Гайнрых Бёль

Гайнрых Бёль (па-нямецку: Heinrich Böll) (21 сьнежня 1917, Кёльн — 16 ліпеня 1985, Кройцаў-Лянгенбройх) — нямецкі пісьменьнік і перакладчык, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі ў галіне літаратуры (1972).

На беларускую мову творы Бёля перакладалі Лявон Баршчэўскі, Уладзімер Папковіч, Лілія Дарашкевіч, Уладзіслаў Струміла, Алена Талапіла і іншыя.

Біяграфія

Гайнрых Бёль нарадзіўся ў Кёльне. Быў шостым дзіцём у сям’і і трэцім сынам свайго бацькі (маці Гайнрыха, Марыя, была другой жонкай Віктара Бёля). У 1924—1928 гадох наведваў каталіцкую школу, пасьля перайшоў у дзяржаўную гуманітарную гімназію імя кайзэра Вільгельма. У 1937 годзе Гайнрых пачаў працаваць у кніжнай краме ў Боне — у гэты час ён упершыню паспрабаваў сябе ў якасьці пісьменьніка. Улетку 1939 году паступіў у Кёльнскі ўнівэрсытэт на факультэт германістыкі і клясычнай філялёгіі, аднак у хуткім часе вымушаны быў пачаць службу ў Вэрмахце. У красавіку 1945 году трапіў у палон да амэрыканцаў, але быў вызвалены ўжо ў верасьні. У 1942 годзе ў часе франтавога адпачынку ажаніўся з Аньне Мары Чэх. Яго першы сын Крыстоф не пражыў і году пасьля свайго нараджэньня ў 1945. Сыны Раймунд, Рэнэ і Вінцэнт нарадзіліся ў 1947, 1948 і 1950 гг.

Пасьля вайны Бёль працягваў пісаць, паралельна працуючы ў розных месцах. Ён таксама працягнуў навучаньне ў Кёльнскім унівэрсытэце. У гэты час сям’я жыла ў асноўным на заработак жонкі. Першыя апавяданьні Гайнрыха Бёля былі надрукаваныя ў 1947 годзе. З 1970 да 1972 гг. Бёль узначальваў нямецкі ПЭН-цэнтар, а з 1971 да 1974 гг. быў прэзыдэнтам міжнароднага ПЭН-цэнтру. У 1972 годзе Гайнрых Бёль стаў ляўрэатам Нобэлеўскай прэміі ў галіне літаратуры.

Памёр 16 ліпеня 1985 году.

Творы

Помнік Гайнрыху Бёлю ў Бэрліне

Kreuz ohne Liebe, напісаны ў 1946—1947 гг; апублікаваны ў 2002 г.
Aus der «Vorzeit». 1947
Die Botschaft. 1947
So ein Rummel. 1948
Das Vermächtnis, напісаны ў 1948—1949 гг.; апублікаваны ў 1981 г.
Der Zug war pünktlich. 1949
Wanderer, kommst du nach Spa…. 1950
Die schwarzen Schafe. 1951
Nicht nur zur Weihnachtszeit. 1951
Wo warst du, Adam?. 1951
Nicht nur zur Weihnachtszeit. 1951
Der Engel schwieg, напісаны ў 1949—1951 гг.; надрукаваны ў 1992 г.
Die Waage der Baleks. 1952
Und sagte kein einziges Wort. 1953
Haus ohne Hüter. 1954, беларускі пераклад Ліліі Дарашкевіч, 1996
Das Brot der frühen Jahre. 1955
Zum Tee bei Dr. Borsig. 1955
Wie in schlechten Romanen. 1956
Irisches Tagebuch. 1957
Die Spurlosen. 1957
Doktor Murkes gesammeltes Schweigen und andere Satiren. 1958
Billard um halb zehn. (Більярд а палове дзясятай) 1959, беларускі пераклад Лявона Баршчэўскага, 1993
Ein Schluck Erde. 1962
Ansichten eines Clowns. 1963
Entfernung von der Truppe. 1964
Ende einer Dienstfahrt. 1966
Gruppenbild mit Dame. 1971
Die verlorene Ehre der Katharina Blum. 1974
Berichte zur Gesinnungslage der Nation. 1975
Fürsorgliche Belagerung. 1979
Was soll aus dem Jungen bloß werden?. 1981
Vermintes Gelände. 1982
Die Verwundung. Раньнія аповяды; апублікаваныя ў 1983 г.
Bild-Bonn-Boenisch. 1984
Frauen vor Flusslandschaft. 1985
Der blasse Hund. Раньнія аповяды; апублікаваныя ў 1995 г.

Беларускія пераклады

Більярд а палове дзясятай: раман, апавяданні / Пер. з ням. і прадм. Л. Баршчэўскага. — Мн.: Маст.літ., 1993. — 366 с. — (Б-ка замеж.прозы).
Дом без гаспадара: раман / Пер. з ням. Л. Дарашкевіч. — Мн.: Беларусь, 1996. — 284, [1] с. — (Школьная бібліятэка).

Вонкавыя спасылкі

Афіцыйная старонка, прысьвечаная Генрыху Бёлю (ням.)
Апавяданьне «Рызыка пісьменства» у перакладзе Алеся Пяткевіча (па-беларуску)
Апавяданьне «Мой сумны твар» у перакладзе Алеся Пяткевіча (па-беларуску)
Апавяданьне «Мой сумны твар» у перакладзе Раісы Крывальцэвіч (па-беларуску)
Творы на «Беларускай Палічцы»