Русіфікацыя Беларусі: розьніца паміж вэрсіямі

 

=== Моўна-культурная палітыка ===

 

У другой палове 1990—2000-х гадох афіцыйнае выкарыстаньне беларускай мовы пачало імкліва зьмяншацца, найперш у сфэрах адукацыі і культуры, а таксама ў мас-мэдыя. У гэты ж час адбывалася масавае выцісканьне зь дзяржаўных установаў прыязных да беларускай мовы і культуры настаўнікаў, выкладнікаў і навуковых супрацоўнікаў<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=100176 Генадзь Сагановіч звольнены] // [[Наша Ніва]], 1 ліпеня 2005 г.</ref><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=130986 З Гродзенскага медуніверсітэта звольнены беларускамоўны прафесар Астроўскі] // [[Наша Ніва]], 28 чэрвеня 2014 г.</ref><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=142724 Генадзь Семянчук: «Чыстка ў Гродзенскім універсітэце — гэта антыдзяржаўная дзейнасць»] // [[Наша Ніва]], 31 студзеня 2015 г.</ref><ref>Хільмановіч У. [https://www.racyja.com/blohi-racyi/uladimir-hilmanovic/vajna-z-knigami/ Вайна з кнігамі], [[Радыё Рацыя]], 2017 г.</ref><ref>[https://news.tut.by/society/382076.html?crnd=38851 У Гродзенскім універсітэце звольненая гісторык Іна Соркіна], [[TUT.BY]], 12 студзеня 2014 г.</ref><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=81339 Адкрыты ліст вялікай групы гісторыкаў і простых людзей у абарону звольненага дацэнта Чарнякевіча: «Ацэнку будзем ставіць мы»] // [[Наша Ніва]], 5 кастрычніка 2012 г.</ref><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=81457 Выкладчыка Гродзенскага ўніверсітэта звальняюць за казку пра Пагоню] // [[Наша Ніва]], 8 кастрычніка 2012 г.</ref>.

 

==== Дынаміка ====

 

У 1999/2000 навучальным годзе набор вучняў у 1-я клясы з навучаньнем на беларускай мове вырас у 4 з 6 вобласьцяў параўнальна з 1998/1999 навучальным годам: [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейская]] — з 24,8% да 29%, [[Віцебская вобласьць|Віцебская]] — з 21,4% да 26%, [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] — з 16,6% да 20,4%, [[Магілёўская вобласьць|Магілёўская]] — з 19,9% да 22,4%. На люты 2001 году ў Беларусі было 1 496 417 школьнікаў, зь іх звыш 435 000 (29%) навучаліся па-беларуску. 70,9% навучаліся па-расейску, тады як у 2000 годзе іх было 70%<ref>{{Артыкул|аўтар=Хількевіч У.|загаловак=Алесь Лозка: «Саромеемся прызнацца, што роднай мове патрэбна абарона з боку дзяржавы»|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=7 сакавіка 2001|нумар=49-50 (24165-24166)|старонкі=5|issn=1990-763x}}</ref>. У 2006/2007 навучальным годзе па-беларуску навучалася 245 900 вучняў (21,5% ад агульнай колькасьці). У 2016/2017 навучальным годзе па-беларуску навучалася 128 600 вучняў (толькі 13,3% ад агульнай колькасьці)<ref>Марціновіч Я. [http://nn.by/?c=ar&i=191559 Моўная катастрофа: за 10 гадоў колькасць беларускамоўных школьнікаў скарацілася ўдвая] // [[Наша Ніва]], 31 траўня 2017 г.</ref>. Пераважная большасьць беларускамоўных школаў знаходзіцца ў сельскай мясцовасьці, якія паступова зачыняюцца праз адток насельніцтва ў гарады. Штогод у Беларусі зачыняецца каля 100 невялікіх школаў, большасьць зь якіх беларускамоўная. Назіраецца тэндэнцыя пераводу вучняў згаданых школаў у расейскамоўныя школы. Такім чынам, адбываецца страта навучаньня па-беларуску<ref>[https://www.brestspring.com/design/print.php?year=2012&print=5808 Алег Трусаў: Скарачэнне беларускамоўных школ можа прывесці да выраджэння нацыі] // Берасьцейская вясна</ref>.

|}

 

 

Такім чынам, у сталіцы, абласных і раённых цэнтрах Рэспублікі Беларусь маецца ўсяго 6 беларускамоўных школаў:

# Гімназія № 9 (вуліца Сядых, 10 — г. [[Менск]], [[Першамайскі раён (Менск)|Першамайскі раён]])

# Гімназія № 14 (вуліца Васьняцова, 10 — г. [[Менск]], [[Заводзкі раён (Менск)|Заводзкі раён]])