Вікіпэдыя

Тарас Шаўчэнка: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
д →‎Ушанаваньне памяці: выпраўленьне спасылак
д афармленьне
Радок 8:
|Імя пры нараджэньні = Тара́с Рыго́равіч Шаўчэ́нка
|Псэўданімы = Кабза́р
|Дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|25|2|1814}}
|Месца нараджэньня = [[сяло]] [[Морынцы]], [[Кіеўская губэрня]], [[Расейская імпэрыя]]
|Дата сьмерці = {{Памёр|26|2|1861|гадоў=47}}
|Месца сьмерці = [[Санкт-Пецярбург]], Расейская імпэрыя
|Род дзейнасьці = Мастак▼
|Грамадзянства = Расейская імпэрыя
|Гады актыўнасьці = [[1836]]—[[1856]]1836—1856▼
▲|Род дзейнасьці = Мастак
|Кірунак =
▲|Гады актыўнасьці = [[1836]]—[[1856]]
|НапрамакЖанр = [[паэзія]], [[аповесьць]]
|ЖанрМова = [[Паэзія]],Украінская [[аповесьцьмова|украінская]]
|Мова = [[Украінская мова|Украінская]]
|Мова2 = [[Расейская мова|расейская]]
|Дэбют =
|Значныя творы = [[Баляда]] «[[Сурочаная]]» ([[1837]]), [[паэма]] «[[Наймічка]]» ([[1845]]), аповесьць «Княгіня» ([[1847]])
|Прэміі =
|Узнагароды =
Радок 27 ⟶ 26:
|ВікіКрыніца =
|ВікіКрыніца пераклады на беларускую =
|commons = Category:Taras_Shevchenko
|Палічка = http://www.knihi.com/Taras_Saucenka
|Камунікат =
|Сайт =
}}
'''Тара́с Шаўчэ́нка''' ({{мова-uk|Тарас Григорович Шевченко}},; стар. ст. [[9 сакавіка]] [[1814]] — [[10 сакавіка]] [[1861]]) — выбітны ўкраінскіукраінскі мастак, літаратар.▼
 
▲'''Тара́с Шаўчэ́нка''' ({{мова-uk|Тарас Григорович Шевченко}}, стар. ст. [[9 сакавіка]] [[1814]] — [[10 сакавіка]] [[1861]]) — выбітны ўкраінскі мастак, літаратар.
 
Аб’яднаўшы ў сваіх паэтычных творах жывую размоўную мову са сродкамі кніжнае мовы, Шаўчэнка ўзьнёс украінскую літаратурную мову на новы, якасна болей высокі ўзровень. Шырока карыстаючыся лексыкаю розных галінаў навукі й мастацтва, Шаўчэнка фактычна заклаў падмурак тэрміналягізацыі ўкраінскае лексыкі.
 
== Біяграфія ==
Нарадзіўся [[9 сакавіка]] [[1814]] году ў сяле [[Морынцы]], у сям’і прыгонных сялянаў. Бацька — Рыгор Шаўчэнка, маці — Кацярына Бойка (Шаўчэнка). Калі Тарасу быў адзін год, сям’я пераехала ў [[Шаўчэнкава (сяло, Чаркаская вобласьць)|Кырылаўку]], цяпэр сяло [[Шаўчэнкава (сяло, Чаркаская вобласьць)|Шаўчэнкава]] [[Чаркаская вобласьць|Чаркаскай вобласьці]]. Жыў у Вільні й Пецярбурзе. Перапахаваны ва Ўкраіне згодна з уласным запаветам (гл. верш «Запавет»).
 
== Творчасьць ==
[[Файл:Image-Shevchenko Kateryna Olia 1842 large.jpg|міні|Карціна Тараса Шаўчэнкі «Кацярына» (алей, 1842)]]
 
Пісаць пачаў каля 1836-37. Выдаў зборнік «Кабзар» (1840). Творы Тараса Шаўчэнкі прасякнутыя любоўю да радзімы, напісаныя народнай мовай, вызначаюцца блізкасьцю да фальклёру, разнастайнасьцю рытмаў, мэлядычнасьцю. У раньняй творчасьці (вершы, баляды, паэмы «Кацярына», 1838, «[[Гайдамакі]]», 1841; драма «[[Назар Стадоля]]», 1843) спалучэньне [[рамантызм]]у з рэалістычнымі тэндэнцыямі. У паэме «Наймічка» (1845) стварыў яркі драматычны вобраз жанчыны-[[маці]]. У паэмах «Сон» (1844), «Каўказ», «Ератык» (абедзьве 1845), «Нэафіты» (1857), цыклах «У каземаце» (1847), «Цары» (1848), паэзіі пэрыяду ссылкі, аповесьцях «Княгіня» (1853) і «Музыка» (1855) рэвалюцыйныя і антыпрыгоньніцкія матывы. Аўтар паэмаў «Сьляпая» (1842), «Князёўна» (1847), «Марына» (1848), «Юродзівы» (1857), «Марыя» (1859), баляды «Сурочаная» (1837), [[трыпціх]]а «Доля», «Муза», «Слава» (1858), аповесьцяў «Варнак» (1845), «Няшчасны», «Капітанша», «Блізьняты» (усе 1855), «Мастак» (1856), «Прагулка з задавальненьнем і не без маралі» (1856-581856—1958). Многія вершы сталі народнымі песьнямі.
 
[[Файл:Shevchenko Taras.jpg|міні|Скульптура пісьменьніка ў Луганскім нацыянальным універсітэце імя Тараса Шаўчэнкі (скульптар [[Мікалай Шмацько]])]]
Радок 84 ⟶ 81:
 
== Ушанаваньне памяці ==
[[Файл:D002100 Ukrainian hryvnia in 2014 Obverse.JPGjpg|міні|Тарас Шаўчэнка на купюры наміналам 100 украінскіх грыўняў]]
[[Файл:50 PMR 2000 ruble obverse.jpg|міні|50 рублёў [[Прыднястроўе|ПМР]] з выявай Тараса Шаўчэнкі]]
Імем Тараса Шаўчэнкі назван шэраг геаграфічных аб’ектаў (населеных пунктаў, вуліцаў), навучальных устаноўустановаў і іншых арганізацыяў Украіны.
 
Імя Тараса Шаўчэнкі маюць вышэйшыя навучальныя ўстановы — [[Кіеўскі нацыянальны ўнівэрсытэт імя Тараса Шаўчэнкі|Кіеўскі]] і Луганскі нацыянальныя ўнівэрсытэты, Чарнігаўскі пэдагагічны ўнівэрсытэт, Крамянецкі абласны гуманітарна-пэдагагічны інстытут і галоўны ўнівэрсытэт [[Прыднястроўе|Прыднястроўя]]; тэатры — Нацыянальная опэра Ўкраіны, Тэрнопальскі, Валынскі й Харкаўскі драматычныя тэатры, Днепрапятроўскі ўкраінскі музычны драматычны тэатар, Крывароскі тэатар драмы і музычнай камэдыі, Чаркаскі і Чарнігаўскі музычна-драматычныя тэатры, а таксама шматлікія кінатэатры, пік Шаўчэнкі, горад Форт-Шаўчэнка, з 1964 па 1991 гады горад Актаў называўся Шаўчэнка.
 
Помнікі Тарасу Шаўчэнку ўсталяваныя ва ўсіх абласных цэнтрах Украіны, многіх гарадах і вёсках краіны, а таксама ў шматлікіх сталіцах і гарадах за мяжой. Увогуле, ва Ўкраіне і сьвеце больш за 1000 помнікаў паэту. Гэта найбольшая колькасьць манумэнтаў, ўсталяваных адной асобе, калі не ўлічваць правадыроў таталітарнага рэжыму і невядомых жаўнераў. Адным зь лепшых лічыцца помнік у [[Харкаў|Харкаве]], вялікія помнікі Кабзару ўсталяваныя таксама ў [[Помнік Тарасу Шаўчэнку (Кіеў)|Кіеве]], [[ДнепрапятроўскДніпро|Дніпры]]у, [[Данецк]]у, [[Львоў|Львове]] і іншых гарадах. У Беларусі помнікі Тарасу Шаўчэнку ўсталяваныя ў [[Берасьце|Берасьці]], [[Гомель|Гомелі]], [[Помнік Тарасу Шаўчэнку (Менск)|Менску]], [[Магілёў|Магілёве]], [[Слуцак|Слуцку]].
 
[[Вуліца|Вуліцы]] імя Тараса Шаўчэнкі існуюць амаль у кожным населеным пункце Ўкраіны. У Беларусі вуліцы Тараса Шаўчэнкі ёсьць у [[Баранавічы|Баранавічах]], [[Берасьце|Берасьці]], [[Бабруйск]]у, [[Браслаў|Браславе]], [[Ворша|Воршы]], [[Гомель|Гомелі]], [[Гародня|Гародні]], [[Ліда|Лідзе]], [[Пружаны|Пружанах]], [[Столін]]е, у Берасьці і [[Менск]]у ёсьць [[бульвар]]ы Тараса Шаўчэнкі.
 
Партрэт Тараса Шаўчэнкі адлюстраваны на банкноце [[Нацыянальны банк Украіны|Нацыянальнага банку Ўкраіны]] наміналам 100 [[Грыўна|грыўняў]] і на залатой памятнай [[Тарас Шаўчэнка (залатая манэта)|манэце]] наміналам 200 грыўняў.
 
== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
* [http://www.kingofmarble-shmatko.com/w83z.html Т. Р. Шаўчэнка (Уральскі мармур 0,38x0,35x1,38). Аўтар — вядомы ўкраінскіукраінскі скульптар Мікалай Шмацько]
* [http://knihi.com/Taras_Saucenka/ Творы на беларускай палічцы]
* [http://shevchenko.ukrlib.com.ua/?lang=by Інтэрактыўная біяграфія Тараса Шаўчэнкі]
Радок 104 ⟶ 105:
 
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Шаўчэнка, Тарас}}
[[Катэгорыя:Тарас Шаўчэнка| ]]▼
[[Катэгорыя:Украінскія мастакі і мастачкі]]
[[Катэгорыя:Украінскія літаратары]]
[[Катэгорыя:Украінскія паэты]]
[[Катэгорыя:Людзі, у гонар якіх названыя вуліцы]]
▲[[Катэгорыя:Тарас Шаўчэнка| ]]
[[Катэгорыя:Асобы на банкнотах]]
[[Катэгорыя:Асобы на манэтах]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Тарас_Шаўчэнка»