё, яшчэ адзін сын Людовіка, быў пасьпяховым кандат’ера і першым ўу сямейным дрэве маркізаў Караваджа.
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Ludovico Sforza|выгляд=міні}}
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Сфорца, Лядавіко}}
[[Катэгорыя:Герцагі Міляна|Сфорца, Людовіко]]
[[Катэгорыя:СфорцыГерцагі Міляна]]
[[Катэгорыя:Сфорцы|Лядавіка]]
| 