Раман Скірмунт: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Rasa (BLR) (гутаркі | унёсак) Няма апісаньня зьменаў |
Rasa (BLR) (гутаркі | унёсак) дапаўненьне |
||
Радок 3:
| выява = Raman_Skirmunt.jpeg
| подпіс_пад_выявай =
| пасада = {{Сьцяг БНР}} Прэм'ер-міністар [[БНР|Беларускай Народнай Рэспублікі]]▼
| пасада ={{Сьцяг Расеі}} Дэпутат [[Дзяржаўнай Думы|Дзяржаўнай Думы]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]
| пачатак_тэрміну = [[9 ліпеня]] [[1918]]▼
| пачатак_тэрміну = [[27 красавіка]] (ст. ст.) [[1906]]</br>
| канец_тэрміну = [[20 ліпеня]] [[1918]]▼
|
| наступнік = [[Антон Луцкевіч]]▼
| пасада2 ={{Сьцяг Расеі}} Сябра [[Дзяржаўная Рада Расейскай імпэрыі|Дзяржаўнай Рады]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]
| пачатак_тэрміну2 = [[1910]]
| канец_тэрміну2 = [[1911]]
| пасада3 = {{Сьцяг БНР}} Старшыня [[Беларускі нацыянальны камітэт|Беларускага нацыянальнага камітэту]]
| пачатак_тэрміну3 = [[сакавік]] [[1917]]
| канец_тэрміну3 = [[ліпень]] [[1917]]
| папярэднік4 = [[Язэп Варонка]]
| пасада5 = {{Сьцяг Польшчы}} Сябра [[Сэнат Польскай Рэспублікі (1918—1939)|Сэнату]] [[Польская_Рэспубліка_(1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]
| пачатак_тэрміну5 = [[1930]]
| канец_тэрміну5 = [[1935]]
| прэм'ер-міністар5 =
| прэзыдэнт5 = [[Ігнацы Масьціцкі]]
| дата_нараджэньня = [[25 красавіка]] [[1868]]
| месца_нараджэньня = <br>{{сьцяг Расеі}} маёнт. [[Парэчча (Пінскі раён)|Парэчча]], [[Пінскі павет (Расейская імпэрыя)|Пінскі павет]], [[Менская губэрня]], [[Расейская імпэрыя]]
Радок 13 ⟶ 33:
| месца_сьмерці = маёнт. [[Парэчча (Пінскі раён)|Парэчча]], [[Заходняя Беларусь]] пад кантролем [[СССР]]
}}
{{Шляхціч
| Імя =Раман Мар'ян Скірмунт
| Поўнае імя =
| Арыгінальнае імя =
| Герб =POL_COA_Dąb.svg
| Шырыня гербу =
| Подпіс гербу =[[
| Род =[[Скірмунты]]
| Бацька =Аляксандар Скірмунт
| Маці =Тэафілія [[Любанскія|Любанская]]
| Жонка =
| Дзеці =нашчадкаў ня меў
| Рэлігія =[[рыма-каталік]]
| Рэгаліі =
Радок 38 ⟶ 59:
Нарадзіўся ў маёнтку [[Парэчча (Пінскі раён)|Парэчча]] на [[Піншчына|Піншчыне]]. Скончыў [[Рыга|Рыскую]] клясычную гімназію. Атрымаў адукацыю ў [[Варшаўскі ўнівэрсытэт|Варшаўскім унівэрсытэце]] (юрыспрудэнцыя) і ў [[Вэнскі ўнівэрсытэт|Вэнскім унівэрсытэце]] (філязофія).
== Краёвец ==
Раман Скірмунт выступаў як адзін з ідэолягаў [[краёўцы|краёўцаў]], дамагаўся стварэньня [[КПЛіБ|Краёвай партыі Літвы і Беларусі]] як міжнацыянальнага блёку польскай, беларускай і [[Літва|літоўскай]] палітычных арганізацыяў. У лістападзе [[1905]] ён надрукаваў у газэце «Kurier Litewski» ({{lang-be|Літоўскі кур'ер}}) зварот «Краёвай партыі Літвы і Русі» — фактычна праграму партыі, якая патрабавала ўвядзеньня ўсіх дэмакратычных свабодаў і найперш свабоды нацыянальнага жыцьця і роўнасьці нацыянальнасьцяў, краёвага самакіраваньня, падкрэсьлівала прынцып недатыкальнасьці прыватнай уласнасьці. У пачатку [[1906]] Скірмунт паўтарыў зварот, зьмяніўшы толькі назву партыі — «Краёвая партыя Белай Русі і Літвы». [[17 чэрвеня]] [[1907]] па яго ініцыятыве ў [[Вільня|Вільні]] адбыўся зьезд землеўладальнікаў шасьці беларуска-літоўскіх губэрняў, які прыняў рашэньне пра стварэньне «Краёвай партыі Літвы і Беларусі». Аднак сам Р. Скірмунт не ўвайшоў у КПЛіБ, яго не задавальняла тое, што партыя ўзьнікала як выключна польская, а Скірмунт імкнуўся стварыць партыю, якая мела б тры фракцыі — польскую, літоўскую і беларускую.
3 [[1906]] Р. Скірмунт дэпутат першай Дзяржаўнай думы [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], ініцыятар аб'яднаньня дэпутатаў-краёўцаў у г.зв. Групу заходніх ускраінаў. З кастрычніка [[1910]] да студзеня 1911 чалец Дзяржаўнага савету Расейскай імпэрыі. Уваходзіў ва ўправу Віленскага зямельнага банку. З [[1911]] гласны Менскага губэрнскага земства, з [[1914]] чалец Менскага губэрнскага камітэту Ўсерасейскага земскага зьвязу, у [[1917]] загаднік Менскага губэрнскага харчовага камітэту.
== Дзейнасьць на карысьць Беларусі ==
У студзені [[1917]] ўзначаліў [[Менскі аддзел Беларускага таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны]]. З сакавіка [[1917]] — старшыня [[Беларускі Нацыянальны Камітэт|Беларускага Нацыянальнага Камітэту]] ў [[Менск]]у. У красавіку [[1917]] ўзначаліў беларускую дэлегацыю да расейскага Часовага ўраду з патрабаваньнем аўтаноміі Беларусі. Падчас нямецкай акупацыі Беларусі ўзначальваў «[[Менскае беларускае прадстаўніцтва]]».
У красавіку [[1918]] ўвайшоў у [[Рада БНР|Раду Беларускай Народнай Рэспублікі]], у траўні [[1918]] яму даручылі фарміраваньне новага складу [[Народны сакратарыят (БНР)|Народнага сакратарыяту Беларусі]], з 9 ліпеня [[1918]] — прэм'ер [[Урад БНР|ураду БНР]] і сакратар міжнародных справаў. Выказваўся за набыцьцё дзяржаўнымі органамі БНР рэальнай улады, зьбіраньне вакол яе ўсёй этнічнай тэрыторыі беларусаў, памяркоўную аграрную рэформу. [[20 ліпеня]] [[1918]] пайшоў у адстаўку з пасады старшыні ўраду. Працаваў у міжнароднай камісіі Рады БНР, у лістападзе [[1918]] ў складзе надзвычайнай беларускай дэлегацыі быў у Нямеччыне і Швайцарыі з мэтай прызнаньня незалежнасьці Беларусі. У [[польска-савецкая вайна|польска-савецкую вайну 1920]] імкнуўся не дапусьціць падзелу Беларусі паміж процілеглымі бакамі. Адзін з заснавальнікаў Польска-беларускага таварыства ў Варшаве ([[1919]]). Выказваўся за ўваходжаньне краю ў склад міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]] на ўмовах шырокай аўтаноміі.
== У [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспубліцы]] ==
Пасьля на пэўны час Р. Скірмунт адышоў ад палітычнага жыцьця, жыў у сваім маёнтку Парэчча. Меў тут цукровы завод, бровар, фабрыку сукна, вадзяны млын, збудаваў касьцёл, лякарню, зрабіў падмурак новага палацу.
У [[1930]] абраны сэнатарам Польскай Рэспублікі. Далучыўся да беспартыйнага блоку супрацоўніцтва з урадам, выступаў супраць асыміляцыі нацыянальных меншасьцяў.
Загінуў у сваім маёнтку. Забіты мясцовымі жыхарамі (верагодна, па ўказцы савецкіх органаў) пасьля
== Літаратура ==
Радок 55 ⟶ 81:
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Зноскі}}
* [[Алесь Смалянчук]], Алеся Сідлярэвіч. [http://autary.iig.pl/smalanchuk/artykuly/skirmunt/pan.htm «Добры быў пан...»: Раман Скірмунт у вусных успамінах жыхароў в. Парэчча Пінскага раёну]
* Андрэй Рылка. [http://svd.catholic.by/dialog/dekabr03/spa.htm Cын палескай зямлі] // [[Дыялог]], 12/(111), [[2003]]
| |||