'''Везувій''' ([[італьянская мова|па-італьянску]]: ''Vesuvio'', [[лацінская мова|па-лацінску]]: ''Vesuvius'') — дзеючы [[вулканвулькан]] на поўдні [[Італія|Італіі]] у рэгіёне [[Кампанія]] непадалёку ад [[Неапаль|Неапаля]]. Вышыня — 1.281 метраў ([[1944]]). Адзін з трох дзеючых вулканаўвульканаў Італіі, адзіны дзеючы вулканвулькан на [[ЕўропаЭўропа|ЕўрапейскімЭўрапейскім кантыненце]]. Вядомы тым, што знішчыўзьнішчыў [[Старажытны Рым|рымскі]] горад [[Пампеі]] ў [[79]] годзе. Лічыцца аднім з самых небяспечныхнебясьпечных вулканаўвульканаў свету.
У [[кратэр]]ы і на свежыхсьвежых [[лава|лававых]] патоках час ад часу вырываюцца вадзяныя пары і газы тэмпературайтэмпэратурай да 400 [[Градус Цэльсія|°C]]. Лава і [[туф]]ы у працэсе вывятрэння стварылі пладародны грунт схілаў Везувія. На ніжняй частцы схілаў знаходзяцца фруктовыя сады і [[вінаград|вінаграднікі]], прыблізна да вышыні 800 метраў — [[сасна|сасновы]] [[гай]].
Першае дакументальна зафіксаванае вывяржэнневывяржэньне вулканавулькана адбылося [[24 жніўня]] ў 79 годзе н. э.
== Авелінскае вывяржэнневывяржэньне каля 1740 года да н.э. ==
Шэраг новых археалагічных знаходак на сённяшні дзень несумненна сцвярджае факт існавання Авелінскага вывяржэння Везувія. Яно адбылося прыкладна ў 1740 годзе да н.э (± 150 год), дзесьці паміж 1890 і 1590 гадамі да н.э., і праходзіла ў паўночна-заходнім напрамку праз сённяшнія мястэчкі [[Авеліна]] ''Avellino'', [[Нола]] ''Nola'' і вёску [[Сан Паола Бел Сіта]] ''San Paolo Bel Sito''. Наваколле Авеліна у адлегласціадлегласьці 35 кіламетраў ад вулканавулькана было пакрыта 50-сантаметравам слоем пеплу. У непасрэднай блізасціблізасьці вулканавулькана таўшчыня пеплавага слою дасягала нават некалькі метраў. У час закладкі фундаментафундамэнта новага аўтабана непадалёку ад Авеліна ў 1972 годзе былі знайдзены прадметы керамікі бронзавага перыяду пад узнікшымі ў выніку вывяржэннявывяржэньня вулканавулькана старымі слаямі пеплу.
== Іншыя звесткі ==
На вулкане Везувій Спартак нагалаву разбіўразьбіў войска аднаго з [[легат]]аў [[прэтор]]а Варынія, знішчыў войскі двух іншых легатаў, а пасляпасьля гэтага і войска самаго прэтора ў час [[Войны рабоў|Трэцяй вайны рабоў]].
