Аўтапіла

Аўтапіла — ручная ланцуговая піла, забясьпечаная рухавіком унутранага згараньня, як правіла, двухтактавым.

Гісторыя

Ключавыя канструктыўныя элемэнты аўтапілы (ланцуговая піла, шына, рухавік унутранага згараньня) былі створаны ў канцы XIX стагодзьдзя. Практычнае ўжываньне «пільнае гарнітуры» ідзе з пачатку XX стагодзьдзя, пры гэтым выкарыстоўваліся іншыя тыпы прывадаў: пнэўматычны, паравы, мэханічны й інш.

Дакладнай інфармацыі аб першым вытворцы аўтапілы няма, і гэтае права аспрэчваюць некалькі сучасных вытворцаў. Найбольш пацьверджаным фактам быў пачатак вытворчасьці ручных ланцужных пілаў з бэнзінавым прывадам Андрэасам Штылем (Гандлёвая марка Stіhl) у канцы 1920-х. У самым пачатку ХХ стагодзьдзя былі зробленыя вялікія піларамы ланцужныя, прыводныя ў рух рукамі. Усе ланцужныя пілы таго часу, якія ствараліся дзеля пілаваньня лесу, ўяўлялі сабой буйнагабарытныя нязграбныя машыны, якімі кіравалі, прынамсі, два чалавекі. Мноства разоў рабіліся спробы стварэньня магутнай ланцуговай пілы для выпілоўваньня дрэваў. І вось, нарэшце, у 1926 годзе нямецкі інжынэр-мэханік Андрэас Штыль стварыў і запатэнтаваў першую ручную ланцуговую пілу з электраматорам. Яго імем і быў названы інструмэнт — Stіhl. У 1927 годзе нямецкі бізнэсовец Эміль Лерп паказаў сьвету свой новы праект — Dolmar, мадэль А. Інструмэнт абсталёўваўся рухавіком аб’ёмам 245 см³ магутнасьцю 8 к. с. і важыў 58 кг. Гэта была першая ў сьвеце ланцуговая піла з бэнзінавым рухавіком. Dolmar — назва гары ў Турынгіі, дзе прайшло першае выпрабаваньне аўтапілы. Праз два гады Андрэас Штыль, працягваючы разрабленьня інструмэнту для павалу дрэваў, выпусьціў сваю ланцуговую пілу з бэнзінавым рухавіком.

Клясыфікацыя

Бытавыя пілы — самыя прымітыўныя. Да іх дапамогі, як правіла, зьвяртаюцца часам, напрыклад, калі трэба сьпілаваць невялікае дрэўца. Функцыянальныя здольнасьці такіх піл мінімальныя. Яны разьлічаны ў сярэднім на 20 гадзін эксплюатацыі ў месяц (каля 40 хвілінаў у дзень), а іх невысокая магутнасьць кампэнсуецца малой вагай і зручнасьцю ў выкарыстаньні.
Паўпрафэсійныя мадэлі выконваюць усякія працы — ад рамонтна-будаўнічых да павалу дрэваў. Адзіны іх брак — немагчымасьць выкарыстаньня па 8-10 гадзін на содні на працягу доўгага пэрыяду. Нярэдка яны служаць сучкарэзамі на лесапавале.
Прафэсійныя пілы валодаюць высокай магутнасьцю (як правіла, больш за 2,5 кВт) і характарызуюцца шырокім спэктрам функцый. Іх ужываюць у асноўным як вальная піла, яны могуць без супынку працаваць увесь год па 10-16 гадзін на добу. Галоўная ж асаблівасьць прафэсійнага інструмэнта — 8 гадзін працы бесперастанку. Такія пілы вырабляюць з трывалых і зносаўстойлівых матэрыялаў, а іх рэсурс вагаецца ў межах 1300—2000 мотагадзін (у бытавых мадэляў гэты паказальнік у 2-3 разы ніжэй).

Канструкцыя

Аўтапіла прыводзіцца ў дзеяньне двухтактавым бэнзінавым рухавіком унутранага згараньня, злучаным праз сыстэму перадачы (рэдуктар) з пільным ланцугом. Замкнёны ўтулачна-ролікавы ланцуг рухаецца па кіроўчай шыне і нясе пільныя зуб’і. Аўтапіла мае мэханізм аўтаматычнага счапленьня, які працуе па адцэнтравым прынцыпе, дзякуючы якому на халастых абарачэньнях ланцуг нерухомы і бясьпечная. У выпадку, калі цяжар на рухавік пры піленьні перавышае дапушчальную (напрыклад, ланцуг заклініла), то аўтаматычнае счапленьне разарве (або аслабіць да дапушчальнага роўня) перадатачны момант на шыну, і рухавік не заглухне. Сучасныя аўтапілы таксама маюць мэханізм тормазу, які адразу спыняе ланцуг пры адскоку шыны ў бок пільшчыка, абрыве ланцуга і іншых аварыйных сытуацыях.

У некаторых мадэляў шына мацуецца да рэдуктару такім парадкам, што дазваляе яе фіксаваць у гарызантальным або вертыкальным становішчы, што дае магчымасьць зьдзяйсняць прапілы, адпаведна, у гарызантальнай або вертыкальнай плоскасьці. Многія мадэлі аўтапілы, асабліва пачаткова прызначаныя для выкарыстаньня пры павале лесу, маюць магчымасьць падлучэньня выноснай гідрапрылады (так званага «гідракліну»), якое ўяўляе сабой выканаўчы гідрамэханізм. Нагнятаньне рабочай вадкасьці (масла) у гідромэханізм ужыццяўляецца аўтапілой.

Шырока распаўсюджаныя ланцужныя пілы з электрычным маторам, прычым напрыклад даўбежнік (ручны інструмэнт для выбаркі глухіх вузкіх і глыбокіх гнёздаў) бывае толькі з электрапрывадам.