Сэдна: розьніца паміж вэрсіямі

'''Сэ́дна''' (Sedna, 2003 VB₁₂) — [[транснэптунавы аб'ект]], якіназваны атрымаўпа імя ў гонарімені эскімоскай багіні марскіх зьвяроў [[Сэдна (багіня)|Сэдны]].

Быў адкрыты [[14 лістапада]] [[2003]] годагоду амэрыканскімі назіральнікамі Браўнам, Трухільё й Рабіновічам.

ПаПаводле дадзеных, наатрыманых у сакавіксакавіку 2004 годагоду, Сэдна знаходзіцца на адлегласьці 89,5 [[Астранамічная адзінка|а. а.]] ад [[Сонца|Сонцы]], г. ззн. яна ў два разы далей, чым [[Плютон (карлікавая плянэта)|Плютон]]. Вялікая паўвось арбіты Сэдны складае ''a'' = 509,1 а. а., а сама арбіта вельмі выцягнутая, яе [[эксцэнтрысытэт]] ''e'' = 0,8506. [[Пэрыгелій]] арбіты складае, адпаведна, 76,1 а. а., Сэдна мінуе яго ў 2076 г., а [[афэлій]] складае 942 а. а. АбарачэньнеАбарот вакол СонцыСонца Сэдна робіць прыкладна за 11 487 гадоў. Нахіл арбіты складае 11,932°.

Назіраньні абсэрваторыі ў [[Чылі]] сьведчаць, што Сэдна зьяўляецца адным з самых чырвоных аб'ектаў у Сонечнай сыстэме, амаль такітакім жа чырвонайчырвоным, як і [[Марс (плянэта)|Марс]]. Яе [[альбеда]] большбольшае за 0,2.

Дыямэтар ацэньваецца ў межах ад 1180 да 1800 км, што складае прыкладна тры чвэрці ад памеру [[Плютон (карлікавая плянэта)|Плютона]]. Такія памеры не дазваляюць адназначна аддаць Сэдне першынство па велічыні сярод аб'ектаў [[пояс Койпера|пояса Койпера]]. ЯеСамым найблізкімблізкім «буйным»да канкурэнтамяе паводле памеру зьяўляецца [[Аркус|Аркус (2004 DW)]].

Першаадкрывальнікі Сэдны сьцьвярджаюць, што яна зьяўляецца першым назіраным аб'ектам [[воблака Аорта|аблокі Аорта]], паколькіякі назіраўся. Паколькі яе [[афэлій]] істотна далей, чым у вядомых аб'ектаў [[пояс Койпера|пояса Койпера]].

Іншыя дасьледнікі прылічаюць яе да [[пояс Койпера|поясу Койпера]] і лічаць, што яго вонкавая мяжа шырэй, чым меркавалася.

Першаадкрывальнік Сэдны [[Майкл Э. Браўн|Майкл Браўн]] прыводзіць 3тры вэрсіі таго, як Сэдна магла апынуцца на сваёй арбіце: гравітацыйны ўплыў неадкрытай транснэптунавай плянэты, аднакратнае мінаньнепрыбліжэньне зоркі на адлегласьціадлегласьць парадку 500 а. а. ад Сонца альбо фармаваньне Сонечнай сыстэмы ў зорнай навале. Апошнюю вэрсію навуковец лічыць найболей верагоднай. Тым не меншПраўда, пакуль ня будуць адкрытыадкрытыя іншыя аб'екты саз падобнымі арбітамі, ні адну з гіпотэз праверыцьпацьвердзіць немагчыма.

Адкрыцьцё Сэдны ажывіла дыскусію аб тым, якія аб'екты [[Сонечная сыстэма|Сонечнай сыстэмы]] можна лічыць плянэтамі. Вядомы фантаст і папулярызатар навукі [[Айзэк Азімаў]] прапанаваў тэрмін '''«мезаплянэты»''' для аб'ектаў меншменшых за [[Мэркурый (плянэта)|МэркурыяМэркурый]], але большбольшых за [[Цэрэра (карлікавая плянэта)|ЦэрэрыЦэрэру]].