Люблінская унія: розьніца паміж вэрсіямі

'''Лю́блінская у́нія''' — пагадненьне аб аб'яднаньні [[Каралеўства Польскае|Каралеўства Польскага]] і [[Вялікае княства Літоўскае|Вялікага княства Літоўскага]] ў фэдэратыўную дзяржаву ([[Рэч Паспалітая|Рэч Паспалітая абодвух народаў]]). Заключанае [[28 чэрвеня]] [[1569]] году і [[1 ліпеня]] таго ж году зацьверджана асобна дэпутатамі польскага і літоўскага сеймаў на сейме, скліканым у [[Люблін]]е [[Жыгімонт II Аўгуст|Жыгімонтам Аўгустам]].

 

Перадумовы й прычыны Люблінскай уніі:

* [[Жыгімонт II Аўгуст]], кароль польскі, ня меў нашчадкаў і палякі баяліся, што спыніцца асабістая унія, якая злучала дзьве краіны;

* склаліся спрыяльныя зьнешнія ўмовы.

 

У [[1558]] годзе [[Расея]] пачала вайну зь [[Лівонскі ордэн|Лівонскім ордэнам]]. [[10 студзеня]] [[1569]] году пачаўся Люблінскі Сойм, які зацягнуўся на 6 месяцаў. Кожны з бакоў ставіў свае ўмовы, якія не прымаліся супрацьлеглым. Ніхто не саступаў. Калі паслы Вялікага княства ўбачылі пагрозу гвалтоўнага заключэньня уніі на непрымальных для іх умовах, яны [[1 сакавіка]] [[1569]] году пакінулі [[Люблін]]. І тут польскі бок пайшоў на дэманстрацыю сілы. Скарыстаўшы цяжкае зьнешнепалітычнае становішча Княства, польскія фэадалы дабіліся ад Жыгімонта Аўгуста выданьня ўказаў аб далучэньні да [[Польшча|каралеўства Польскага]] [[Падляшша]], [[Валынь|Валыні]], Падольля й Кіеўшчыны. Тэрыторыя Княства звузілася ў асноўным да летувіскіх і беларускіх зямель. Супольны Сейм распачаў работу, і [[1 ліпеня]] [[1569]] году быў падпісаны акт Люблінскай уніі. Згодна з уніяй, Вялікае княства Літоўскае й Польшча злучаліся ў адзін дзяржаўны арганізм — Рэч Паспалітую на чале з адным выбраным гаспадаром. Кароль павінен быў даваць адну прысягу для Польшчы й для княства. Асобны сейм Вялікага княства Літоўскага скасоўваўся. Агульныя сеймы павінны былі склікацца толькі ў Польшчы. Унія абвясьціла ўвядзеньне адзінае манэты, дазвол усім жыхарам дзяржавы набываць маёнткі, зямлю ў любой частцы Рэчы Паспалітай. Павінна была стаць агульнай зьнешняя палітыка.

 

[[nl:Unie van Lublin]]

[[no:Lublinunionen]]

[[pt:União de Lublin]]

[[ru:Люблинская уния]]