Партызанскі атрад атамана Піўня
Партызанскі атрад атамана Піўня — антысавецкі атрад, створаны заможным селянінам Фёдарам Філіпавічам Піўнем.
| Партызанскі атрад атамана Піўня | |
| Гады існаваньня | 1932 |
|---|---|
| Тып | партызаны |
| Функцыя | змаганьне з савецкай уладай |
| Вядомыя камандзіры | Фёдар Півень |
Перадумовы
рэдагавацьКалектывізацыя ва ўкраінска-беларускім сумежжы праводзілася надзвычай жорстка. Практычна ўсіх вяскоўцаў запісвалі ў калгасы з мусу, а тых, хто адмаўляўся, у адміністрацыйным парадку высылалі на Поўнач, прытым майно іх усё адно канфіскоўвалася.
Была, аднак, невялічкая катэгорыя заможных сялянаў, якім дазвалялі не ўступаць у калгасы ў абмен на вялікі падатак. Адным з такіх быў Фёдар Півень — жыхар вёскі Бязуглаўкі Сноўскага раёну Чарнігаўшчыны, што блізка ад беларускай мяжы. У 1931 годзе ён ня змог сплаціць дзяржаве падатак, за што атрымаў тэрмін у паўтара гады лягераў, але ж пасьпеў уцячы ў лес і арганізаваў тамака узброены атрад супраціву.
Фёдара Піўня, паводле мясцовай традыцыі, адразу абвесьцілі «бацькам» і «атаманам». Па хуткім часе да яго пацягнуліся незадаволеныя сяляне.
Шлях атраду
рэдагавацьСпачатку партызанскі атрад Фёдара Піўня дзейнічаў пасьпяхова. Паўстанцы стралялі савецкіх актывістаў, прысланых пераважна з РСФСР, а таксама супрацоўнікаў ГПУ, якіх люта ненавідзелі. Але ніякіх стратэгічных плянаў Півень і ягоныя людзі ня мелі.
Адсутнасьць прадуманае стратэгіі разумеў ня толькі Фёдар Півень, але й удзельнікі ягонага атраду. Для паляпшэньня настрою паўстанцаў «бацька-атаман» прыдумляў самыя неверагодныя навіны, напрыклад, што ўжо ідуць баі за Гомель і, каб перамагла інтэрвэнцыя, трэба партызаніць.
Налёты на сельсаветы, аддзелы міліцыі і хаты бальшавіцкіх актывістаў тым часам працягваліся.
Савецкая ўлада адрэагавала на паўстанцаў імгненна: справу ўзяў на кантроль начальнік украінскага АДПУ Ізраіль Майсеевіч Ляплеўскі. Атрад Піўня быў абвешчаны «палітычнай бандай», на яго пошукі выправілі зводны атрад чакістаў з Кіева, Чарнігава й Гомеля. Але ж злавіць інсургентаў не выпадала: украінска-беларускае сумежжа — край лясных гушчароў і непраходных балотаў. Пасьля безвыніковых спробаў ліквідаваць партызанаў чакісты цалкам выпалілі балоты, дзе тыя хаваліся. Частка паўстанцаў патрапіла ў палон, але сам Фёдар Півень разам з пляменьнікам Андрэем уцяклі ў Гомель. У Гомлі «бацька-атаман» уладкаваўся на чыгунку, дзе й пачаў асьцярожна зандаваць настроі рабочых і сялянаў, песьцячы думку пра чарговы паўстанцкі атрад. Са сьледчай справы невядома, ці атрымалася ў Фёдара Піўня арганізаваць такі атрад, але ж праз год ён быў выкрыты ў Гомлі агентамі тутэйшага ГПУ.
Прысуд
рэдагавацьЧастка арыштаваных паўстанцаў пагадзілася сьведчыць супраць «бацькі-атамана», частка адмовілася. Прысуд быў вынесены 27 лістапада 1933 году. Паводле яго, атамана Піўня расстралялі праз 3 дні, а ягоны пляменьнік мусіў сядзець 10 гадоў у ГУЛАГу, аднак ягоны лёс невядомы.
Склад
рэдагавацьЗ паказанняў абвінавачанага Цераховіча:
12 траўня 1932 году, знаходзячыся ў лесе ў колькасьці 5 чалавек, пры 3 стрэльбах і адным абрэзе, Півень Ф. Ф. распавёў нам пра тое, што ў сяло Еліна для далучэньня да нас выйшла восем чалавек.Арыгінальны тэкст (рас.)12 мая 1932 года, находясь в лесу в числе 5 человек, при 3 винтовках и одном обрезе, Пивень Ф. Ф. рассказал нам о том, что в село Елино для присоединения к нам вышло восемь человек.