Дзяржаўная спартовая адзнака

Дзяржаўны спартовая адзнака (па-польску: Państwowa Odznaka Sportowa, POS) — польскі знак пэрыяду Другой Польскай Рэспублікі, які надаваўся на падставе пастановы Рады Міністраў ад 27 чэрвеня 1930 году. Адзнаку мог атрымаць кожны грамадзяніну Польшчы, старэйшы за 14 гадоў (жанчыны — за 16 гадоў) і вытрымаў шэраг спартовых выпрабаваньняў са станоўчым вынікам.

Дзяржаўная спартовая адзнака
Арыгінальная назва	Państwowa Odznaka Sportowa
Краіна	Польшча
Тып	знак
Каму ўручаецца	грамадзянам 2ПР
Падставы ўзнагароджаньня	станоўчыя вынікі спартовых выпрабаваньняў
Статус	не ўручаецца
Статыстыка
Парамэтры	35 × 29 мм
Дата заснаваньня	22 чэрвеня 1930
Першае ўзнагароджаньне	1931
Апошняе ўзнагароджаньне	1939

Апісаньне

Адзнакай узнагароджвала кіраўніцтва Ваяводзкіх камітэтаў па фізычнай культуры і вайсковай падрыхтоўцы на падставе прашэньня старшынь павятовых камітэтаў па фізычнай культуры і вайсковай падрыхтоўцы. Пасьведчаньні і пацьверджаньні маглі выдаваць рамках сфэры спорту толькі тыя прафсаюзы і асацыяцыяі, якія былі ўпаўнаважаны на гэта цэнтральнымі прафсаюзамі. Адзнака выдавалася тэрмінам на 2 гады, пачынаючы з 1 студзеня 1931 году. Права на нашэньне нагруднага знаку гублялася ў выпадках асуджэньне па пастанове суду альбо страты польскага грамадзянства.

Пэрыядычныя тэсты па фізычнай падрыхтоўцы арганізоўвалі:

• старшыня павятовых (сталічных, гарадзкіх) камітэтаў фізычнага выхаваньня і вайсковай падрыхтоўкі — для грамадзян Польшчы, якія пражываюць у адпаведным павеце (горадзе);
• камандзіры палкоў і іх заступнікі — для асобаў, якія праходзяць вайсковую службу;
• дырэктары (кіраўнікі): Цэнтральнага інстытуту фізычнага выхаваньня, фізычнага выхаваньня ва ўнівэрсытэтах, дзяржаўных агульных сярэдніх школ, настаўніцкіх сэмінараў, прафэсійна-тэхнічных школ і прыватных навуковых устаноў вышэйзгаданага тыпу, з правамі дзяржаўных школ — для студэнтаў (студэнтак), вучняў і вучаніц;
• старшыня спартовых аб’яднаньняў і асацыяцый, а таксама фізкультуры і вайсковай падрыхтоўкі, упаўнаважаны дырэктарам Дзяржаўнага ўпраўленьня фізычнай культуры і ваеннай падрыхтоўкі.

Асобы, якім атрымлівалі права на нашэньне адзнакі, павінны былі купляць яго за свой кошт. Разам са значком выдаваўся дакумэнт — POS-сэртыфікат. Факт наяўнасьці адзнакі адзначаўся ў кваліфікацыйных картках афіцэраў, унтэр-афіцэраў і салдат са словамі — «Мае P.O.S.». У 1930-х быў створаны «Марш POS», напісаны Эдвардам Маем — былым кіраўніком аркестра 5-га сапёрнага батальёну з Кракава.

Здача на POS складаўся з шасьці груп фізычных практыкаваньняў:

• I група — гімнастыка і плаваньне да 100 м;
• II група — скачкі;
• III група — бег да 800 м, плаваньне да 100 м, катаньне на каньках да 500 м;
• IV група — кіданьне дыска, кап’я, мяча, гранаты, штурханьне ядра, бокс, фэхтаваньне, спартовыя гульні, стральба (для жанчын);
• V група — маршы да 20 км, прабег да 5 км, пешыя прагулкі да 3 дзён, лыжныя гонкі да 18 км, катаньне на каньках да 10 км, язда на ровары да 20 км, верхавая язда да 2 дзён, плаваньне да 1000 м, веславаньне і вясьлярныя паходы да аднаго дня, спартовыя гульні.
• VI група — стральба (для мужчын) і спартовыя гульні (для жанчын);

Для мужчын і жанчын устаноўлены наступныя ўзроставыя катэгорыі:

• Мужчыны:
  • катэгорыя M — A ад 21 да 34 гадоў уключна,
  • катэгорыя M — B ад 19 да 20 гадоў уключна,
  • катэгорыя М — C ад 17 да 18 гадоў уключна,
  • катэгорыя M — D ад 15 да 16 гадоў уключна,
  • катэгорыя M — E ад 35 да 44 гадоў уключна,
  • катэгорыя М — F ад 45 да 50 гадоў уключна,
  • катэгорыя M — G з 51 году ўключна.
• Жанчыны:
  • катэгорыя K — A ад 21 да 30 гадоў уключна,
  • катэгорыя K — B ад 19 да 20 гадоў уключна,
  • катэгорыя K — C ад 17 да 18 гадоў уключна,
  • катэгорыя K — D ад 31 да 40 гадоў уключна,
  • катэгорыя K — E ад 41 да 50 гадоў уключна,
  • катэгорыя K — F з 51 году ўключна.

Тыпы адзнак

Дзяржаўная спартовая адзнака падзялялася на тры клясы, у кожным клясе 4 ступені:

• I кляс — бронзавая адзнака,
• II кляс — срэбная адзнака,
• III кляс — залатая адзнака.

Спосабы нашэньня

Людзі, якія не праходзяць вайсковую службу, носяць значок на левай грудзі, мініяцюру (1/2 у натуральную велічыню) — на левым адвароце пінжака. У Войску Польскім шарагоўцы і ўнтэр-афіцэры насілі значок на правай грудзі, а афіцэры — мініацюру POS на плечавой партупеі.

• 
  Аляксандар Кржыжаноўскі
• 
  Уладзіслаў Беняс
• 
  Зьдзіслаў Дзядульскі
• 
  Мар’ял Шайна
• 
  Ян Ложанскі

Выгляд

Дзяржаўны спартованая адзнака — стылізаваны арол зь белай эмалі з размахам крылаў 2 см, ніжняя частка якога абапіраецца на палову авальнага шчыта, зробленага — у залежнасьці ад клясу — з бронзы, срэбра або золата. На шчыце ёсьць літары P.O.S. у чырвонай эмалі. Вышыня значка 3,5 см, шырыня 2,9 см.

Літаратура

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 1930 roku (Dz. Urz. R. P. Monitor Polski nr 169, z dn. 24 lipca 1930 i nr 9 z dnia 13 stycznia 1931)
• „Państwowa Odznaka Sportowa” — rozporządzenia i regulamin, Warszawa 1931 r. Główna Księgarnia Wojskowa.
• Ze sportu. Cel i zadania Państw. Odznaki Sportowej. „Słowo Polskie”, s. 8, Nr 252 z 14 września 1931.