|
'''Пэрыцэнтр''' і '''апацэнтр''' ([[Грэцкая мова|грэц.]] περί) «пэры» — вакол, каля, поруч, ([[Грэцкая мова|грэц.]] από) «апа» — з, ад (частка складанага слова, якая азначае адмаўленьне й адсутнасьць чагосьці), ([[Лацінская мова|лац.]] centrum}} — цэнтрцэнтар) — кропкі арбіты нябеснага цела — найблізкаясамая блізкая да цэнтральнага цела і найболейсамая выдаленаядалёкая ад цэнтральнага цела, вакол якога зьдзяйсняеццаадбывяецца рух. Раней таксама выкарыстоўвалася абагульняючае паняцьце '''апсы́да''' (ад [[Грэцкая мова|грэц.]] ἁψίς — дуга, пятля, звод).
'''Лінія абсыд''' — лінія, якая злучае пэрыцэнтр і апацэнтр; для эліптычнай арбіты лінія абсыд супадае з вялікай восьсю [[эліпс]]а.
У арбітах [[плянэта|плянэт]] [[Сонечная сыстэма|Сонечнай сыстэмы]] пэрыцэнтр і апацэнтр завуць, адпаведна, ''пэрыгелій'' і ''афелій''.
'''7''' апагей<br />
'''8''' лінія абсід]]
'''Пэрыге́й''' ([[Грэцкая мова|грэц.]] περίγειος, літар. «калязямны») — найблізкаясамая блізкая да [[Зямля|Зямлі]] кропка калязямной [[арбіта|арбіты]] нябеснага цела, звычайнаякое рухаецца ў полі ягонага прыцягненьня. Звычайна гэта [[Месяц|Месяцы]] або [[штучны спадарожнік Зямлі|штучнага спадарожніка Зямлі]].
АбураючыяСілы сілыўзбурэньня выклікаюць зьмену становішча пэрыгея ў прасторы. Так, з прычыны-за дзеяньня абураючай сілы ўзбурэньня з боку [[Сонца|Сонцы]] пэрыгей Месяцы[[Мэркурый (плянэта)|Мэркурыю]] рухаецца па арбіце ў тойнапрамку жаруху бок,плянэта што іпа Месяцарбіце, зьдзяйсняючы поўнае абарачэньне за 8,85 [[год|гады]]а. Перасоўваньне пэрыгея штучных спадарожнікаў Зямлі абумоўленае галоўнайгалоўным вобразамчынам адрозненьнем [[геоід|формы Зямлі]] ад [[шар|шара]], прычым велічыня і накірунак гэтага руху залежаць ад нахілу плоскасьці арбіты спадарожніка да плоскасьці зямнога [[экватар]]а.
Адлегласьць ад пэрыгея да цэнтра Зямлі завецца ''пэрыгейнай адлегласьцю''.
'''Апаге́й''' (ад [[Грэцкая мова|грэц.]] απόγεια, літар. «ад зямлі») — кропкасамая калязямнойдалёкая ад цэнтра [[арбітаЗямля|арбітыЗямлі]] нябеснага цела, звычайнакропка [[Месяцарбіта|Месяцыарбіты]] абонябеснага [[штучны спадарожнік Зямлі|штучнага спадарожніка Зямлі]]цела, найболейякое выдаленаярухаецца адвакол цэнтра [[Зямля|Зямлі]].
Кропка апагею прама процілеглая кропцы пэрыгея, бо абедзьве гэтыя кропкі — канцы лініі абсыд і зьмяняюць сваё становішча з зьменай становішча лініі абсыд. Такім чынам, зьмена накірунку лініі апагею, напрыклад, МесяцыМесяца непасрэдна атрымліваецца зса зьмены становішча пэрыгея яе арбіты. Што дакранаеццатычыцца адлегласьці кропкі апагею, то зьмена гэтай адлегласьці залежыць ад зьмен [[эксцэнтрысытэт]]а месяцовай арбіты і яе вялікай восі.
=== У пераносным значэньні ===
| 