Робэрт Тамушанскі: розьніца паміж вэрсіямі

|арыгінал імя = Robert Joseph Patrie-Tamushanski

|дата нараджэньня = [[{{Нарадзіўся|3 ліпеня]] [[|7|1940]]}}

|дата сьмерці = [[{{Памёр|10 сьнежня]] [[|12|1996]]}}

'''Робэрт Язэп Патры-Тамушанскі''', ''(Рабэрт Тамушанскі)'' (нарадзіўся [[3 ліпеня]] [[1940]], г. Порт-Чэстэр, [[штат Нью-Ёрк]], [[ЗША]]  — [[10 сьнежня]] [[1996]], [[Рым]])  — каталіцкі сьвятар візантыйскага абраду, рэлігійны і культурна-асьветны дзеяч беларускага замежжа, удзельнік беларускага хрысьціянскага руху, навуковец і публіцыст. Доктар філялёгіі.

Нарадзіўся ў Амэрыцы ў каталіцкай сям’і з беларускімі, нямецкімі і францускімі каранямі. Ахрышчаны ў царкве “« Our Lady of Mercy”Mercy» недалёка Нью-Ёрка. Яго бацька  — Язэп Юры Патры-Тамушанскі  — беларус, а маці  — Ганна Маргарэт з роду Рут  — нямецка-францускага паходжаньня.<ref name="BSz">Рабэрт Тамушанскі  — сьвятар // “Божым«Божым шляхам”шляхам», 1967, студзень-люты, год XV, № 1 (100) с.6-7.</ref> Меў таксама малодшага брата. Ягоныя дзяды па бацькоўскай лініі былі беларускімі сялянамі-ўніятамі з Аўгустоўшчыны, якія не прынялі расейскага праваслаўя і выехалі ў Амэрыку.<ref>С. Абламейка. Памяці айца Рабэрта Тамушанскага // “Царква”«Царква», № 7 (11), 1996, с. 14.</ref> Сям’я хадзіла маліцца як у каталіцкі касьцёл, так і ў грэка-каталіцкую царкву, дзе зьбіраліся ўкраінцы.

У 1945-19521945—1952 вучыўся ў пачатковай школе, у 1952-1954 1952—1954 — у сярэдняй дзяржаўнай школе, а з 1954 перайшоў у каталіцкую школу, якую скончыў у 1958. У амэрыканізаванай сям’і да яго нацыянальнага і рэлігійнага ўсьведамленьня спрычыніўся дзед-уніят, аднак, найперш гэта былі ягоныя асабістыя пошукі каранёў. У часы школьнага навучаньня Робэрт Тамушанскі імкнуўся глыбей пазнаць гісторыю Ўсходняй Эўропы і беларускага народу. У 16 гадоў быў ужо сьведамым беларусам і грэка-каталіком.

Пасьля выпускных іспытаў у школе, пачуўшы Божае пакліканьне, 15 жніўня 1958 уступіў у [[Ордэн базылянаў сьвятога Язафата|Закон сьв. Васіля Вялікага (Ордэн базылянаў)]], ва ўкраінскі грэка-каталіцкі манастыр сьв. мучаніка Язафата у Глен Коў (штат Нью-Ёрк). Прайшоў там двухгадовы навіцыят і склаў першыя манаскія зарокі ў 1960.<ref name="BSz">Рабэрт Тамушанскі  — сьвятар // “Божым«Божым шляхам”шляхам», 1967, студзень-люты, год XV, № 1 (100) с.6-7.</ref> Затым выехаў у Канаду і год правёў у базылянскім манастыры сьвятых апосталаў Пятра і Паўла ў Мундэры, правінцыя Альбэрта (Mundare, Alberta), дзе студыяваў гісторыю і стараславянскую мову.

У верасьні 1961 пачаў вывучаць філязофію ва ўнівэрсітэце ў [[Атава|Атаве]]. Спачатку жыў у францускай духоўнай сэмінарыі, а затым у студэнцкім доме айцоў-базылянаў. З прычыны слабога здароўя ўвосень 1963 не аднавіў манаскіх зарокаў у базылянаў і далей падчас навучаньня ва ўнівэрсітэце жыў у доме францускіх манахаў-аблятаў (тады дапамог яму беларускі рыма-каталіцкі сьвятар а. [[Францішак Чарняўскі]]). З кастрычніка 1963, падчас яго далейшых студыяў у Атаве, ім пачаў апекавацца беларускі грэка-каталіцкі біскуп [[Часлаў Сіповіч]], тагачасны Апостальскі візытататр для беларусаў-католікаў у замежжы. У 1964 скончыў унівэрсытэт у Атаве і выехаў у Эўропу, каб далей студыяваць тэалёгію ў духоўнай сэмінарыі ў [[Кёнігштайн]]е (Нямеччына).

31 кастрычніка 1965 быў высьвячаны на дыякана ў [[Рым]]е. 3 сьнежня 1966 біскуп Ч. Сіповіч рукапаклаў яго на грэка-каталіцкага сьвятара ў духоўнай сэмінарыі ў Кёнігштайне ў прысутнасьці нямецкага біскупа Кіндэрмана (рэктара), які шмат дапамагаў беларусам, прафэсароў сэмінарыі, беларускіх грэка-каталіцкіх сьвятароў архімандрыта [[Леў Гарошка|Льва Гарошкі]] і пралата [[Уладзіслаў Уладзімір Салавей|Уладзіміра Салаўя]], сваякоў ды амаль 200 гасьцей розных нацыянальнасьцяў.<ref name="BSz">Рабэрт Тамушанскі  — сьвятар // “Божым«Божым шляхам”шляхам», 1967, студзень-люты, год XV, № 1 (100) с.6-7.</ref>

З 1967 Робэрт Тамушанскі жыве і служыць у Беларускай каталіцкай місіі ў [[Лёндан]]е, дзе зьяўляецца намесьнікам дырэктара беларускай школы імя сьв. Кірылы Тураўскага. З сярэдзіны 1960-х гадоў прымаў удзел у рэлігійным і культурна-грамадзкім жыцьці беларускага замежжа. З 1971 - — намесьнік дырэктара [[Беларуская бібліятэка імя Францішка Скарыны|Беларускай бібліятэкі і музея імя Францішка Скарыны ў Лёндане]], сябра англа-беларускага навуковага таварыства. Браў удзел у зьездах беларускіх каталіцкіх сьвятароў у Лёндане (1971), Рыме (1983). 17 ліпеня 1971 на ХХV зьезьдзе [[Згуртаваньне беларусаў у Вялікай Брытаніі|Згуртаваньня беларусаў у Вялікай Брытаніі]] ў Лёндане быў абраны ў склад Управы ЗБВБ. <ref>Мікола Панькоў. Хроніка беларускага жыцьця на чужыне (1945—1984).  — Бібліятэка часопісу “Беларускі«Беларускі гістарычны агляд”агляд», МiнскМінск, 2001.</ref> У складзе дэлегацыі беларускіх сьвятароў 29.11 - — 05.12.1982 браў удзел y сустрэчы ў Рыме з папам [[Ян Павал II|Янам Паўлам II]].

З лістапада 1974 біскуп Сіповіч накіроўвае а. Робэрта Тамушанскага ў Рым для дапмогі а. Льву Гарошку ў працы [[Радыё Ватыкана Беларуская служба|Беларускай рэдакцыі Ватыканскага радыё]]. З 1974 ён  — намесьнік галоўнага рэдактара, а з 1977  — галоўны рэдактар Беларускай сэкцыі Ватыканскага радыё. На гэтай пасадзе ён адпрацаваў 19 гадоў аж да сваёй сьмерці ў Рыме ў выніку сардэчнага прыступу.<ref>С. Абламейка. Памяці айца Рабэрта Тамушанскага // “Царква”«Царква», № 7 (11), 1996, с. 14.</ref> Выступаў на Ватыканскім радыё на тэмы рэлігійнна-царкоўнай гісторыі Беларусі, а таксама з малітвамі і казаньнямі.

Айцец Робэрт Тамушанскі быў вельмі адукаваным чалавекам. Вывучаў славянскую і германскую філялёгію, арабістыку, гісторыю філязофіі і рэлігіі, беларуска-габрэйскія літаратурныя сувязі канца ХІХ  — пач. ХХ ст. У школе славянскіх і ўсходнеэўрапейскіх навук Лёнданскага ўнівэрсытэту абараніў доктарскую дысэртацыю “Нямецкія«Нямецкія запазычаньні ў беларускай мове”мове».<ref>Беларускія рэлігійныя дзеячы XX стагоддзя: Жыццярысы, мартыралогія, успаміны. Аўтар-укладальнік Ю.Гарбінскі.  — Мінск-Мюнхен, Беларускі кнігазбор, 1999. С. 194. ISBN 985-6318-65-3</ref> Вучыўся ў Папскім Усходнім інстытуце ў Рыме, дзе займаўся вывучэньнем арабскай і мусульманскай культур і сучаснай літаратурнай арабскай мовы.<ref>Тамушанскі Роберт http://slounik.org/146929.html</ref>

Супрацоўнічаў з часопісам “«[[Божым шляхам]]”», “«[[The Journal of Byelorussian Studies]]”», “«[[Унія часопіс|Унія]]”». Выступаў у друку з рэцэнзіямі на першыя беларускія каталіцкія малітоўнікі, выдадзеныя ў сучаснай Беларусі. Аўтар прац “Старонкі«Старонкі з гісторыі Царквы ад пачатку да 1850  г.”» (1977), “Сыстэматычнае«Сыстэматычнае і гістарычнае выясненьне Боскае літургіі паводле бізантыйскага абраду”абраду» (1991) і інш.<ref>[[:be:Роберт Язэп Тамушанскі]]</ref>

* R. Patry-Tamushanski. Aniol Doŭhird, philosopher of Vilna // The Journal of Byelorussian Studies. Vol. II, No. 4.

* Тамушанскі Р. Анёл Доўгірд – — філосаф з Вільні // Спадчына, № 5. – — 1994.

* R.J. Patry-Tamushanski. German lexical borrowings in the Chronicle of Barkulabava and the Memoirs of the Theodore Jeŭlasheŭski // The Journal of Byelorussian Studies. Vol. IV, No. 3-4.

* Рабэрт Тамушанскі. Польская спроба беларускага малітоўніка // “Беларус”«Беларус» № 380, травень-чэрвень 1991.

{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Тамушанскі, Робэрт }}