Вікіпэдыя

Басфор: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
д робат дадаў: af:Bosporus
артаграфія
Радок 1:
{{Каардынаты аб'екта|41|7|10|N|29|4|31|E|type:waterbody_region:TR}}
[[Файл:Bosporus Strait and Istanbul, Turkey.jpeg|thumbnailміні|240пкс|справа|Спадарожнікавы здымак БасфораБасфору]]
'''Басфо́р''' ({{мова-el|Βόσπορος}}, «Каровін брод»), Басфор Фракійскі — [[праліў]] паміж [[Эўропа|Эўропай]] і [[Малая Азія|Малой Азіяй]], які злучае [[Чорнае мора]] з [[Мармуровае мора|Мармуровым]], а ў пары з [[Дарданэлы|Дарданэламі]] ззь [[Міжземнае мора|Міжземным]]. Басфор зьяўляецца часткай сярэднеэўразійскай мяжы. На абедзьвюхабодвух баках праліва разьмешчаны гістарычны [[горад]] [[Канстантынопаль]], цяпер [[Стамбул]].
 
== Агульныя зьвесткі ==
Даўжыня пратокі каля 30 км, максымальная шырыня -— 3 7003700 м на поўначы, мінімальная -— 700 мэтраў. Глыбіня [[фарватэр]]у ад 36 да 124 м.
 
== ЛягендаЛегенда ==
Паводле лягендылегенды, праліў атрымаў сваю назву дзякуючы дочкідачцэ найстаражытнагастаражытнага [[Аргос (горад)|аргыўскага]] цара [[Іа]] — прыгожая ўмілаваная [[Зэўс]]а па імені [[Іа]] была пераўтвораная ім у белую карову, каб пазьбегнуць гневу яго жонкі [[Гера (міталёгія)|Геры]]. Няшчасная [[Іа]] абрала водны шлях да выратаваньня, нырнуўшы ў сіняву праліва, які з тых часоў і завецца «каровіным бродам» або Басфорам.▼
 
▲Паводле лягенды, праліў атрымаў сваю назву дзякуючы дочкі найстаражытнага [[Аргос (горад)|аргыўскага]] цара [[Іа]] — прыгожая ўмілаваная [[Зэўс]]а па імені [[Іа]] была пераўтвораная ім у белую карову, каб пазьбегнуць гневу яго жонкі [[Гера (міталёгія)|Геры]]. Няшчасная [[Іа]] абрала водны шлях да выратаваньня, нырнуўшы ў сіняву праліва, які з тых часоў і завецца «каровіным бродам» або Басфорам.
 
== Паходжаньне ==
Мяркуецца ([[тэорыя чарнаморскага патопу]]), што Басфор утварыўся толькі 7500-50007500—5000 гадоў назад. Перш, узровень Чорнага і Міжземнага мораў быў істотна ніжэй і яны не былі зьвязаныя. У канцы апошняга [[ледавіковы пэрыяд|ледавіковага пэрыяду]] ў выніку раставаньня буйных мас лёду і сьнега ўзровень вады ў абодвух вадаёмах рэзка падвысіўся. Магутны струмень вады ўсяго за лічаныя дні прабіў сабе дарогу з аднаго мора ў другое, аб гэтым сьведчаць рэльеф дна і іншыя прыкметы.▼
 
▲Мяркуецца ([[тэорыя чарнаморскага патопу]]), што Басфор утварыўся толькі 7500-5000 гадоў назад. Перш, узровень Чорнага і Міжземнага мораў быў істотна ніжэй і яны не былі зьвязаныя. У канцы апошняга [[ледавіковы пэрыяд|ледавіковага пэрыяду]] ў выніку раставаньня буйных мас лёду і сьнега ўзровень вады ў абодвух вадаёмах рэзка падвысіўся. Магутны струмень вады ўсяго за лічаныя дні прабіў сабе дарогу з аднаго мора ў другое, аб гэтым сьведчаць рэльеф дна і іншыя прыкметы.
 
Старажытныя [[грэкі]] Басфорам таксама звалі [[Керчанскі праліў]] — [[Баспор Кімэрыйскі]].
Радок 19 ⟶ 17:
Басфор зьяўляецца адным з найважнейшых праліваў, бо забясьпечвае доступ да Міжземнага мора і сусьветных акіянаў вялікай частцы [[Расея|Расеі]], [[Украіна|Украіны]], [[Закаўказьзе|Закаўказьзя]] і паўднёваўсходняй [[Эўропа|Эўропы]]. Акрамя сельскагаспадарчых і прамысловых прадуктаў, вялікую ролю ў [[экспарт|экспарце]] праз Басфор гуляе [[нафта]] з [[Расея|Расеі]] і [[Касьпійскае мора|Касьпійскага рэгіёну]].
 
Берагі праліва злучаюць два масты: [[Ататуркскі мост|Басфорскі мост]] даўжынёй 1074 мэтраў (завершаны ў [[1973]]) і [[Мост Султана Мэхмэда Фатыха]] даўжынёй 1090 мэтраў (пабудаваны ў [[1988]]) у 5 км да поўначы ад першага маста. Плянуецца будаўніцтва трэцяга аўтадарожнага маста, але месца будаўніцтва ўрад Турцыі трымае ў сакрэце, каб пазьбегнуць росты коштаў на зямлю. У цяперашні час ідзе будаўніцтва чыгуначнага [[тунэль|тунэлю]] «Marmaray» [<ref>http://www.marmaray.com/index.asp]</ref> (тэрмін канчатка — [[2008]] год), які аб'яднаеаб’яднае хуткасныя транспартныя сыстэмы [[Стамбул]]ау, зьмешчаныя ў эўрапейскай і азіяцкай частках гораду.
 
== Глядзіце таксама ==
Радок 26 ⟶ 24:
* [[Трансбалканскі трубаправод]]
* [[Дарданэлы]]
 
== Крыніцы ==
{{Зноскі}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Bosphorus|выгляд=міні}}
 
[[Катэгорыя:Пралівы Эўропы]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Басфор»