Камітэт дзяржаўнай бясьпекі: розьніца паміж вэрсіямі

'''Камітэ́т дзяржа́ўнай бя́сьпекі СССР''' ('''КДБ СССР''')  — адна з назваў дзяржаўнага органа, які выконваў задачы абароны рэжыму [[СССР]] ад унутраных і вонкавых ворагаў. Зьяўляўся адной з самых магутных дзяржаўных структур у СССР. Паводле Статуту кіраўніцтва камітэтам ажыцьцяўлялася Палітычным бюро Цэнтральнага камітэту [[Камуністычная партыя Савецкага Саюзу|Камуністычнай партыі Савецкага Саюзу]] (вышэйшым ворганам партыі) без нагляду з боку савецкага ўраду насуперак Канстытуцыі [[СССР]]<ref>{{Спасылка | аўтар =[[Зянон Пазьняк]]| прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі =19 студзеня 2013| url =http://www.bielarus.net/archives/2013/01/19/2935| копія = | загаловак =Кагэбэ| фармат = | назва праекту = | выдавец =[[Беларуская Салідарнасьць]]| дата = 25 студзеня 2013 | мова = | камэнтар = }}</ref>.

У савецкага народа заўсёды было дваякае стаўленьне да гэтага ведамства, якое ў звычайным жыцьці людзі звалі проста «Камітэт». З аднаго боку, выява КДБ асацыявалася зь імёнамі герояў-выведнікаў, а зь іншага  — з начнымі ператрусамі, павальнымі арыштамі і лягерамі для палітвязьняў. Так, адзін з найболей прыкметных лідэраў [[Праваабарончы рух у СССР|праваабарончага руху ў СССР]] акадэмік [[Андрэй Сахараў|Сахараў]], які неаднаразова заяўляў аб дачыненьні гэтага ведамства да палітычных забойстваў і бандыцкіх нападаў на іншадумцаў і ў пачатку 1980-х правёў некалькі гадоў у ссылцы пад пільным наглядам КДБ, меў досыць высокае меркаваньне пра шарагоўцаў Камітэта. Па меркаваньні Сахарава, КДБ быў найменш карумпаванай установай сярод саюзных ведамстваў у [[Эпоха застою|пэрыяд брэжнеўскага застою]].

[[20 сьнежня]] [[1917]] пастановай [[Саўнаркам]]у для барацьбы з контррэвалюцыяй і сабатажам у Савецкай Расеі была ўтвораная [[ВЧК|Ўсерасейская надзвычайная камісія]] (ВЧК). Першы старшыня: [[Фелікс Дзяржынскі]]. Агульнапрыняты назоў супрацоўнікаў ВЧК  — ''чэкісты''.

[[2 лістапада]] [[1923]] прэзыдыюм [[ЦВК]] [[СССР]] стварыў Аб'яднанаеАб’яднанае дзяржаўнае палітычнае кіраваньне (АДПК) пры [[Саўнаркам|СНК]] СССР.

[[3 лютага]] [[1941]] НКУС СССР быў падзелены на два самастойныя органы: НКУС СССР і Наркамат дзяржаўнай бясьпекі ([[НКДБ]]) СССР. У ліпені 1941 году НКДБ СССР і НКУС СССР ізноў былі аб'яднаныяаб’яднаныя ў адзіны наркамат  — НКУС СССР. У красавіку [[1943]] быў зноў утвораны Наркамат дзяржаўнай бясьпекі СССР.

[[7 сакавіка]] [[1953]] было прынятае рашэньне пра аб'яднаньнеаб’яднаньне Міністэрства ўнутраных справаў і Міністэрства дзяржаўнай бясьпекі ў адзінае [[Міністэрства ўнутраных справаў|МУС]] СССР.

[[13 сакавіка]] [[1954]] створаны Камітэт дзяржаўнай бясьпекі (КДБ) пры Радзе Міністраў СССР (з [[1978]]  — КДБ СССР).

[[26 лістапада]] [[1991]] прэзыдэнт РСФСР Б. М. Ельцын падпісаў Указ аб пераўтварэньні КДБ РСФСР у Агенцтва Фэдэральнай бясьпекі РСФСР (АФБ РСФСР).

# [[Іван Сяроў]] ([[13 сакавіка]] [[1954]]  — [[8 сьнежня]] [[1958]]), генэрал-палкоўнік, з 8 жніўня 1955 году  — генэрал войска;

# [[Аляксандар Шалепін]] ([[25 сьнежня]] 1958  — [[13 лістапада]] [[1961]]);

# [[Уладзімер Сямічасны]] (13 лістапада 1961  — [[18 траўня]] [[1967]]), з [[9 сьнежня]] [[1963]] году  — генэрал-палкоўнік;

# [[Юрый Андропаў]] (18 траўня 1967  — [[26 траўня]] [[1982]]), з [[17 сьнежня]] [[1973]] году  — генэрал-палкоўнік, з [[10 верасьня]] [[1976]] году  — генэрал войска;

# [[Віталій Федарчук]] (26 траўня  — 17 сьнежня 1982), генэрал-палкоўнік;

# [[Віктар Чэбрыкаў]] (17 сьнежня 1982  — [[1 кастрычніка]] [[1988]]), генэрал-палкоўнік, з [[4 лістапада]] [[1983]] году  — генэрал войска;

# [[Уладзімер Гаплікаў]] (1 кастрычніка 1988  — [[21 жніўня]] [[1991]]), генэрал войска;

# [[Вадзім Бакацін]] ([[23 жніўня]]  — [[22 кастрычніка]] 1991), генэрал-лейтэнант.