Паўднёвы акіян: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д Антарктыда - кантынэнт, Антарктыка - вобласьць |
дапаўненьне, крыніца — http://en.wikipedia.org/wiki/Southern_Ocean?oldid=366752981 |
||
Радок 1:
[[Файл:Location Southern Ocean.
'''Паўднёвы акіян''' ('''Антарктычны акіян''', '''Вялікі Паўднёвы акіян''', '''Паўднёвы Палярны акіян''') — акіян у паўднёвай палярнай частцы [[Зямля|Зямлі]], звычайна на поўдзень ад 60-й паўднёвай паралелі. Абмывае [[Антарктыда|Антарктыду]]. У Паўднёвым акіяне халодныя антарктычныя плыні зьмешваюцца з болей цёплымі суб-антарктычнымі.
У геаграфічнай супольнасьці няма адзінагалоснага меркаваньня наконт паўночнай
[[Міжнародная Гідраграфічная Арганізацыя]] (МГА) яшчэ не ратыфікавала сваё рашэньне [[2000]] году аб вызначэньні акіяну ў
Улады [[Аўстралія|Аўстраліі]] разглядаюць Паўднёвы акіян як воды, што знаходзяцца непасрэдна на поўдзень ад Аўстралійскага кантынэнту.
Радок 11:
Паўднёвы акіян уключае ў сябе [[Антарктычная цыркумпалярная плынь|Антарктычную цыркумпалярную плынь]] (якая цыркулюе вакол [[Антарктыда|Антарктыды]]), [[мора Амундсэна]], [[мора Бэлінсгаўзэна]], часткі [[праліў Дрэйка|праліва Дрэйка]], [[мора Роса]], [[мора Каапэрацыі]], [[мора Касманаўтаў]], невялікую частку [[мора Скоша]], а таксама [[мора Ўэдэла]]. Агульная плошча складае 20 327 000 [[км²]].
Ад іншых акіянаў Паўднёвы адрозьніваецца тым, што яго найбольшая
Паміж тым, у Паўднёвым акіяне маюцца воды, якія не ўтвараюцца нідзе ў [[Паўднёвае паўшар'е|Паўднёвым паўшар’і]] больш не сустракаецца. У ніжніх пластах антарктычных вод утвараецца болей жорсткая, вельмі салёная і халодная вада.
Радок 53:
}}
|}
== Існаваньне і вызначэньні ==
Розныя арганізацыі і дзяржавы займаюць розныя пункты гледжаньня па пытаньню існаваньня і вызначэньня граніцаў Паўднёвага акіяну, але сам тэрмін многія маракі́ разглядаюць як традыцыйны.
Другое выданьне [[1937]] году кнігі «''Граніцы якіянаў і мораў''» [[Міжнародная Гідраграфічная Арганізацыя|Міжнароднай Гідраграфічнай Арганізацыі]] зьмяшчала вызначэньне акіяну ў Антарктыцы. Між тым, у трэцім выданьні [[1953]] году вызначэньня Паўднёвага (ці Антарктычнага) акіяну няма:
{{пачатак цытаты}}
Антарктычны, ці Паўднёвы акіян ня быў уключаны ў гэтае выданьне, паколькі ... няма рэальных падставаў ужываньня тэрміну Акеан у дачыненьні да гэтай часткі вады, паўночная граніца якой складанавызначальная з-за яе сэзонных зьменаў...
{{арыгінал|en|The Antarctic or Southern Ocean has bin omitted from this publication as the majority of opinions received since the issue of the 2nd Edition in 1937 are to the effect that there exists no real justification for applying the term Ocean to this body of water, the northern limits of which are difficult to lay down owing to their seasonal change. The limits of the Atlantic, Pacific and Indian Oceans hava therefore been extended South to the Antarctic Continent.}}
{{канец цытаты|крыніца=IHO. Limits of Oceans and Seas. 3rd Edition, 1953. The Oceans.<ref name="IHO_limits3">Міжнародная Гідраграфічная Арганізацыя. ''[http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf Limits of Oceans and Seas]''. 3-яе выданьне, 1953 год. {{ref-en}}</ref>}}
У [[2000]] годзе МГА зноў вынесла пытаньне аб існаваньні акіяну на абмеркаваньне паміж членамі арганізацыі. З 68 краін-чальцоў 28 узялі ўдзел, і ўсе зь іх, акрамя [[Аргентыны]], пагадзіліся вызначыць існаваньне акіяну, адлюстроўвая важнасьць існаваньня там моцных марскіх плыняў, увага на якіх была засяроджана акіянографамі. Прапанова назвы ''Паўднёвы акіян'' атрымала 18 галасоў, перамогшы варыянт ''Антарктычны акіян''. Палова прыняўшых удзел чальцоў пагадзілася з разьмяшчэньнем акіяну за 60-й паўднёвай паралельлю (якая не перасякае сушу), у той час як ад 14 астатніх чальцоў паступілі прапановы 50-й паўднёвай паралелі ў якасьці паўночнай граніцы (большасьць чальцоў) і 35-й. Аднак, 4-е выданьне ''Граніц акіянаў і мораў'' яшчэ не было ратыфікаванае, а выкарыстоўваецца 3-е выданьне. Калі 4-е выданьне будзе апублікаванае, то Паўднёвы акіян зноў атрымае плошчу, абумоўленую 2-м выданьнем і ня ўключаную ў 3-е.
Ня гледзячы на гэта, ''[[дэ факта]]'' 4-м выданьнем карыстаюцца многія арганізацыі, навукоўцы, арганізацыі, і нават сама МГА.<ref name="IHO_proposal">Міжнародная Гідраграфічная Арганізацыя, ''[http://www.iho.shom.fr/REG_HYD_COM/HCA/HCA3/HCA3-6.3B_Report_on_IBCSO.pdf Proposal for the preparation of a new International Bathymetric Chart of the Southern Ocean]'' {{ref-en}}</ref> Гідраграфічныя ўстановы некаторых дзяржаваў зацьвердзілі ўласнае вызначэньне граніцаў Паўднёвага акіяну: [[Вялікабрытанія]] выкарыстоўвае ў якасьці паўночнай граніцы 55-ю паўднёвую паралель.<ref name="IHO_limits3" />
Іншыя крыніцы, напрыклад [[Нацыянальная геаграфічная супольнасьць]] працягвае адлюстроўваць у Паўднёвым паўшар’і толькі тры акіяны ([[Ціхі акіян|Ціхі]], [[Індыйскі акіян|Індыйскі]] і [[Атлянтычны акіян|Атлянтычны]]), граніцы якіх пралягаюць у Антарктыцы. Адначасова ж артыкулы на вэб-сайце супольнасьці пачалі спасылацца на Паўднёвы акіян.
{{Накід:Геаграфія}}
Радок 60 ⟶ 76:
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Southern
{{Акіяны}}
| |||