Мэхэлен: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д робат дадаў: lmo:Mechelen |
афармленьне |
||
Радок 16:
|Насельніцтва = 79 503 (2008)
|Насельніцтва з прыгарадамі =
|Шчыльнасьць насельніцтва =
|Тэлефонны код = 015 - 03
|Паштовы індэкс = 2800—2812 (з выключэньнямі)
Радок 27:
|Акругі =
|Акруга =
|Мэр = Барт Сомэрс
|Месцазнаходжаньне =
|Катэгорыя = Гарады Бэльгіі
|Шырата_паўшар'е = паўночнае
|Шырата_градусаў = 51
|Шырата_хвілінаў = 01
|Шырата_сэкундаў =
|Даўгата_паўшар'е = усходняе
|Даўгата_градусаў = 04
|Даўгата_хвілінаў = 28
|Даўгата_сэкундаў =
}}
'''Мэ́хелен''' ({{
▲'''Мэ́хелен''' ({{lang-nl|Mechelen}}) ці '''Малі́н''' ({{lang-fr|Malines}}) — [[места]] ў [[Фляндрыя|Фляндрыі]], ў [[Бэльгія|Бэльгіі]]. Знаходзіцца ў правінцыі [[Антвэрпэн (правінцыя)|Антвэрпэн]]. Мэхелен месьціцца на рацэ [[Дэйле]].
== Гісторыя ==
=== Першыя згадкі ===
Першае пасяленьне на месцы, дзе цяпер знаходзіцца Мэхелен, паўстала ў [[Старажытны Рым|рымскі пэрыяд]]. Аднак разам з падзеньнем Рымскае
У пазначанай грамаце места паўстае пад сваёй старой назвай
▲Першае пасяленьне на месцы, дзе цяпер знаходзіцца Мэхелен, паўстала ў [[Старажытны Рым|рымскі пэрыяд]]. Аднак разам з падзеньнем Рымскае Імпэрыі, заняпад у III—IV стагодзьдзях прыйшоў у гэтае пасяленьне. Неўзабаве гэтыю тэрыторыю засялілі германскія плямёны, якія пазьней былі хрысьціянізаваныя сьв. Румбалдам (па-нідэрляндзку - Sint-Rombout). Ён па прашэсьці часу заснаваў тут кляштар.
У [[9 стагодзьдзе|IX стагодзьдзі]] гэты раён заваявалі нарманы. А з канца [[11 стагодзьдзе|XI стагодзьдзя]]
▲У пазначанай грамаце места паўстае пад сваёй старой назвай - ''Machlines''. Пазьней, [[12 стагодзьдзе|XII стагодзьдзі]] імя зьмянілася на ''Machele'', двума стагодзьдзямі пазьней места ўжо называлася ''Mechgelme'', і ўрэшце ў [[15 стагодзьдзе|15 стагодзьдзі]] места набыло цяперашнее імя - ''Mechelen''. Імаверна, што першапачаткова назва места паходзіць ад слова ''mahal'', што азначае месца сходу ці правасудзьдзя.
▲У [[9 стагодзьдзе|IX стагодзьдзі]] гэты раён заваявалі нарманы. А з канца [[11 стагодзьдзе|XI стагодзьдзя]] цяперашнее места з акругай перайшло пад уладу роду Грымбергаў (па-нідэрляндзку - Grimbergen), якія сталі васаламі япіскапа [[Льеж|Льежу]]. З XIV стагодзьдзя места трапіла ў сфэру ўплыву герцагаў бургундзкіх.
=== Пэрыяд пасьля III стагодзьдзя ===
[[Файл:St-Romboutskathedraal.jpg|
13 сьнежня [[1301]] року Мэхелен атрымаў права самакіраваньня ад герцага брабанцкага.
Дзень 6 жніўня [[1546]] року надоўга зьмяніў аблічча места. У гэты дзень выбухнуў склад з порахам, які пакінуў пасьля сябе больш за 200 загінулых і 600 параненых. Выбух быў такой магутнасьці, што вада ў мескіх каналах адыйшла за 300 мэтраў. Жыхары места на працягу многіх дзён пасьля няшчасьця знаходзілі паўсюдна мёртвую рыбу.
У [[1572]] року, падчас [[Васьмідзесяцігадовая вайна|Васьмідзесяцігадовай вайны]] места было разрабаванае ды спаленае гішпанцамі; пасьля гэтага Мэхелен быў адноўлены, аднак ён ужо ня здоліў вярнуць сабе былую моц. Сярод прычынаў гэтага быў і перанос урадавых установаў у суседні Брусэль. Аднак места захавала сваю ролю ў рэлігійнае вобласьці: з 1559 року Мэхелен стаў цэнтрам япархіі. Гэты тытул ён носіць і да сёньняшняга дня, аднак з [[1961]] року званьне цэнтра япархіі ён падзяляе з Брусэлем (такім чынам, япархія мае два цэнтры).
У [[19 стагодзьдзе|XIX стагодзьдзі]] пачала разьвівацца прамысловасьць места. У 1835 року была адчыненая чыгунка Мэхелен-Брусэль, якая стала ня толькі першай чыгункай Бэльгіі, але і першай у кантынэнтальнае Эўропе. Колькі рокаў пазьней была пабудаваная другая чыгунка Бэльгіі па лініі Мэхелен-Дэндэрмондэ-[[Гент]].
Зьяўленьне чыгункі прастымулявала разьвіцьцё прамысловасьці, перш за ўсё металаапрацоўчай. У месьце і цяпер дзейнічаюць чыгуначныя майстэрні з тых часоў.
=== XX стагодзьдзе ===
Мэхелен значна пацярпеў у часы [[Першая сусьветная вайна|Першае сусьветнае вайны]]. Розныя гістарычныя будынкі былі часткова ці цалкам зруйнаваныя. Многія
У [[1964]] бэльгійскі ўрад прымае рашэньне дазволіць працоўную іміграцыю ў краіну. Першымі ў якасьці працоўнае сілы былі запрошаныя гішпанцы. Другую хвалю мігрантаў з 1968 року складалі [[Марока|мараканцы]], якія на сёньнішні дзень складаюць найвялікшую дыяспару ў Мэхелене (каля 14% ад усёй колькасьці жыхароў места).
▲Мэхелен значна пацярпеў у часы [[Першая сусьветная вайна|Першае сусьветнае вайны]]. Розныя гістарычныя будынкі былі часткова ці цалкам зруйнаваныя. Многія з іх былі адноўленыя ў паваенныя часы. Свае сьляды пакінула і [[Другая сусьветная вайна]]: ў 1944 року места штурмавалі амэрыканскія войскі. Штурм пакінуў як шматлікія чалавечыя ахвяры, так і істотныя зруйнаваньні.
▲У [[1964]] бэльгійскі ўрад прымае рашэньне дазволіць працоўную іміграцыю ў краіну. Першымі ў якасьці працоўнае сілы былі запрошаныя гішпанцы. Другую хвалю мігрантаў з 1968 року складалі [[Марока|мараканцы]], якія на сёньнішні дзень складаюць найвялікшую дыяспару ў Мэхелене (каля 14% ад усёй колькасьці жыхароў места).
1 студзеня [[1977]] року да Мэхелену далучыліся муніцыпалітэты Валем (Walem), Хэфэн (Heffen), Хомбэйк (Hombeek), Лээст (Leest) ды Маўзэн (Muizen).
== Мясцовая кухня ==
* Гаўдэн Каролюс (''Gouden Carolus''): мясцовы гатунак піва, звараны ў браварні Het Anker▼
▲*Мэхеленскі маанчэ (''Mechels maantje''): від шакаладу
▲*Гаўдэн Каролюс (''Gouden Carolus''): мясцовы гатунак піва, звараны ў браварні Het Anker
* Мэхеленскі
▲*Мэхеленскі маргрычэ (''Mechels margrietje''): лімоннае пячэньне
== Мова ==
У нефармальным жыцьці жыхары Мэхелена размаўляюць на мясцовым дыялекце (
▲У нефармальным жыцьці жыхары Мэхелена размаўляюць на мясцовым дыялекце (па-нідэрляндзку - Mechels), які абасоблены ад астатніх дыялектаў [[Фляндрыя|Фляндрыі]] іншым вымаўленьнем трох галосных ды наяўнасьцю своеасаблівых словаў, якія не ўжываюць жыхары іншых местаў.
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Mechelen|выгляд=міні}}
* [http://www.mechelen.be/ Афіцыйны сайт места
[[Катэгорыя:Гарады Бэльгіі]]
[[bg:Мехелен]]
| |||