Хрыстафор Калюмб: розьніца паміж вэрсіямі

|месца сьмерці = [[Вальядалід]], [[Гішпанія]]

'''Хрыстафо́р Калю́мб''' ({{мова-it|Cristoforo Colombo}}, {{мова-es|Cristóbal Colón}}, {{мова-pt|Cristóvão Colombo}}: каля [[1451]] — [[20 траўня]] [[1506]]) — італьянскі мараплаўца на службе Гішпанскай кароны, якому прыпісваецца першаадкрыцьцё [[Амэрыка|Амэрыкі]] ў 1492 годзе. Калюмб першым з пэўна вядомых вандроўцаў перасёк [[Атлянтычны акіян]] у субтрапічнай і трапічнай паласе паўночнага паўшар’я й першым з эўрапейцаў дасягнуў [[Карыбскае мора]]. Ён паклаў пачатак дасьледаваньню [[Паўднёвая Амэрыка|Паўднёвай]] і [[Цэнтральная Амэрыка|Цэнтральнай Амэрыцы]]. Ён адкрыў усе [[Вялікія Антыльскія астравы]] — цэнтральную частку [[Багамы|Багамаў]], [[Малыя Антыльскія астравы]], ад [[Дамініка|Дамінікі]] да [[Амэрыканскія Віргінскія астравы|Віргінскіх астравоў]] уключна, а таксама шэраг дробных астравоў у Карыбскім моры і востраў [[Трынідад]] ля берагоў [[Паўднёвая Амэрыка|Паўднёвай Амэрыцы]]. Калюмб за жыцьцё выправіўся ў тры падарожжы ў Новы Сьвет, адкрыўшы Малыя Антыльскія астравы ў 1493 годзе, Трынідад і паўночнае ўзьбярэжжа Паўднёвай Амэрыцы ў 1498 годзе, а таксама ўсходняе ўзьбярэжжа Цэнтральнай Амэрыцы ў 1502 годзе. Ён даваў імёны шматлікім геаграфічным аб’ектам, асабліва астравам, гэтыя імёны шырока ўжываюцца ў наш час. Напружаныя адносіны Калюмба з гішпанскай каронай і прызначанай каралямі каляніяльнай адміністрацыяў у Амэрыцы прывялі да ягонага арышту і выдаленьня з вострава [[Гаіці (востраў)|Эспаньёлы]] ў 1500 годзе, а пазьней да зацяжных судовых справах аб разглядзе прывілеяў, якія ён і ягоны спадчыньнікі патрабавалі ад кароны. Экспэдыцыі Калюмба распачалі пэрыяд дасьледаваньняў, заваяваньняў і калянізацыі, які доўжыўся стагодзьдзямі, цалкам ператварыючы Амэрыку. Зьмяненьні, якія адбыліся пасьля ягонага першага плаваньня па сёньня зьмянілі аблічча Амэрыкі, а пэрыяд пражываньня людзей у Амэрыцы да ягонага прыезду называюць дакалюмбавай эпохай.

Паміж [[1492]] і [[1504]] гадамі Хрыстафор /Крыштаф/ Калюмб зрабіўзладзіў чатыры навуковыя экспэдыцыі па загадзе гішпанскага караля.

У першае свае падарожжа Калюмб падрыхтаваў тры караблі — «Санта-Марыя» (флягман), «Пінта» и «НіньяНіньня». Склад каманды быў усяго 90 чалавек. У выніку гэтае экспэдыцыі была «адкрыта» Амэрыка. Нага эўрапейца ўпершыню зрабіла крок на [[востраў|астравы]] [[Карыбскае мора|Карыбскага мора]] — Хуанахані ([[Багамскія выспыастравы]]), Эспаньёла ([[Гаіці]]), Хуана ([[Куба]]). Гэтым падарожжам пачалася экспансія [[Гішпанія|Гішпаніі]] ў [[Новы Сьвет (Амэрыка)|Новы Сьвет]].