Палігра́ф (у папулярнай літаратуры таксама дэтэктар хлусьні) — прылада, якая занатоўвае розныя фізыялягічныя паказьнікі чалавека, такія як дыханьне, кравяны ціск, праводнасьць скуры(en) і пульс, пакуль таму задаюць розныя пытаньні. Сутнасьць выкарыстаньня паліграфа палягае ў меркаваньні, што пэўныя падманлівыя адказы на пытаньні могуць выклікаць у паддопытнага выразную фізыялягічную рэакцыю, якой не назіраецца, калі адказ паддопытнага ёсьць ісьцінай.

Паліграф быў вынайдзены ў 1921 годзе Джонам А. Ларсанам, студэнтам мэдыцыны ў Каліфарнійскім унівэрсытэце ў Бэрклі і афіцэрам паліцэйскага дэпартамэнту Бэрклі ў Бэрклі, Каліфорнія.[1] У 2003 годзе рэдкалегія Энцыкляпэдыі Брытаніка зьмясьціла паліграф у сьпісе найлепшых вынаходзтваў, якія «паўплывалі на жыцьцё чалавека ў лепшы ці горшы бок».[2]

Шырокае кола навуковай супольнасьці лічыць мэтад паліграфіі псэўданавуковым.[3] Тым ня менш, у некаторых краінах паліграф выкарыстоўваецца як прылада для допыту асобаў, падазроных у зьдзяйсьненьні злачынства, а таксама пры прыёме на працу на значных пасадах, будзь то дзяржаўны ці прыватны сэктар.[4] У Беларусі выкарыстаньне паліграфа рэглямэнтуецца Пастановай Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь «Аб зацьверджаньні Інструкцыі пра парадак правядзеньня органамі ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь апытаньня грамадзянаў з выкарыстаньнем паліграфа».[5] Пры гэтым, апытаньне з выкарыстаньнем паліграфа пэўных катэгорыяў грамадзян (як то цяжарных жанчын, людзей пад узьдзеяньнем прэпаратаў або алькагольнага ап’яненьня, у скрайняй ступені стомленасьці) не забаронена, а не рэкамэндуецца, хоць у іншых краінах існуе практыка забароны.[6]

  1. ^ Polygraph/Lie Detector FAQs (анг.) International League of Polygraph Examiners
  2. ^ Editors Name Greatest Inventions of All Time (анг.) Encyclopædia Britannica News Releases Архіўная копія
  3. ^ Iacono, W. G. Forensic 'lie detection': Procedures without scientific basis // Journal of Forensic Psychology Practice. — Т. 1 (2001). — № 1. — С. 75—86.
  4. ^ У Брэсце работнікаў правяраюць на добранадзейнасць на “дэтэктары хлусні” // Эўрарадыё, 30 лістапада 2012 г. Праверана 1 лютага 2013 г.
  5. ^ Князев В. М. Полиграф и перспективы его развития в Республике Беларусь.
  6. ^ Правовые аспекты использования полиграфа в ОВД Республики Беларусь (рас.) Конкордия

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць

  Паліграфсховішча мультымэдыйных матэрыялаў