Хвалі (раман)

	Хвалі
	The Waves
	Вокладка першага выданьня
Жанр:	экспэрымэнтальны раман
Аўтар:	Вірджынія Ўулф
Мова арыгіналу:	ангельская
Год напісаньня:	1928—1931
Публікацыя:	8 кастрычніка 1931
Выдавецтва:	Hogarth Press
Колькасьць старонак:	324
Папярэдні твор:	Orlando: A Biography[d]
Наступны твор:	The Years[d]

«Хвалі» (па-ангельску: The Waves), першапачаткова «Матылькі»^[1] — найбольш экспэрымэнтальны раман Вірджыніі Ўулф, апублікаваны ў 1931 годзе. Твор складаецца з нутраных маналёгаў, выказваемых шасьцю героямі кнігі: Бэрнардам, Сюзан, Родай, Нэвілам, Джыні і Луісам. Скразным пэрсанажам усяго аповеду зьяўляецца сёмы герой раману — Пэрсывал, які аднак не вымаўляе ў творы ніводнага слова. Маналёгі, якія ахопліваюць жыцьці герояў падзяляюцца на дзевяць кароткіх інтэрмэдыяў ад трэцяй асобы, у якіх апісваецца адзін дзень ля мора, ад сьвітаньня да заходу.

Пэрсанажы

Усе героі раману, фармальна надзеленыя некаторымі індывідуальнымі рысамі і пэрсанальнымі гісторыямі, уяўляюць сабой толькі «хвалі ў часе» — людзей увогуле, гаворачых ад імя ўсяго чалавецтва^[1]. Сама Вулф меркавала, што ў яе рамане ўвогуле няма пэрсанажаў — 5 кастрычніка 1931 году яна зрабіла запіс у дзёньніку з нагоды водгуку на «Хвалі», надрукаванага ў «Times»

«Дзіўна, што яны хваляць маіх пэрсанажаў, калі ў мяне няма ніводнага»^[2].

Аднак, як заўважае літаратуразнаўца і кандыдат філялягічных навук Натальля Паваляева, героі ў рамане ўсё ж такі прысутнічаюць, бо ў іх ёсьць, прынамсі, імёны, полавая прыналежнасьць і эскізна пазначаная прыватная гісторыя кожнага з герояў^[1].

Луіс (па-ангельску: Louis) — аўстраліец, пакутуе ад комплексу непаўнавартаснасьці, але ў той жа час упэўнены ва ўласнай перавазе над людзьмі навокал. Комплекс тлумачыцца каланіяльным паходжаньнем (аўстралійскі акцэнт, які так мучыць Луіса, ёсьць матэрыяльным выяўленьнем яго інакшасьці сярод карэнных ангельцаў) і тым, што бацька — банкір. Але ў той жа час Луіс вельмі здольны, упарты, і многія навукі, напрыклад, яму даюцца лягчэй, чым астатнім. Луіс — звычайны клерк, аднак сам ён лічыць сябе выбраным, ён адчувае, што цяжар усяго сьвету ляжыць на яго плячах. Ён закрыты і не дае свайму пачуцьцю перавагі зрабіцца бачным для тых, хто навокал. Яго шлях самаідэнтыфікацыі зададзены звонку — як і бацька, ён робіцца клеркам у фінансавай установе, і сумневаў у выбраным шляху ў Луіса няма. Аднак заўсёдныя перажываньні героя зьвязаныя зь яго навязьлівым жаданьнем быць лепшым за ўсіх навокал — ва ўсім^[1].
Сюзан (па-ангельску: Susan) — дачка сельскага сьвятара, увасобленая жаноцкасьць, сама зямля. Яе доля — простае шчасьце, выяўленае перадусім у мацярынстве: «Я ніколі ня буду мець нічога, акрамя звычайнага шчасьця. Яно амаль задаволіць мяне. Я буду стомленая класьціся ў ложак. Буду ляжаць, нібы поле, то апусьцелае, то поўнае сваім ураджаем»^[3]. У дзяцінстве Сюзан перажывае праз тое, што яна занадта поўная, што ў яе чырвоныя грубыя рукі, якія адразу выдаюць яе сельскае паходжаньне. Але пасьля яна ператвараецца ў прыгожую, упэўненую ў сабе жанчыну і атрымлівае ўсё, пра што марыла, — вялікую гаспадарку, мужа, дзяцей. Але часам яе наведвае стома ад гэтага «звычайнага шчасьця», і тады ж прыходзіць сумнеў у тым, ці так ужо правільна выбраны шлях^[1].
Бэрнард (па-ангельску: Bernard) — з добрай і, мяркуючы па ўсім, забясьпечанай сям’і. Яго характэрныя рысы — назіральнасьць, імкненьне паглынуць усе ўражаньні, якія толькі прапануе навакольны сьвет, і — галоўнае — расказаць пра іх. Бог Бэрнарда — слова. Гэта, несумненна, архетыповы вобраз пісьменьніка. Бэрнард увесь час прыдумляе гісторыі, гэта — яго спосаб спасьціжэньня рэальнасьці і ўзаемадзеяньня зь ёй. Ён, як і астатнія героі раману, таксама пастаянна задаецца пытаньнем «хто я?», таксама мучыцца пошукам свайго «я». Асноўнае пытаньне, на якое герой шукае адказ, гучыць так: ці існуе ён, Бэрнард, як цэласная і незалежная асоба, альбо ён кожны раз узьнікае наноў толькі сярод людзей, якія слухаюць яго, захапляюцца ім?^[1] Аднак сярод усіх герояў Бэрнард адзін набліжаецца да разуменьня таго, што ідэнтычнасьць — не вынік, а працэс, і заканчваецца ён толькі тады, калі заканчваецца зямное існаваньне чалавека^[1].
Нэвіл (па-ангельску: Neville) — складаны комплекс, у якім любоў да парадку спалучаецца з паэтычнай натурай. Яго шлях да набыцьця ідэнтычнасьці — гэта перадусім любоў. Аднак сам Нэвіл не зусім гэта ўсьведамляе, як не ўсьведамляе сапраўднай прыроды сваёй прыхільнасьці да Пэрсывала^[1].
Джыні (па-ангельску: Jinny) — увасабленьне цялеснага пачатку^[1]. Яна ўсьведамляе сябе і сьвет празь фізычныя адчуваньні — перадусім праз уласнае цела. Ужо ў дзяцінстве яна пастаянна параўноўвае сваё аблічча з абліччам іншых дзяўчынак, а таксама надае шмат увагі адзеньню, сукенкам. Джыні ў нейкім сэнсе супрацьлегласьць Сюзан^[1]: яе пошукі ідэнтычнасьці ляжаць па-за такімі сфэрамі, як шлюб і мацярынства. Джыні — каханка, што не застаецца надоўга з адным і тым жа мужчынам.
Рода (па-ангельску: Rhoda) — гэта нулявая ідэнтычнасьць (nonidentity)^[4]. Лейтматыў яе нутраных маналёгаў — адсутнасьць твару: «У мяне няма твару. У іншых людзей ёсьць, у Сюзан і Джэні ёсьць твары, вось яны тут. Іх сьвет — гэта сьвет сапраўдны. Рэчы, якія яны падымаюць, цяжкія. Яны кажуць „так“ і яны кажуць „не“, а я кідаюся і зьмяняюся, і за сэкунду бачная ўсім наскрозь»^[1]. У пэўным сэнсе Бэрнард і Рода ёсьць процілеглымі палюсамі праблемы самаідэнтыфікацыі^[1].
Пэрсывал (па-ангельску: Percival) — вобраз выразна міталягізаваны^[1]. Гэты герой не вымаўляе ў рамане ані слова, аднак ён ёсьць найважнейшым стрыжнем усяго аповеду. Усе шэсьць герояў па-свойму закаханыя ў Персывала — галоўным чынам таму, што ў ім ёсьць тое, чаго, паводле іх меркаваньня, не хапае ім самім^[1]. Персывал — гэта цэласнасьць натуры, упэўненасьць у сабе, высакароднасьць, сіла, воля. Менавіта таму ён — свайго роду цэмэнтавальнае зьвяно ў суполцы Бэрнарда, Нэвіла, Луіса, Роды, Сюзан і Джыні. Яго раптоўная пагібель — ня толькі наймацнейшае ўзрушэньне і страта для кожнага, але і своеасаблівы пункт новага адліку, пераацэнка сябе і сваіх сяброў^[1].

Крыніцы

^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н ^о Натальля Паваляева (22 верасьня 2010) Вірджынія Вулф: Бегучы па хвалях (бел.) ПрайдзіСвет Праверана 24 верасьня 2010 г.
^ Вулф, В. Дневник писательницы / Пер. с англ. Л.И. Володарской; предисл. Е.Ю. Гениевой. — М.: Центр книги ВГБИЛ им. М.И. Рудомино, 2009.
^ Вулф, В. Волны / Пер. с англ. Е. Суриц.. — СПб.: Азбука-классика, 2006.
^ Harris, A. “This difference… this identity… was overcome”: Reintegrating Masculine and Feminine in Virginia Woolf’s The Waves / Andrea L. Harris // Other Sexes.. — Albany: State University of New York Press, 2000. — P. 26.

Вонкавыя спасылкі

Хвалі. Пачатак рамана
Натальля Паваляева. Вірджынія Вулф: Бегучы па хвалях

[a1-1] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н ^о Натальля Паваляева (22 верасьня 2010) Вірджынія Вулф: Бегучы па хвалях (бел.) ПрайдзіСвет Праверана 24 верасьня 2010 г.

[2] Вулф, В. Дневник писательницы / Пер. с англ. Л.И. Володарской; предисл. Е.Ю. Гениевой. — М.: Центр книги ВГБИЛ им. М.И. Рудомино, 2009.

[3] Вулф, В. Волны / Пер. с англ. Е. Суриц.. — СПб.: Азбука-классика, 2006.

[4] Harris, A. “This difference… this identity… was overcome”: Reintegrating Masculine and Feminine in Virginia Woolf’s The Waves / Andrea L. Harris // Other Sexes.. — Albany: State University of New York Press, 2000. — P. 26.

[1]

[2]

[3]

[4]