Ірэн Жаліё-Кюры: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Створана старонка са зьместам ''''Ірэн Жаліё-Кюры''' ({{мова-fr|Irène Joliot-Curie}}; 12 верасьня 1897, Парыж, Францыя — 17 са...' |
дапаўненьне |
||
Радок 1:
{{Навуковец
'''Ірэн Жаліё-Кюры''' ({{мова-fr|Irène Joliot-Curie}}; 12 верасьня 1897, Парыж, Францыя — 17 сакавіка 1956, Парыж) — адна з найбуйнейшых навукоўцаў 20 стагодзьдзя ў вобласьці радыёхіміі і фізыкі атамнага ядра.▼
|Імя = Ірэн Жаліё-Кюры
Бацькі Ірэн [[П'ер Кюры]] і [[Марыя Складоўская-Кюры]] — слынныя фізыкі, першаадкрывальнікі [[рад]]у, заснавальнікі навуковай школы. Ірэн і яе муж [[Фрэдэрык Жаліё-Кюры]] таксама належаць да гэтай школы. Калі Ірэн было 8 гадоў, яе бацька загінуў. Пазьней Марыя Складоўская-Кюры пісала пра гэтую падзею ў кароткай біяграфіі П’ера Кюры наступным чынам:▼
|Жанчына = +
|Арыгінал імя = Irène Joliot-Curie
|Фота = Joliot-curie.jpg
|Шырыня =
|Подпіс = фатаграфія 1935 году
|Дата нараджэньня = 12 верасьня 1897
|Месца нараджэньня = Парыж, Францыя
|Дата сьмерці = 17 сакавіка 1956
|Месца сьмерці = Парыж
|Грамадзянства = {{Сьцяг Францыі}} Францыя
|Навуковая сфэра = [[фізыка]]
|Месца працы = Інстытут раду
|Альма-матэр = Факультэт навук Парыжа
|Навуковы кіраўнік = Поль Ленжэвэн
|Знакамітыя вучні =
|Вядомы як = дасьледчыца штучнай радыёактыўнасьці
|Узнагароды і прэміі = [[Нобэлеўская прэмія ў галіне хіміі]] (1935)
|Сайт =
}}
▲'''
▲Бацькі Ірэн [[
{{Цытата|Ён быў адданым і пяшчотным бацькам для сваіх дзяцей, аднак дочкі бялі ў той час яшчэ задужа малымі, каб зразумець няшчасьце, якое на нас абрынулася. Іх дзядуля і я, аб'яднаўшыся ў нашым агульным горы, зрабілі ўсё, што маглі, каб іх дзяцінства не было занадта засмучана.}}
Дарэктарамі дзяцінства Ірэн і яе малодшай сястры Эвы былі маці і дзед, бацька П’ера Кюры, доктар Эжэн Кюры, лекар, удзельнік Парыскай камуны.
Марыя Кюры зь дзяцінства разьвівала ў Ірэн цікаўнасьць і страсьць да навукі. Адукацыя Ірэн пачалася незвычайна: Марыя Кюры і яе самыя блізкія сябры самі арганізавалі школу для сваіх дзяцей, аднагодкаў Ірэн. Дзесяць дзяцей займаліся фізыкай у Парыскай школе фізыкі ў Марыі Кюры, хіміяй у лябараторыі [[Сарбона|Сарбоны]] пад кіраўніцтвам [[Жан Пэрын|Жана
Марыя Кюры клапацілася таксама пра спартовае выхаваньне дачок. Ірэн Кюры ўсё жыцьцё была выдатнай плаўчыхай, нестамляльным хадаком па горах і выдатнай лыжніцай. Сябры яе цёпла ўспамінаюць таксама, як Ірэн і Фрэдэрык Жаліё-Кюры тэнчылі разам з рыбакамі Брэтані ці пелі зь імі народныя песьні. Пра тое, наколькі шырокім была кола інтарэсаў Ірэн Кюры, сьведчыць, тое, што ў газэце «Лэтр Франсэз» ({{мова-fr|Les Lettres Françaises}}) былі апублікаваныя пераклады паэм [[Рэд’ярд Кіплінг|Рэд’ярда Кіплінга]], зробленыя ёю.
Улетку 1914 году быў скончаны новы будынак лябараторыі Марыю Кюры, які будаваўся некалькі гадоў. Але ў гэты час пачалася [[Першая
У гады Першай Сусьветнай вайны Марыя Кюры аддала ўвесь свой талент справе дапамогі параненым. Яна сканструявала першы рухомы [[Рэнтгенаграфія|рэнтгенаўскі]] кабінэт, сама аб’язджала зь ім шпіталі і санітарныя пасты на франтах і абслугоўвала мэдычнай дапамогай параненых, будучы адначасова і шафёрам, і рэнтгенатэхнікам, і інструктарам. Ірэн, якой тады толькі споўнілася 17 гадоў, суправаджала маці ў гэтых паездках, а потым пачала самастойна ўсталёўваць рэнтгенаўскую апаратуру ў палявых шпіталях і вучыць лекараў працы зь ёю. Пазьней, калі Марыя Кюры арганізавала ў сваёй лябараторыі школу рэнтгенатэхнікаў, Ірэн праводзіла ў ёй практычныя заняткі. Пасьля сканчэньня вайны Ірэн стала прэпаратарам у Інстытуце раду ў Парыжы ў лябараторыі Марыі Кюры. У 1925 годзе яна выдатна абараніла доктарскую дысэртацыю,
У 1926 годзе Ірэн Кюры выйшла замуж за лябаранта Інстытуту раду Фрэдэрыка Жаліё. Ад гэтага часу
За сваё жыцьцё Ірэн Жаліё-Кюры апублікавала 54 навуковых працы, большасьць зь якіх выкананая і апублікаваная ёю разам з Фрэдэрыкам Жаліё-Кюры.
З раньніх прац Ірэн Кюры асабліва вядома дасьледаваньне хуткасьцей альфа-выпраменьваньня
Пачынаючы з 1928 году, Ірэн Кюры разам з Фрэдэрыкам Жаліё пачала сыстэматычнае вывучэньне ядравых рэакцый, якія адбываюцца пры апрамяненьні ядраў лёгкіх элемэнтаў альфа-прамянямі палёну. Гэтыя працы прывялі іх да выдатных навуковых адкрыцьцяў<ref>{{артыкул|аўтар=М. П. Шаскольская.|загаловак=Ірэн Жаліё-Кюры|арыгінал=Ирен Жолио-Кюри|выданьне=Успехи физических наук|год=1956|том=LIX|выпуск=4|старонкі=583-585|спасылка=http://ufn.ru/ru/articles/1956/8/a/}}</ref>. У 1938 годзе
У 1935 годзе ўзнагароджаная Нобэлеўскай прэміяй ў галіне хіміі з Фрэдэрыкам Жаліё-Кюры за сынтэз новых радыёактыўных элемэнтаў<ref>{{спасылка|url=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1935/|загаловак=The Nobel Prize in Chemistry 1935|выдавец=The Nobel Foundation}}</ref>. Афіцэр [[Ордэн Ганаровага легіёну|Ордэна Ганаровага легіёну]].
Памерла 17 сакавіка 1956 году ў Парыжы ад вострага леўкозу.
== Навуковыя працы ==
Радок 30 ⟶ 53:
{{Крыніцы}}
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
{{Бібліяінфармацыя}}
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Жаліё-Кюры, Ірэн}}
[[Катэгорыя:Нарадзіліся 12 верасьня]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1897 годзе]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Парыжы]]
[[Катэгорыя:Францускія фізыкі]]
[[Катэгорыя:Францускія хімікі]]
[[Катэгорыя:Жанчыны-навукоўцы]]
[[Катэгорыя:Ляўрэаты Нобэлеўскай прэміі ў галіне хіміі]]
[[Катэгорыя:Памерлі ў 1956 годзе]]
[[Катэгорыя:Памерлі ад раку]]
|