Амплюа

(Перанакіравана з «Амплуа»)

Амплюа́ (па-француску: emploi) — вызначаны род роляў, якія адпавядаюць вонкавым і ўнутраным зьвесткам актора.

Падзел актораў па амплюа выцякаў першым чынам з падзелу драматычных твораў на два асноўных выгляду: трагедыю і камэдыю; кожны зь іх патрабаваў ад актора адмысловых дадзеных і адмысловага стылю гульні. Таму яшчэ ў старажытнай Грэцыі існавала падзел актораў на трагікаў і комікаў, пры чым, у залежнасьці ад характару выкананай ролі, трагікі падпадзяляліся на:

  • першых (протаганіст)
  • другіх (дэўтэраганіст)
  • трэціх (трытаганіст)

Ілжыва-клясычны тэатар ведаў наступную, якая зрабілася для эўрапейскага тэатра традыцыйнай, клясыфікацыю роляў:

  • героі і гераіні
  • палюбоўнікі і палюбоўніцы
  • першыя палюбоўнікі (jeunes premiers)
  • каралі
  • тыраны
  • бацькі
  • напярсьнікі і напярсьніцы
  • лакеі
  • субрэткі
  • інжэню (ingénues)
  • пэтымэтры (petit-maitres)
  • прасьцякі
  • злыдні

Паколькі ілжыва-клясычная драматургія цікавілася пераважна душэўнай калізіяй галоўных дзейных асобаў (герояў, палюбоўнікаў), то другарадныя пэрсанажы былі надзвычай схематычныя і стэрэатыпныя. Рэалістычная драматургія запатрабавала большай індывідуалізацыі другарадных пэрсанажаў; з прычыны гэтага, нягледзячы на наступную дыфэрэнцыяцыю амплюа, прынцып трафарэтнага дзяленьня пачынае паступова губляць свой сэнс і значэньне.