Дэйвід Копэрфілд (раман): розьніца паміж вэрсіямі

| Назва = ДэвідДэйвід Копэрфілд

'''ДэвідДэйвід Копэрфілд''' ({{мова-en|The Personal History, Adventures, Experience and Observation of David Copperfield the Younger of Blunderstone Rookery}}) — раман [[Англія|ангельскага]] [[пісьменьнік]]а [[Чарлз Дыкенз|Чарлза Дыкенза]], апублікаваны ў пяці частках у [[1849]] годзе і асобнай кнігай у [[1850]] годзе. Лічыцца самым аўтабіяграфічным з усіх твораў Дыкенза. Гэты раман зьяўляецца першым ягоным творам, дзе аповед вядзецца ад першае асобы.

Гісторыя рамана распавядае пра жыцьцё ДэвідаДэйвіда Копэрфілда ад нараджэньня да сталага ўзросту. ДэвідДэйвід нарадзіўся ў Англіі каля 1820 году. Яго тата загінуў на шэсьць месяцаў раней за дзень, калі ён нарадзіўся. Праз сем год пасьля нараджэньня ДэвідаДэйвіда, яго маці, Клара Копэрфілд, бярэ свой другі шлюб з М. Мёрдстанам, які разам са сваёй сястрой Джэйн Мёрдстан пераязджае ў дом Копэрфілдаў. Юны ДэвідДэйвід мае ўсе прычыны адмоўна ставіцца да свайго айчыма і яго сястры. М. Мёрдстан б'е яго за адстваньне ў вучобе. Падчас адной чарговай лупцоўкі ДэвідДэйвід кусае М. Мёрдстана ў руку, за што, у якасьці пакараньня, адсылаецца ў школу-інтэрнат пад назвай Сэлем-Хаўс, на чале зь бязлітасным дырэктара М. Крыклам. Тут ён сябрыцца з Джэймсам Стырфартам і Томасам Трэдлсам, абодвух зь якіх ён сустрэне пазьней.

Праз пэўны час ДэвідДэйвід вяртаецца дамоў на вакацыях і даведваецца аб тым, што яго маці нарадзіла хлопчыка ад М. Мёрдстана. Хутка пасьля вяртаньня ДэвідаДэйвіда ў Сэлем-Хаўс, яго маці заўчасна памірае разам са сваім немаўлятам. Даведаўшыся аб гэтым, ДэвідДэйвід тэрмінова ад'язджае зваротна да дому. Пасьля сьмерці сваёй жонкі, М. Мёрдстан адсылае ДэвідаДэйвіда ў лёнданскую фабрыку «Грынбі і Мёрдстан», саўладальнікам якой ён і зьяўляецца. Змрочная рэчаіснасьць паўгалечнага фабрычнага існаваньня перагукаецца з уласным досьведам Дыкенза, калі ён працаваў на фабрыцы па перапрацоўцы ваксы. Домаўласьнік ДэвідаДэйвіда, М. Мікобэр, пасьля свайго бункруцтва зьнявольваецца ў пазыковую турму (the King's Bench Prison) і праводзіць там некалькі месяцаў да свайго вызваленьня, пасьля чаго, пераязджае ў Плімут. Пасьля ад'езда М. Мікобэра дэвідДэйвід Копэрфілд губляе апошняга чалавека, які аб ім клапаціўся. Неўзабаве Дэвід вырашае ўцекчы з фабрыкі да сваёй стрыечнай бабулі Бэтсі Тротвуд, пра якую ён чуў па расповедах сваёй маці.

Малады ДэвідДэйвід праходзіць пешшу ўвесь шлях ад Лёндана да Дувра, каб знайсьці сваю адзіную сваячку Міс Бэтсі. Эксцэнтрычная Бэтсі Тротвуд пагаджаецца ўзяць яго пад апеку, нягледзячы на візіт М. Мёрдстана, які прыбыў у Дувр, каб забраць ДэвідаДэйвіда без аніякіх умоваў і абацяньняў. Пакінуўшы ДэвідаДэйвіда ў сябе, бабуля дае яму іншае імя «Тротвуд Копэрфілд», якое пазьней было скарочана да «Трот».

«ДэвідДэйвід Копэрфілд» — клясычны прыклад рамана выхаваньня і ледзьве ня самы папулярны з усіх твораў Дыкенза, прычым ня толькі ў ангельскамоўных краінах, але і за мяжой.

[[Леў Талстой|Талстой]] лічыў Дыкенза найлепшым з усіх ангельскіх навэлістаў і разглядаў ДэвідаДэйвіда Копэрфілда ў якасьці ягонай найлепшай працы, ставячы 55-ю частку рамана «Бура» ({{мова-en|Tempest|скарочана}}) ва ўзор, згодна зь якім павінны ацэньвацца найлепшыя творы сусьветнай мастацкай літаратуры, пішучы:

{{Цытата|«Прасейце ангельскую літаратуру — застанецца Дыкенз, прасейце Дыкенза — застанецца «ДэвідДэйвід Копэрфілд», прасейце «ДэвідаДэйвіда Копэрфілда» — застанецца апісаньне буры на моры»}}

[[Фёдар Дастаеўскі|Дастаеўскі]] чытаў гэты раман, будучы зьняволеным у [[сыбір]]скай турме. [[Джэймс Джойс|Дж. Джойс]] не прымаў сэнтымэнтальнасьць Дыкенза, ягоную схільнасьць да сэнтэнцыяў і рыхласьць апавядальнае структуры; ён зьедліва спарадыраваў стыль рамана ў 14-й частцы [[Уліс|Ўліса]] «Oxen of the Sun». ДэвідДэйвід Копэрфілд быў любымым рамана [[Зыгмунд Фройд|Фройда]].

* '''ДэвідДэйвід Копэрфілд''' ({{мова-en|David Copperfield|скарочана}}) — цэнтральная фігура раману і ягоны галоўны пэрсанаж. Нарадзіўся праз паўгады пасьля сьмерці свайго бацькі, таксама, ДэвідаДэйвіда Копэрфілда. Пазьней некаторыя пэрсанажы будуць зьвяртацца па яго, клічучы Тротвудам Копэрфілдам, другім імем, якое ён атрымае ад сваёй стрыечнай бабулі.

* '''Клара Копэрфілд''' ({{мова-en|Clara Copperfield|скарочана}}) — маці ДэвідаДэйвіда. Апісваецца ў паэме па-дзіцячаму нявіннай і зычлівай істотай, якая памірае неўзабаве пасьля нараджэньня свайго другога сына, які, зрэшты, загінае таксама. У момант сьмерці сваёй маці ДэвідДэйвід знаходзіўся ў Сэлем-Хаўсе.

* '''Пэґаці''' ({{мова-en|Peggotty|скарочана}}) — адданая служанка сям’і Копэрфілдаў і пажыцьцёвая сяброўка ДэвідаДэйвіда. Успадкавала £3,000 пасьля сьмерці свайго мужа містэра Баркіса. Пасьля яго сьмерці становіцца служанкай Бэтсі Тротвуд.

* '''Бэтсі Тротвуд''' ({{мова-en|Betsey Trotwood|скарочана}}) — эксцэнтрычная і манэрная стрыечная бабуля ДэвідаДэйвіда, якая становіцца ягоным апекуном пасьля таго ўцёку ДэвідаДэйвіда са склада Грынбі і Мэрдсана ў Блекфрайсе (Лёндан). Яна прысутнічае ў дому Копэрфілдаў у ноч народзінаў ДэвідаДэйвіда, але пачуўшы, што дзіцём Клары зьяўляецца хлопчык, а не дзяўчо, хутка сыходзіць.

* '''М. Чыліп''' ({{мова-en|Mr. Chillip|скарочана}}) — ціхмяны доктар, які дапамагае Клары ў момант нараджэньня ДэвідаДэйвіда. Сутыкаецца з гневам Бэтсі Тротвуд, калі паведамляе ёй пра нараджэньне хлопчыка, а не дзяўчыны.

* '''М. Баркіс''' ({{мова-en|Mr. Barkis|скарочана}}) — безуважны возьнік, які мерыцца ажаніцца з Пэґаці. Аднойчы ён кажа ДэвідуДэйвіду: «Tell her, 'Barkis is willin'! Just so». Будучы крыху скнарным, хавае агромністую суму грошай у невялікім куфры пад назвай Old Clothes, дзе ён быцццам бы захоўвае сваё старое адзеньне. Па сваёй сьмерці, завяшчае Пэґаці астранамічную па тых часох суму ў £3,000.

* '''Эдвард Мёрдстан''' ({{мова-en|Edward Murdstone|скарочана}}) — жорсткі айчым юнага ДэвідаДэйвіда, які лупцуе хлопчыка палкай за адставаньне ў навучаньнях. Пасьля першага ж удара ДэвідДэйвід адказвае яму ўкусам у руку. За гэты ўчынак М. Мёрдстан адсылае яго ў Сэлем-Хаўс, прыватную школу свайго сябра М. Крыкла. Пасьля сьмерці маці ДэвідаДэйвіда, Клары Копэрфілд, М. Мёрдстан адсылае яго працаваць на фабрыку «Мэрдстан і Грынбі», дзе хлопчык мусіў мыць бутэлькі з-пад віна. Наступная сустрэча ДэвідаДэйвіда са сваім айчымам адбылася ў доме Бэтсі Тротвуд, куды хлопчык зьбег у пошуку паратунку. Ён патрабуе аддаць яму ДэвідаДэйвіда Копэрфілда без аніякіх умоваў і абацяньняў. Сам ДэвідДэйвід катэгарычна адмаўляецца ізноў ехаць да Мёрдстанаў. Пачуўшы выбар свайго стрыечнага ўнука, Бэтсі Тротвуд вырашае ўзяць на сябе клопат аб ім і з ганьбай выганяе Мёрдстанаў са свайго дому. Пазьней у кніге мы даведаемся пра шлюб М. Мёрдстана з другой юнай жанчынай.

* '''Джэйн Мёрдстан''' ({{мова-en|Jane Murdstone|скарочана}}) — аднолькава жорсткая сястра М. Мёрдстана, якая пераязджае ў дом Копэрфілдаў пасьля шлюбу яе брата з Кларай Копэрфілд. Пазьней, яна даглядае за будучай жонкай ДэвідаДэйвіда, Дорай Спэнлоў, і стварае большасьць з тых праблемаў, якія ўзьнікаюць паміж ДэвідамДэйвідам Копэрфілдам і бацькам Доры, М. Спэнлоў. Пасьля сьмерці М. Спэнлоў яна вяртаецца да свайго брата і ягонай другой жонкі, адносіны зь якой нічым не адрозьніваюцца ад тых, якія былі з маці ДэвідаДэйвіда.

* '''Эмлі''' ({{мова-en|Emily, Little Em'ly|скарочана}}) — пляменьніца М. Пэґаці і сяброўка ДэвідаДэйвіда Копэрфілда, які кахаў яе ў часы свайго дзяцінства. Яна зьбягае напапярэдадні вясельля ад свайго кузэна і жаніха, Хэма, дзеля Стырфарта, і праязджае зь ім па Францыі, Італіі і Швайцарыі пакуль, зрэшты, не вяртаецца дамоў, пасьля таго як Стырфарт яе пакідае. Яна эмігруе ў Аўстралію разам з М. Пэґаці, пасьля свайго выратаваньня з лёнданскага публічнага дому.

* '''М. Крыкл''' ({{мова-en|Mr. Creakle|скарочана}}) — грубы дырэктар школы-інтэрната ў якой вучыўся малады ДэвідДэйвід. М. Крыкл зьяўляецца сябрам М. Мёрдстана. Ён прымушае ДэвідаДэйвіда насіць у школе таблічку з ганебным надпісам. Пазьней ён становіцца судзьдзёй у Мідлсэксе.

* '''Джэймс Стырфарт''' ({{мова-en|James Steerforth|скарочана}}) — блізкі сябар ДэвідаДэйвіда Копэрфілда, які ведаў яго зь першых дзён знаходжаньня ў Сэлем-Хаўсе. Нягледзячы на выдатную рэпутацыю і ўсеагульную прыязнасьць да яго асобы, ён спакушае маладую Эмлі, заахвочвае яе зьбегчы з дому напапярэдадні яе вясельля з Хэмам Пэґаці і кідае яе пасьля чарговай сваркі, прапнаваўшы яе ў жонкі свайму слузе Ліцімэру. Ён заўчасна загінае ў моры падчас буры ў Ярмуце разам з Хэмам Пэґаці, які імкнуўся яго выратаваць.

* '''Томас Трэдлс''' ({{мова-en|Tommy Traddles|скарочана}}) — сябар ДэвідаДэйвіда ў Сэлем-Хаўсе. Яны сустракаюцца пазьней ў доме Мікобэраў і неўзабаве становяцца сябрамі на ўсё жыцьцё. Трэдлс старанна працуе ў галіне юрыспрудэнцыі, але сустракаецца са значнымі цяжкасьцямі з-за недахопу грошай і адсутнасьці дзелавых сувязей. Зрэшты яму ўдаецца зрабіць сабе імя кар'еру.

* '''Ўілкінс Мікобэр''' ({{мова-en|Wilkins Micawber|скарочана}}) — джэнтэльмэн, які пасябрыўся з ДэвідамДэйвідам Копэрфілдам, калі той працаваў на фабрыцы «Мэрдстан і Грынбі». Ён трывае цяжкую грашовую нястачу і нават правёў пэўны тэрмін часу ў пазыковай турме. Зрэшты эмігруе ў Аўстралію і робіць пасьпяховую кар'еру сусьветнага судзьдзі. Прататыпам вобраза Ўілкінса Мікобэра зьяўялўся айцец Чарлза Дыкенз Джон Дыкенз.

* '''Д-р. Стронг''' ({{мова-en|Dr. Strong|скарочана}}) — дырэктар школы ў Кентэрбэры, якога ДэвідДэйвід наведвае па розных прычынах.

* '''Агнэс Ўікфілд''' ({{мова-en|Agnes Wickfield|скарочана}}) — любячая дачка М. Ўікфілда і блізкая сяброўка ДэвідаДэйвіда Копэрфілда. Пазьней яна становіцца другой жонкай ДэвідаДэйвіда і мацерай ягоных дзяцей.

* '''Юрай Гіп''' ({{мова-en|Uriah Heep|скарочана}}) — амаральны малады чалавек, якія служыць у якасьці партнэра М. Ўікфілду. У рэшце рэшт яго зьнявольваюць у турму за крадзеж грошай. Заўсёды імкнецца быць пакорным і адчувае глыбокую нянавісьць да ДэвідаДэйвіда Копэрфілда і многіх іншых.

* '''М. Спэнлоў''' ({{мова-en|Mr. Spenlow|скарочана}}) — работадавец ДэвідаДэйвіда ў часы, калі ён працаваў проктарам у Доктор Команс і айцец Доры Спэнлоў. Раптоўна памірае ад сэрцавага прыступу, ехаўшы на сваім фаэтоне дамоў.

* '''Дора Спэнлоў''' ({{мова-en|Dora Spenlow|скарочана}}) — прыўкрасная, але дурасьлівая дачка М. Спэнлоў, якая становіцца першай жонкай ДэвідаДэйвіда Копэрфілда. Апісваецца ў рамане абслютна непрактычнай гаспадыняй. Памірае ад хваробы ў адзін дзень са сваім сабакам Джыпам.

Як і большасьць раманаў Чарлза Дыкенза, «ДэвідДэйвід Копэрфілд» публікаваўся па частках з траўня 1849 па лістапад 1850, кожная зь якіх зьмяшчала 32 старонкі тэксту і дзьве ілюстрацыі [[Хеблат Найт Броўн|Хеблата Найта Броўна]].