Нясьвіскі замак: розьніца паміж вэрсіямі

У Нясьвіскім замку ўпершыню ў Беларусі зьявілася ліцейная гарматная майстэрня — [[людвісарня]]. Ужо ў 1576 годзе тут былі зробленыя першыя сем [[гармата]]ў. Магчымасьць адліваць у замку зброю не аднойчы дапамагала на доўгі час стрымліваць варожую аблогу.

 

У 1706 годзе, падчас [[Паўночная вайна|Паўночнай вайны]], замак быў захоплены [[Швэцыя|швэдамі]]. Яны ўзарвалі ўмацаваньні і бастыёны, зьнішчылі большую частку ваеннай амуніцыі, раскапалі валы, утапілі гарматы.

Толькі праз дваццаць гадоў Нясьвіскі замак быў адноўлены. Перабудаваньне замка ўзначаліў [[Міхал Казімір Радзівіл Рыбанька]]. Па праекце архітэктара [[Казімер Ждановіч|Казімера Ждановіча]] вакол сьцен былі ўзьведзеныя новыя валы. Сам замак пераўтвараецца ў палацава-замкавы ансамбль. Галоўны палацавы корпус надбудавалі, дапоўніўшы трохпавярховымі аб’ёмамі. Разам з двума іншымі перабудаванымі карпусамі яны ўтварылі адчынены двор. Ускладніліся ўпрыгожваньні фасадаў, сьцены сталі дзяліцца [[пілястар|пілястрамі]]. [[Рызаліт]] быў падняты да чатырох з паловай паверхаў і завершаны [[франтон]]ам, упрыгожанымі багатым рэльефным дэкорам і скульптурнымі ўстаўкамі ў стылі позьняга [[барока]].

 

Была перабудаваная і брама замка, на другім паверсе якой зьмяшчаўся знакаміты архіў Радзівілаў. Побач з брамай у 1740 годзе зьявілася палацавая [[капліца]]. Бакавыя корпусы таксама былі часткова перабудаваныя і злучаныя з цэнтральным корпусам трохпавярховымі будынкамі, а з уязной брамай галерэямі. У выніку гэтых перабудоў палац набыў замкнёную па пэрымэтры, блізкую да пяцікутніка форму.

 

Пасьля [[вайна 1812 году|вайны 1812 году]], падчас якой уладальнік замка [[Дамінік Геранім Радзівіл]] выступіў на баку [[Францыя|Францыі]], сам замак на доўгі час застаўся ў занядбаньні. Толькі ў 1865 годзе ён вярнуўся да законных нашчадкаў. Замак пачаў аднаўляцца. У гэты ж час вакол яго быў створаны цудоўны парк зь пяці розных паркавых кампазыцыяў: Замкавы парк, Стары парк, Японскі сад, Новы парк, Ангельскі парк. Агульная плошча парку складае звыш 90 гектараў.

 

[[Файл:2009. Stamp of Belarus 07-2009-03-20-nesviz.jpg|міні|справа|180пкс|Нясьвіскі замак на паштовай марцы Беларусі]]

 

== Бягучая рэстаўрацыя замка ==

{{Абнавіць}}

[[Файл:Niaśviž_biahučaja_restaŭracyja_zamka.jpg|міні|250пкс|Бягучая рэстаўрацыя Палацава-замкавага комплексу Радзівілаў у Нясьвіжы]]

 

Адкрыцьцё першай часткі адноўленага комплексу плянавалася ў 2006 годзе. Зараз тэрміны перанесеныя яшчэ на адзін год. Цалкам здаць палац у эксплюатацыю плянуецца ў ліпені 2011 году, хоць афіцыйным тэрмінам рэканструкцыі зьяўляецца 2012 год.

 

== Літаратура ==

 

== Крыніцы ==